Kiều Mỹ Duyên
Người Việt Nam tị nạn ở Hoa Kỳ cũng như ở các quốc gia khác trên thế giới thành công vượt bậc về học vấn, thương mại. Có 9 tỷ phú người Mỹ gốc Việt ở Hoa Kỳ và một số tỷ phú ở các quốc gia khác trên thế giới. Triệu phú thì nhiều lắm, người già cũng là triệu phú, người trẻ cũng là triệu phú. Sự thành công của người Việt tị nạn trong nhiều lãnh vực, đặc biệt về y khoa, giáo dục, chính trị, kinh tế, truyền thông và thể thao. 46 năm tha hương nhưng thành công của người Việt tị nạn làm cho các trường đại học Mỹ cũng như ở các quốc gia khác đang nghiên cứu hành trình của người Việt Nam tị nạn. Các trường đại học lớn như UCI ở miền Nam California, Harvard ở Boston, và các trường đại học ở miền Đông cũng viết về lịch sử của người Việt Nam tị nạn.
*
Những triệu phú, tỷ phú người Mỹ gốc Việt vang danh trên đất Mỹ: ông Chính Chu – giám đốc cấp cao của tập đoàn đầu tư tài chính Blackstone, doanh nhân gốc Việt tỷ phú Trung Dung, tỷ phú bất động sản Frank Jao, tỷ phú Hoàng Kiều, ông chủ khách sạn Trần Đình Trường, Bill Nguyễn- triệu phú gốc Việt đi lên từ hai bàn tay trắng, có duyên bán hàng cho Apple, ông Đoàn Trí Trung- ngôi sao đang lên của chip LED, ông Charlie Tôn Quý- vua nails tại Mỹ.
Thế hệ thứ nhất học lại lấy bằng bác sĩ như các bác sĩ Bùi Đồng, Võ Văn Tùng, dược sĩ Tâm Thường học lại đậu bằng dược sĩ, dược sĩ Bội Tú, Đỗ Kim Toàn, bác sĩ Nguyễn Văn Y, bác sĩ Huỳnh Hữu Cửu, bác sĩ Trần Cẩm Vân, bác sĩ Phùng Gia Thanh, bác sĩ Nguyễn Hùng, bác sĩ Phạm Đặng Long Cơ.
Về luật sư thì nhiều người học lại lấy bằng luật sư ở tiểu bang California như Đào Ngọc Thụy, luật sư Nguyễn Hữu Thống, luật sư Đoàn Văn Tiên, luật sư Nguyễn Hồng Nhuận mỗi lần tham dự hội ái hữu luật sư ở miền Nam California, chúng tôi rất hãnh diện về bằng hữu học cùng niên khóa như luật sư Đào Ngọc Thụy, năm 1977 đã đậu State Bar của tiểu bang California, miền Bắc California thì luật sư Nguyễn Hữu Thống cũng đậu State Bar cùng năm 1977. Những luật sư này học và đậu rất nhanh, hơn 1 năm sau đã đậu và lấy lại bằng luật sư của tiểu bang California làm cho bạn bè nể mặt: luật sư Đỗ Đức Hậu, luật sư Lê Tất Hào, luật sư Đoàn Văn Tiên, luật sư Nguyễn Trọng Nho, luật sư Hoan Ngô, luật sư Đặng Tiến Đạt, và luật sư Phan Huy Đạt.
Quân Lực Hoa Kỳ hiện nay có tất cả năm vị Tướng người Mỹ gốc Việt: ba Thiếu Tướng, một Chuẩn Tướng, và một Phó Đề Đốc: Thiếu Tướng Lục quân Lương Xuân Việt (vị tướng người Mỹ gốc Việt đầu tiên trong Quân Lực Hoa Kỳ), Thiếu tướng Lục quân Lapthe C. Flora (Châu Lập Thể), Thiếu tướng Thủy Quân Lục Chiến William H. Seely III, Phó Đế Đốc Hải quân Nguyễn Từ Huấn, Chuẩn tướng Không quân John Edwards.
Hình từ trái qua phải: Thiếu Tướng Lục quân Lương Xuân Việt, Phó Đế Đốc Hải quân Nguyễn Từ Huấn, Chuẩn tướng Không quân John Edwards, Thiếu tướng Lục quân Lapthe C. Flora, và Thiếu tướng Thủy Quân Lục Chiến William H. Seely III.
Bác sĩ, nha sĩ, dược sĩ, luật sư, giáo sư đại học, kỹ sư, thương gia, chủ tiệm nail, tiệm tóc, tiệm vàng, tiệm vải, cây xăng, tiệm rượu, tiệm tạp hóa, nhà hàng thì nhiều lắm. Cha mẹ làm chủ cơ sở thương mại nuôi con thành tài thì nhiều lắm, bằng cấp của Mỹ cũng nhiều lắm. Một gia đình có 5 bác sĩ, rể, dâu bác sĩ cũng nhiều. Nhiều gia đình nuôi con học thành tài luật sư, giáo sư đi học cũng nhiều lắm, tiền rừng bạc biển, quanh năm du lịch khắp năm châu bốn biển, chủ đài truyền hình, radio, chủ trung tâm nhạc.
Các giáo sư gốc Việt có nhiều đóng góp cho nước Mỹ: giáo sư Nguyễn Hữu Xương, tiến sĩ đại học California, Berkeley, giáo sư Nguyễn Thục Quyên, khoa hóa- hóa sinh đại học California, Santa Barbara, giáo sư tiến sĩ Tường Vũ, đại học Oregon- nghiên cứu di sản Việt Nam Cộng Hòa và lịch sử người Mỹ gốc Việt, giáo sư toán Vũ Hà Văn, đại học Yale, giáo sư Chi V. Dang, đại học Pennsylvania, đã từng là phó khoa trưởng y khoa đại học Johns Hopkins, tiến sĩ giáo dục linh mục Anthony Đào Quang Chính, nguyên giám đốc di dân mục vụ của Hội Đồng Giám Mục hoa Kỳ.
Người trẻ đi vào dòng chính như Cao Quang Ánh- dân biểu liên bang ở Louisana, Janet Nguyễn- nghị sĩ dân biểu tiểu bang California, Diệp Miên Trường- dân biểu tiểu bang California, Andrew Đỗ- Chủ tịch hội đồng giám sát Orange County, Tạ Đức Trí- thị trưởng gốc Việt đầu tiên ở Mỹ, thành phố Westminster, Võ Đức Minh- thị trưởng thành phố Fountain Valley, dân biểu Huy Võ ở Houston, Jocelyn Yow- người Mỹ gốc Việt trở thành thị trưởng thành phố Eastvale, Riverside County ở tuổi 25, Bảo Nguyễn- thị trưởng gốc Việt trẻ nhất thành phố Garden Grove, Rich Trần- thị trưởng thành phố Milpitas, chánh án Nguyễn Trọng Nho, chánh án di trú liên bang Phan Quang Tuệ, chánh án di trú liên bang Chris Phan, Cherrie Phạm- chánh án hình sự Orange County, Nhân T. Vũ- chánh án Orange County, Von T. Nguyễn Deroian- chánh án Santa Barbara County, Miranda Du- chánh án ở Las Vegas, Trúc Đỗ- chánh án ở San Diego, v.v..
Luật sư Andrew Đỗ, Chủ tịch hội đồng giám sát Orange County (tại Hero’s Hall)
Chánh án di trú liên bang Chris Phan
Luật sư Von T. Nguyễn Deroian và luật sư Nhân T. Vũ: hai luật sư gốc Việt giữ chức chánh án ở tiểu bang California.
Cô Miranda Du, chánh án ở Las Vegas
Những phụ nữ thành công như khoa học gia Vương Nguyệt Ánh, bà Cindy Nguyễn phụ nữ gốc Việt đầu tiên trúng cử Hội đồng thành phố New Orleans, Louisiana, bà Lê Duy Loan nữ kỹ sư gốc Việt rạng danh trên đất Mỹ, tốt nghiệp kỹ sư điện ở đại học Texas Austin khi mới 19 tuổi và lấy bằng MBA ở đại học Houston năm 1989, Janet Nguyễn đắc cử thượng nghị sĩ Mỹ, là người phụ nữ gốc Việt đầu tiên đã dành được chiếc ghế Thượng nghị sĩ ở Orange County, California, nữ khoa học gia vật lý thiên văn, Lưu Lệ Hằng đoạt hai Nobel Thiên văn, dân biểu Stephanie Murphy, Florida.
Về truyền thông, người Mỹ gốc Việt làm chủ rất nhiều, đài SBTN đã thành lập năm 1999, và bây giờ đài truyền hình 57 có từ 57.2 cho đến 57.20, đài 56.10, và radio thì có 106:30 FM, 1480 AM, cả 2 đài phát thanh 24/24 mỗi ngày. Báo chí thì có nhật báo, tuần báo, tuần báo thì có nhiều tiểu bang, như Người Việt ở Orange County, Seattle, báo Thằng Mõ ở San Francisco, San Jose, Los Angeles, Bút Tre ở Arizona phát hành 5 tiểu bang, ở Seattle cũng có báo, D.C có báo Thương Mãi Miền Đông, Houston có báo Xây Dựng, Florida có báo Người Việt, báo Gia Đình, báo Trẻ, Sài Gòn nhỏ, Sài Gòn mới, Florida Việt Báo. Miền Nam California thì có báo Viễn Đông, Việt Báo, Người Việt, Báo Mới, Công Luận, Saigon Times. San Diego có báo Người Việt Tự Do, Người Việt, báo Xây Dựng, Houston, Bưu Báo ở Washington, Vietnam News Agency ở D.C, Trẻ Vietnamese Magazine in Florida, Nhật Báo Calitoday ở Seatle, v.v..
Nhiều nhà văn, nhà thơ người Mỹ gốc Việt có sách xuất bản ở hải ngoại: nhà văn Mai Thảo, khoa học gia Nguyễn Xuân Vinh, nhà văn Nhã Ca, Trần Dạ Từ, nhà văn Huy Phương, bà Jackie Bông- Wright, nhà thơ Thy An, thi sĩ Cao Mỵ Nhân, nhà văn Đỗ Phương Khanh, họa sĩ- bác sĩ Lê Thành Ý, Vương Trùng Dương, Việt Hải, nhà văn Nguyên Giác Phan Tấn Hải, thi sĩ Chinh Nguyên, nhà văn Trịnh Y Thư, Phương Hoa, Hồ Đắc Huân, Nguyễn Lý Tưởng, Kiều My, nhà văn Duyên Anh, Nguyễn Thụy Đan, nhà thơ Cathy Linh Che, tiểu thuyết gia Việt Thanh Nguyễn, nhà thơ Ocean Vương.
Nhà thơ Ocean Vương
Nhiều vận động viên, võ sĩ người Mỹ gốc Việt nổi tiếng: Cung Lê- cựu võ sĩ UFC, Ben Nguyễn, Steven Nguyễn, Nam Phan- võ sĩ MMA, Bi Nguyễn- nữ võ sĩ MMA. Cô Đỗ Thị Thúy Phượng (Haven Shepherd) vận động viên bơi lội cụt 2 chân, đại diện Mỹ tham dự thế vận hội cho người khuyết tật 2020 ở Nhật.
Cung Lê- cựu võ sĩ UFC
Bất cứ người nào làm việc gì quyết tâm để hết tâm trí vào việc làm nhất định phải thành công. Làm việc dành dụm, đầu tư nhất định phải thành triệu phú. Có người suốt đời không bao giờ đi ăn tiệm, không đi mua sắm, không đi phố, không mua hàng rẻ, khi nào cần thứ gì thì đi mua thứ đó, không bị quyến rũ bởi hàng rẻ, không đi xe đẹp, không mua bóp đắt tiền, đọc sách thì vào thư viện sách gì cũng có, sách cũ, sách mới in cũng có, sách đủ loại, thư viện mở cửa rất muộn, vào thư viện đọc sách, không cần phải mua sách nhiều.
Tiết kiệm, mua nhà, đầu tư sinh lợi thì nhất định phải làm triệu phú, tỷ phú thì khó, nhưng làm triệu phú thì người nào cũng có thể thực hiện được giấc mơ nhỏ bé của mình. Có nhà để ở, có chung cư cho thuê, có cơ sở thương mại để làm việc, người nào có tiền mà làm việc xã hội giúp người nghèo, giúp người bất hạnh thì tiền cứ vào, năm nào tiền cũng vào, không cầu mong tiền vẫn vào, nhưng phải có trí tuệ tính đúng thời cơ.
Hãy thực hiện giấc mơ của mình, sự thành công của mình là nhờ bộ não của mình.
Mong đồng hương ở khắp nơi trên thế giới người nào cũng thành công trong việc làm hàng ngày, quan trọng nhất là giáo dục con cháu của mình thành người hữu dụng trong xã hội, đi bất cứ nơi nào cũng được mọi người thương yêu.
Orange County, 22/2/2022
KIỀU MỸ DUYÊN