TS Trần Thị Dung – nguyên cán bộ Vụ Khoa học Công nghệ (Bộ Thủy sản, nay thuộc Bộ NN-PTNT) thành viên Ban vận động thành lập Hiệp hội nước mắm truyền thống Việt Nam kể lại hành trình gian nan xin thành lập Hội nước mắm truyền thống Việt Nam suốt 2 năm qua nhưng vẫn đang rơi vào bế tắc.
Cụ thể, ngày 9/5/2017, Bộ NN-PTNT đã có văn bản chấp nhận đơn thành lập Hiệp hội nước mắm truyền thống Việt Nam. Sau đó, chúng tôi làm các hồ sơ cần thiết theo yêu cầu để gửi sang Bộ Nội vụ. Một tháng sau chúng tôi quay lại Bộ Nội vụ theo đúng hẹn thì nhận được câu trả lời từ chuyên viên của bộ này là hồ sơ của chúng tôi không đủ điều kiện, không đủ 100 đơn của các hội viên trong cả nước. Cũng trong buổi làm việc này, chúng tôi biết được có hồ sơ đề nghị thành lập Hội nước mắm Việt Nam do Bộ Y tế ra quyết định thành lập.
Theo Nghị định 45 và Thông tư của Bộ Nội vụ hướng dẫn thì Bộ có thẩm quyền ban hành quyết định thành lập các hội nghề nghiệp phải là Bộ quản lý chuyên ngành. Theo các văn bản hướng dẫn, Bộ quản lý chuyên ngành phải là Bộ NN-PTNT quản lý các sản phẩm nước mắm và thủy sản.
Còn theo Thông tư 13 về phân công quản lý an toàn thực phẩm giữa các bộ, ngành gồm Bộ NN-PTNT, Bộ Y tế và Bộ Công thương thì không có phân công Bộ Y tế quản lý trong lĩnh vực thủy sản.
Cùng thời gian đó, Bộ Nội vụ đã gửi hồ sơ thành lập Hiệp hội nước mắm Việt Nam đi xin ý kiến các Bộ, ngành, trong khi hồ sơ của chúng tôi thì vẫn nằm yên một chỗ. Hồ sơ chúng tôi gửi đến Bộ Nội vụ là 31/7/2017, trong khi Quyết định thành lập Ban vận động thành lập Hội nước mắm Việt Nam do Bộ Y tế ra quyết định lại ký ngày 15/8/2017.
Chúng tôi đã làm đơn gửi Bộ Y tế, Bộ Nội vụ, Bộ NN-PTNT về việc tại sao hồ sơ của chúng tôi gửi trước mà không được xử lý, lại đi xử lý hồ sơ gửi sau. Danh sách của Ban vận động thành lập Hội nước mắm Việt Nam có ông Trần Đáng (nguyên Cục trưởng Cục ATVSTP Bộ Y tế), bà Phan Thị Kim và một số quan chức của Cục ATVSTP Bộ Y tế, cộng thêm 6 DN của Masan và một vài DN cung cấp muối cho DN. Chúng tôi tranh luận là Hiệp hội này không có ai sản xuất nước mắm mà cho phép đặt tên Hội có chữ nước mắm ở đây.
Sau đó cũng đã có một vài cuộc họp giữa Ban vận động và Bộ Nội vụ cùng các bên liên quan nhưng không có kết luận cuối cùng. Bộ Nội vụ đã trả lại hồ sơ, từ đó chúng tôi không biết kêu ai nữa. Vì Bộ Nội vụ là đơn vị thay mặt Chính phủ đứng ra để xử lý việc này mà họ trả hồ sơ thì chúng tôi biết làm thế nào? Với Masan thì các nhà sản xuất nước mắm truyền thống không thể nào địch được. Cho nên, mấy năm nay cứ loay hoay, suy nghĩ, hỏi người nọ, người kia nhưng mọi việc vẫn đang đứng im.
Nếu vừa rồi, các nhà sản xuất nước mắm không có ý kiến thì TCVN 12607:2019 về Quy phạm thực hành sản xuất nước mắm đã được ban hành.