Mục lục
Nhân dân Nhật báo: Phi Luật Tân nên rút hệ thống tên lửa khỏi Biển Đông
Hệ thống tên lửa tầm trung “Typhon” của Hoa Kỳ tại Phi Luật Tân.
Truyền thông nhà nước Trung cộng hôm 26/2 kêu gọi Phi Luật Tân rút tên lửa tầm trung “Typhon” của Hoa Kỳ khỏi Biển Đông, nói rằng Phi Luật Tân đã nhiều lần phá vỡ lời hứa của mình khi triển khai hệ thống tên lửa này, Reuters đưa tin.
“Khu vực này cần hòa bình và thịnh vượng, chứ không phải tên lửa tầm trung và xung đột”, Nhân dân Nhật báo, tờ báo của Đảng Cộng sản cầm quyền của Trung cộng, cho biết trong một bài bình luận.
“Phi Luật Tân đã nhiều lần nuốt lời và hành động thiếu thiện chí … ban đầu hứa rằng đây chỉ là một đợt triển khai tạm thời và hệ thống này sẽ được rút đi”, tờ báo này nói thêm.
Tòa Đại sứ Phi Luật Tân tại Bắc Kinh chưa không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận của Reuters.
Hôm 14/2, Bộ Quốc phòng Trung cộng nói rằng Trung cộng đã thúc giục Phi Luật Tân rút tên lửa tầm tung “Typhon” của Hoa Kỳ, cáo buộc quốc gia Đông Nam Á này đã phá vỡ “lời hứa” của mình khi triển khai hệ thống tên lửa này.
Hệ thống Typhon là một phần trong nỗ lực của Hoa Kỳ thiết đặt nhiều loại vũ khí chống hạm ở châu Á. Vũ khí này đã bị Trung cộng chỉ trích gay gắt khi lần đầu tiên được triển khai vào tháng 4/2024 trong một cuộc tập trận.
VOA (26.02.2025)
Úc: Trung cộng tập trận ở Biển Tasman buộc 49 đường bay thay đổi
Ảnh chụp ngày 13/2/2025 và do Lực lượng Phòng vệ Úc công bố cho thấy tàu HMAS Arunta của Hải quân Hoàng gia Úc đang di chuyển gần tàu tiếp tế lớp Fuchi của Hải quân Trung cộng (PLA-N) và khinh hạm lớp Weishanhu Jiangkai Hengyang ở Biển Tasman.
Một phi công của hãng Virgin Australia cảnh báo chính quyền Australia về cuộc tập trận bắn đạn thật của tàu hải quân Trung cộng vào tuần trước ở Biển Tasman buộc 49 chuyến bay phải thay đổi đường bay, người đứng đầu cơ quan kiểm soát không lưu của Australia trình bày tại một ủy ban quốc hội, Reuters đưa tin.
Các hãng hàng không bao gồm Qantas, Emirates, Air New Zealand và Virgin Australia đã thay đổi đường bay hôm 21/2 sau khi Trung cộng cảnh báo họ về một cuộc tập trận bắn đạn thật hiếm hoi ở vùng biển quốc tế giữa Úc và New Zealand.
Cả hai nước đều nêu lên mối quan ngại với Trung cộng khi cho biết họ không nhận được thông báo đầy đủ từ hải quân Trung cộng về cuộc tập trận quân sự ngoài khơi bờ biển New South Wales của Australia.
Các phi công thường được cảnh báo về các cuộc tập trận quân sự, vụ phóng tên lửa và các vấn đề khác có thể ảnh hưởng đến không phận thông qua Thông báo cho phi công (NOTAM), thường được nộp ít nhất 24 giờ trước sự kiện như vậy.
Ông Rob Sharp, Tổng giám đốc điều hành Airservices Australia, phát biểu tại phiên điều trần của quốc hội vào tối ngày 24/2 rằng một phi công của hãng Virgin Australia đã thông báo với cơ quan của mình rằng hải quân Trung cộng có kế hoạch tiến hành một cuộc tập trận bắn đạn thật cách bờ biển phía đông của Úc 300 hải lý (483 km).
“Đó là cách chúng tôi lần đầu phát hiện ra vấn đề này”, ông nói.
Hãng Virgin Australia từ chối đưa ra bình luận.
Tin nhắn từ phía Trung cộng được phát trên kênh radio khẩn cấp do hầu hết các phi công giám sát và sau đó được chuyển tiếp đến các quan chức kiểm soát không lưu, khiến họ phải đưa ra cảnh báo ngay lập tức cho các hãng hàng không thương mại và thiết lập một vùng cấm, ông Peter Curran, phó giám đốc của Sharp cho biết.
Cuộc tập trận bắn đạn thật có thể đã bắt đầu khoảng 30 phút trước khi phi công của Virgin Australia lần đầu tiên nghe được tin nhắn và bộ chỉ huy hoạt động phòng thủ của Australia đã được thông báo 10 phút sau khi bộ chỉ huy không lưu nhận được tin nhắn, ông Curran cho biết.
Các lực lượng phòng thủ của Pháp, những người tiến hành các cuộc tập trận quân sự gần lãnh thổ của họ ở Thái Bình Dương, thường thông báo cho không lưu Australia trước 24 đến 48 giờ, ông nói thêm.
Một khinh hạm, tàu tuần dương và tàu tiếp tế của Hải quân thuộc Quân đội Nhân dân Giải phóng Trung cộng đã đi vào vùng tiếp cận hàng hải của Australia và đi xuống bờ biển phía đông của Australia vào tuần trước.
Bộ Quốc phòng Trung cộng cho biết hôm 23/2 rằng họ đã ban hành nhiều thông báo an toàn trước và các hành động của họ tuân thủ luật pháp quốc tế và không ảnh hưởng đến an toàn bay hàng không.
Bộ quốc phòng Australia và văn phòng bộ trưởng quốc phòng không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận của Reuters.
Quân đội New Zealand cho biết hôm 25/2 rằng các tàu Trung cộng hiện đang cách thủ phủ Hobart của Tasmania 218 hải lý về phía đông.
VOA (25.02.2025)
Trung cộng tập trận bắn đạn thật ở Vịnh Bắc Bộ, vài ngày sau khi Việt Nam công bố đường cơ sở
Getty Images Chụp lại hình ảnh,Một trực thăng của Hải quân Trung cộng bay gần một máy bay của Cục Thủy sản và Tài nguyên Nước Phi Luật Tân trên Bãi cạn Scarborough ở Biển Đông vào ngày 18/2
Chính quyền Trung cộng cho biết họ đã bắt đầu các cuộc tập trận bắn đạn thật ở Vịnh Bắc Bộ vào hôm 24/2, truyền thông quốc tế đưa tin.
Cục An toàn Hàng hải Trung cộng thông báo các cuộc tập trận sẽ tập trung vào khu vực Vịnh Bắc bộ mà gần phía Trung cộng hơn và sẽ kéo dài đến tối ngày 27/2.
Động thái từ phía Trung cộng xảy ra chỉ vài ngày sau khi Việt Nam công bố đường cơ sở mới đánh dấu những gì nước này coi là lãnh thổ của mình trong vùng biển giữa hai nước vào ngày 21/2.
Theo đó, đường cơ sở này là căn cứ để xác định ranh giới và phạm vi các vùng biển của Việt Nam theo các quy định của Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) và Hiệp định phân định Vịnh Bắc Bộ giữa Việt Nam và Trung cộng ký năm 2000.
Điều này giúp tạo thêm cơ sở pháp lý để bảo vệ và thực thi quyền chủ quyền, quyền tài phán của Việt Nam, phục vụ phát triển kinh tế, quản lý biển và thúc đẩy hợp tác quốc tế.
Đến thời điểm hiện tại vẫn chưa có văn bản chính thức nào của Việt Nam định nghĩa chính xác khái niệm đường cơ sở là gì.
Tuy nhiên, theo Luật Biển Việt Nam 1982 và UNCLOS, có thể hiểu rằng đường cơ sở chính là đường giáp ngoài của nội thủy và là đường giáp trong của lãnh hải. Đường cơ sở là ranh giới phân tách hai khu vực pháp lý khác nhau trên vùng biển.
“Đường cơ sở dùng để tính chiều rộng lãnh hải Việt Nam trong Vịnh Bắc Bộ được xác định trên cơ sở các quy định của Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển 1982 (UNCLOS), phù hợp với đặc điểm địa lý và tự nhiên của vịnh Bắc Bộ và không ảnh hưởng đến các điều ước quốc tế mà Việt Nam tham gia hoặc là thành viên,” trích thông cáo báo chí của Bộ Ngoại giao Việt Nam đăng ngày 21/2.
Đến sáng ngày 25/2, Việt Nam vẫn chưa đưa ra tuyên bố nào đối với các cuộc tập trận lần này của Trung cộng.
Nguồn hình ảnh,Bộ Ngoại giao
Trung cộng và Việt Nam từ lâu đã có một thỏa thuận hàng hải điều chỉnh Vịnh Bắc Bộ, nhưng đang vướng vào tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông gần đó đối với quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa cũng như các vùng biển khác.
Vào cuối tháng 9/2024, lực lượng thực thi pháp luật của Trung cộng trấn áp, đánh bị thương và tịch thu tài sản của ngư dân Việt Nam thuộc tàu cá QNg 95739 TS (tỉnh Quảng Ngãi) “trong khi đang hoạt động tại khu vực quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam”, theo tuyên bố của Bộ Ngoại giao Việt Nam.
Trước đó, vào tháng 3/2024, Trung cộng đã công bố đường cơ sở của mình ở Vịnh Bắc Bộ. Đáp lại, Việt Nam nhấn mạnh rằng luật pháp quốc tế và quyền lợi của các quốc gia khác phải được tôn trọng.
“Việt Nam đề nghị Trung cộng tôn trọng và tuân thủ Hiệp định về phân định lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa giữa hai nước trong vịnh Bắc Bộ ký năm 2000 giữa Việt Nam và Trung cộng và UNCLOS 1982,” người phát ngôn Bộ Ngoại giao Phạm Thu Hằng nói vào thời điểm đó.
Vịnh Bắc Bộ nằm ngoài khơi bờ biển Bắc Bộ của Việt Nam và Nam Trung cộng.
Năm 2004, Trung cộng và Việt Nam đã đạt được thỏa thuận vạch ra ranh giới lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa ở Vịnh Bắc Bộ.
Cả hai bên đều coi thỏa thuận này là công bằng. Tuy thế, các xung đột trên Biển Đông vẫn xảy ra giữa hai nước do vẫn còn mơ hồ về ranh giới ở khu vực bên ngoài cửa vịnh.
Đường cơ sở là một vấn đề nhạy cảm ở Biển Đông, nơi Trung cộng, Việt Nam và các quốc gia khác trong khu vực như Phi Luật Tân, Malaysia, Brunei và Đài Loan, có những yêu sách chồng chéo.
Phản ứng từ các nước trong khu vực
Việc tập trận bắn đạn thật của Trung cộng trong những ngày gần đây đã khiến các nước khác trong khu vực lên tiếng.
Vào hôm 22/2, Trung cộng tổ chức tập trận bắn đạn thật tại vùng biển quốc tế giữa Úc và New Zealand.
Người đứng đầu cơ quan kiểm soát không lưu Úc phát biểu trước ủy ban quốc hội rằng 49 chuyến bay đã bị buộc phải thay đổi lộ trình sau khi một phi công của hãng máy bay Virgin Australia đã cảnh báo giới chức Úc về một cuộc diễn tập bắn đạn thật của tàu hải quân Trung cộng ở Biển Tasman, hãng thông tấn Reuters đưa tin ngày 25/2.
Các hãng hàng không, bao gồm Qantas, Emirates, Air New Zealand và Virgin Australia đã điều chỉnh lộ trình bay vào thứ Sáu 21/2 sau khi Trung cộng cảnh báo về cuộc diễn tập.
Trước đó, các nhà lãnh đạo Úc và New Zealand phàn nàn rằng Trung cộng đáng lẽ nên đưa ra cảnh báo sớm hơn trước khi hải quân nước này tiến hành một loạt cuộc tập trận bắn đạn thật bất thường trên vùng biển giữa hai nước, buộc các chuyến bay vào hôm 21/2 và hôm 22/2 phải chuyển hướng trong thời gian ngắn.
Các nhà lãnh đạo chính trị từ cả hai quốc gia nhấn mạnh rằng Trung cộng không vi phạm luật pháp quốc tế, nhưng cho biết họ chỉ được thông báo chỉ “vài giờ” thay vì 12 đến 24 giờ như thường lệ.
Đáp lại, vào hôm 23/2, người phát ngôn Bộ Quốc phòng Trung cộng Ngô Khiêm nói rằng những lời phàn nàn này là “thổi phồng” và “không phù hợp với thực tế”.
Trong khi đó, Bắc Kinh cũng có căng thẳng đặc biệt cao với Manila khi cả hai thường xảy ra va chạm trên Biển Đông.
Gần đây nhất, hôm 18/2, một trực thăng hải quân Trung cộng đã bay trong phạm vi khoảng 3 mét với một máy bay tuần tra của Phi Luật Tân trên Biển Đông, gần Bãi cạn Scarborough đang xảy ra tranh chấp gay gắt giữa hai nước.
Chiếc trực thăng bay quá gần đã khiến phi công phải nói qua radio: “Các bạn bay quá gần, rất nguy hiểm,” theo lực lượng tuần duyên Phi Luật Tân.
Chính phủ Phi Luật Tân tại thời điểm đó cho biết họ sẽ nộp đơn phản đối chính thức về vụ việc này.
BBC (25.02.2025)
Trung cộng tập trận bắn đạn thật ở Vịnh Bắc Bộ sau khi Việt Nam tuyên bố đường cơ sở mới
Sau khi Việt Nam công bố “Đường cơ sở” tại Vịnh Bắc Bộ vào tuần trước, hôm qua, 24/02/2025, chính quyền Trung cộng thông báo tổ chức các cuộc thao dượt quân sự, bắn đạn thật, tại khu vực vành đai kinh tế Vịnh Bắc Bộ (khu vực hợp tác kinh tế giữa Việt Nam và Trung cộng.
Ảnh minh họa do Tân Hoa Xã công bố ngày 08/07/2016, tàu khu trục tên lửa của Trung cộng phóng một tên lửa chống hạm trong cuộc tập trận gần đảo Hải Nam và quần đảo Hoàng Sa. AP – Zha Chunming
Theo Cục An toàn Hàng hải Trung cộng, cuộc tập trận diễn ra trong năm ngày, từ 8 giờ sáng ngày 24-02, đến 18 giờ ngày 27/02/2025, theo giờ địa phương, tại vùng biển mà hai nước đã ký Hiệp định về phân định Vịnh Bắc Bộ vào năm 2000.
Ngày 21/02 vừa qua, bộ Ngoại Giao Việt Nam ra “Tuyên bố về đường cơ sở ở Vịnh Bắc Bộ” của Việt Nam, để “tính chiều rộng lãnh hải Việt Nam” trong vùng biển này với các tọa đổ điểm, “nhằm thực hiện quyền và nghĩa vụ của Việt Nam theo quy định của Công ước của Liên Hiệp Quốc về luật biển (UNCLOS) và phù hợp với Luật biển Việt Nam năm 2012”.
Vào năm 2024, Trung cộng cũng đã công bố đường cơ sở của mình, với 7 điểm cơ sở, nối với nhau thành một đường cơ sở mới, để tuyên bố lãnh hải ở khu vực này. Lúc đó, bộ Ngoại Giao Việt Nam, đã lên tiếng, cho rằng “các điểm này không tồn tại trong 49 điểm cơ sở mà Trung cộng công bố ngày 15/5/1996 để tính chiều rộng lãnh hải từ Hải Nam tới Thanh Đảo”.
Đường cơ sở mà Việt Nam công bố tuần trước có 14 điểm tọa độ.
RFI (25.02.2025)
Bắc Kinh cáo buộc Úc “thổi phồng” các cuộc tập trận hải quân bắn đạn thật của Trung cộng
Hôm nay, 23/02/2025, bộ Quốc Phòng Trung cộng chỉ trích Canberra đã « cố tình thổi phồng » tác động của các tập trận hải quân bắn đạn thật của Trung cộng tại vùng biển quốc tế, ngoài khơi nước Úc. Các cuộc tập trận bắn đạn thật từ ngày 21/02 tại biển Tasman buộc nhiều hãng hàng không phải đổi đường bay. Úc nhiều lần tố cáo Trung cộng thiếu minh bạch thông tin.
Ảnh do Lực lượng Phòng vệ Úc cung cấp : Tàu khu trục lớp Jiangkai Hengyang của Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung cộng đi qua eo biển Torres, gần bờ biển Úc, ngày 11/02/2025. © AP / Australian Defense Force
Theo thông lệ quốc tế, bất kỳ cuộc diễn tập nào liên quan đến bắn đạn thật, phải thông báo trước từ 12 đến 24 giờ. Một phát ngôn viên của bộ Quốc Phòng Trung cộng cho biết, trong một tuyên bố hôm nay, là « Trung cộng đã nhiều lần ban hành các khuyến cáo ».
Úc tố cáo Trung cộng đưa ra cảnh báo « rất muộn »
Cuộc tập trận của hạm đội Trung cộng tại vùng biển Tasman, với một tàu tuần dương, một khinh hạm và một tàu chở dầu tiếp tế, diễn ra trong hai ngày, thứ Sáu 21/02 và thứ Bảy 22/02.
Theo chính quyền Úc, các cảnh báo đã được Trung cộng đưa ra « rất muộn », gây « bối rối » cho các hãng hàng không, buộc nhiều chuyến bay phải đột ngột chuyển hướng. Ngoại trưởng Úc hôm 21/02 đã phải bày tỏ quan ngại với người đồng cấp Trung cộng, bên lề hội nghị ngoại trưởng G20, về việc thiếu thông tin « minh bạch » liên quan đến cuộc tập trận này.
Cho đến hôm qua, Canberra phàn nàn vẫn chưa nhận được « phản hồi thỏa đáng » từ Bắc Kinh liên quan đến cuộc tập trận ngày hôm trước, buộc nhiều hãng hàng không phải đột ngột thay đổi đường bay.
RFI (23.02.2025)
Trung cộng tổ chức tập trận ở Vịnh Bắc Bộ
Điều này diễn ra ngay sau khi Việt Nam công bố đường cơ sở mới ở Vịnh Bắc Bộ.
Đảo Bạch Long Vĩ của Việt Nam trên vùng biển Vịnh Bắc Bộ (Vietnam Government)
Cơ quan An toàn Hàng hải của Trung cộng đưa ra thông báo ngày 21 tháng 2 về một cuộc tập trận bắn đạn thật trên vùng biển Vịnh Bắc Bộ.
Thời gian của cuộc tập trận được thông báo sẽ diễn ra từ 8:00 ngày 24 tháng 2 tới 18:00 ngày 27 tháng 12 giờ địa phương.
Vị trí của cuộc tập trận nằm ở vùng biển phía tây bắc của đảo Hải Nam, cách đảo Bạch Long Vĩ của Việt Nam khoảng 150km.
Đường cơ sở được dùng để xác định vùng lãnh hải, và vùng đặc quyền kinh tế của một quốc gia.
Minh họa đường cơ sở (RFA)
Việt Nam và Trung cộng đã ký Hiệp định phân định Vịnh Bắc Bộ vào năm 2000. Hai nước sau đó đã công bố đường cơ sở để xác định vùng biển chủ quyền của mình trên vùng biển này.
Năm 2024, Trung cộng đưa ra đường cơ sở mới ở Vịnh Bắc Bộ với 7 điểm. Các chuyên gia cho rằng đường cơ sở mới của Trung cộng đã lấn thêm từ 20 đến 30 hải lý (từ 37 đến 55,5 km) vào vùng biển quốc tế.
Động thái của phía Trung cộng được cho là nhằm mục đích ép Việt Nam đàm phán lại Hiệp định Phân định Vịnh Bắc Bộ, với tham vọng mở rộng vùng lãnh hải của nước này.
Phản ứng trước việc Trung cộng công bố đường cơ sở mới, Việt Nam đã kêu gọi Bắc kinh tôn trọng Hiệp định đã ký kết giữa hai bên vào năm 2000 và UNCLOS.
Việc Việt Nam công bố đường cơ sở mới hôm 21 tháng 2 năm 2025, với 14 điểm, kéo dài từ vùng biển Quảng Ninh xuống Quảng Trị, có thể được hiểu là động thái nhằm củng cố chủ quyền của mình ở khu vực Vịnh Bắc Bộ trước sức ép từ Trung cộng.
Không rõ liệu cuộc tập trận bắn đạn thật của Trung cộng có liên quan tới việc Việt Nam công bố đường cơ sở mới hay không. Bộ Ngoại giao nước này cho tới giờ vẫn chưa đưa ra phản ứng chính thức.
RFA (23.02.2025)
Đội hàng không mâu hạm Pháp tập trận với quân đội Phi Luật Tân ở Biển Đông
Hàng không mâu hạm hạt nhân Pháp Charles-de-Gaulle cùng đội tàu hộ tống và đối tác Phi Luật Tân trở lại cảng Subi Bay ngày 23/02/2025 sau khi hoàn thành cuộc tập trận chiến đấu. Hàng không mâu hạm duy nhất của Pháp đến thăm Phi Luật Tân ngày 21/02 trong khuôn khổ nhiệm vụ CLEMENCEAU 25. Hoạt động của đội tàu Pháp có thể sẽ khiến Trung cộng tức giận.
Hàng không mâu hạm hạt nhân Pháp Charles-de-Gaulle thăm cảng Subic Bay, trước là căn cứ quân sự của Mỹ ở tây bắc Manila, Phi Luật Tân, ngày 23/02/2025. AP – Joeal Calupitan
Theo một số quan chức Pháp được AP trích dẫn, hộ tống hàng không mâu hạm Pháp trong chuyến thăm Phi Luật Tân lần đầu tiên còn có ba tàu khu trục và một tàu tiếp nhiên liệu. Đội tàu cập cảng Subic Bay ngày 21/02 sau hơn hai tháng triển khai ở vùng Ấn Độ-Thái Bình Dương để hợp tác với các đối tác, trong đó có Phi Luật Tân, chuẩn bị cho các tình huống khẩn cấp và cổ vũ cho an ninh trong vùng.
Hai bên đã tổ chức thao dượt chống tàu ngầm, huấn luyện tác chiến trên không tại khu vực Biển Đông. Người phát ngôn các lực lượng vũ trang Phi Luật Tân – đại tá Xerxes Trinidad cho biết những hoạt động triển khai quân sự gần đây và đang diễn ra giữa Pháp và Phi Luật Tân nhấn mạnh đến “cam kết đối với an ninh trong vùng và mục tiêu chung là tăng cường hợp tác hàng hải ở Ấn Độ-Thái Bình Dương”.
Pháp gia tăng cam kết quân sự với Phi Luật Tân và nhiều nước Đông Nam Á khác đang có tranh chấp chủ quyền với Trung cộng ở Biển Đông, nơi được coi là tuyến hàng hải huyết mạch cho thương mại và an ninh thế giới. Tuy nhiên, Paris luôn khẳng định các hoạt động đó chỉ nhằm chuẩn bị cho các tình huống khẩn cấp và không nhắm vào bất kỳ nước nào.
Năm 2023, bộ trưởng Quân Lực Pháp Sébastien Lecornu và đồng nhiệm Phi Luật Tân Gilberto Teodoro đã ký một thỏa thuận nhằm tăng cường hợp tác quân sự song phương và các cam kết chung. Từ năm 2024, hai nước đàm phán về một Hiệp ước Quốc phòng cho phép quân đội của mỗi nước tổ chức tập trận trên lãnh thổ của nước kia. Các nhà đàm phán Pháp đã trình dự thảo thỏa thuận với các đồng nhiệm Phi Luật Tân để bắt đầu thảo luận.
RFI (23.02.2025)
Việt Nam công bố ”Đường cơ sở” ở Vịnh Bắc Bộ hơn 20 năm sau Hiệp định với Trung cộng
Hôm qua, ngày 21/02/2025, chính phủ Việt Nam ra tuyên bố về « Đường cơ sở » tại Vịnh Bắc Bộ, hơn một năm sau khi Bắc Kinh công bố Đường cơ sở tại vùng biển này, nơi Việt Nam và Trung cộng đã có một Hiệp định phân định ranh giới trên biển, ký kết từ hơn 20 năm trước.
Bản đồ phân ranh giới Vịnh Bắc Bộ (Golf of Tonkin) giữa Việt Nam và Trung cộng, và “Đường cơ sở” của Việt Nam (màu đỏ), công bố tháng 2/2025. © Wikipedia
Năm 1982, chính phủ Việt Nam đã ra tuyên bố về Đường cơ sở ven bờ biển, nối liền điểm số 0, nằm ở ranh giới Tây Nam đến điểm A11, đảo Cồn Cỏ, thuộc tỉnh Quảng Trị, miền Trung. Riêng khu vực từ đảo Cồn Cỏ đến biên giới phía Bắc, tức vùng Vịnh Bắc Bộ, Việt Nam chưa xác định Đường cơ sở.
Theo báo chí trong nước, « Đường cơ sở » nói trên, dùng để tính chiều rộng lãnh hải Việt Nam trong Vịnh Bắc Bộ, « là căn cứ để xác định ranh giới và phạm vi các vùng biển của Việt Nam theo các quy định của Công ước Liên Hiệp Quốc về luật biển UNCLOS và Hiệp định Phân định Vịnh Bắc Bộ giữa Việt Nam và Trung cộng ký năm 2000 » (theo trang mạng chính phủ Việt Nam).
Tuyên bố về « Đường cơ sở » của Việt Nam tại Vịnh Bắc Bộ có ý nghĩa ra sao ? Trả lời RFI, nhà nghiên cứu độc lập Song Phan, chuyên theo dõi tình hình Biển Đông, từ Sydney, cho biết một số nét chính :
01:18
Nhà nghiên cứu Song Phan (Sydney)
« Đúng ra là trước khi hai bên ký hiệp định phân giới trên biển, mình đã phải có Đường cơ sở, vì từ Đường cơ sở mình đo ra mà tính Lãnh hải, và đo ra tính vùng Tiếp giáp lãnh hải và vùng Đặc quyền kinh tế, hoặc là Thềm lục địa… Nhưng khi mình ký kết hiệp định với Trung cộng thì mình chưa có cái này. Cả hai bên đều không có.
Nói chung Đường cơ sở này chỉ ảnh hưởng chút xíu đến Lãnh hải thôi, còn việc phân định vùng biển, thì hai bên đã phân định rồi, thành ra không có ảnh hưởng gì hết. Không có ảnh hưởng đến việc mất mát vùng biển của Việt Nam. Mà bây giờ chỉ chủ yếu để xác định cái Lãnh hải của mình bao nhiêu, ở những phần nào, để mình bảo vệ. Và thứ hai là người bên ngoài biết Lãnh hải mình ở chỗ nào để có hành xử cho đúng. Thí dụ như việc lái tàu, nếu đi vô trong lãnh hải thì phải đi qua theo kiểu « đi lại vô hại », còn đi ngoài Lãnh hải, thì đi theo kiểu tùy ý.
Cái phần từ Đường cơ sở vào đến bờ thuộc về Nội thủy, tức gần như là đất liền. Tức là bên ngoài vô đó là phải có passport (hộ chiếu). Còn Lãnh hải cũng là vùng nước mình có chủ quyền, nhưng theo quy định, mọi người đều có thể « qua lại vô hại được ».
Tôi thấy là đường nối liền mười mấy điểm này (từ A11 đến A24) tương đối là khá tuân thủ UNCLOS. Nhưng nếu trước đây mà mình vẽ trước Đường cơ sở này thì có thể mình đã được lợi hơn trong Hiệp định phân chia vùng biển của Vịnh Bắc Bộ. »
RFI (22.02.2025)
Việt Nam tuyên bố đường cơ sở mới ở Vịnh Bắc Bộ và đảo Bạch Long Vĩ
Đường cơ sở mới của Việt Nam ở Vịnh Bắc Bộ gồm 14 điểm, gấp đôi số điểm trên đường cơ sở của Trung cộng
Ảnh minh họa: Cán bộ, thủy thủ Hải quân Việt Nam chào tàu Trung cộng (Hải quân Việt Nam)
Chính phủ Việt Nam hôm 21/2 tuyên bố đường cơ sở ở khu vực Vịnh Bắc Bộ, đảo Bạch Long Vĩ và khu vực cửa sông Bắc Luân là dòng sông biên giới chảy giữa TP Móng Cái thuộc tỉnh Quảng Ninh và TP Đông Hưng thuộc tỉnh Quảng Tây của Trung cộng. Tuyên bố này được đưa ra sau một năm Trung cộng công bố đường cơ sở ở Vịnh Bắc Bộ với bảy điểm.
Những tuyên bố của Hà Nội và Bắc Kinh về đường cơ sở tại Vịnh Bắc Bộ là những tuyên bố đầu tiên của cả hai nước và sau khi hai bên đã ký Hiệp định phân định Vịnh Bắc Bộ vào năm 2000.
Sau khi Bắc Kinh tuyên bố đường cơ sở mới ở Vịnh Bắc Bộ vào tháng 3/2024, vào tháng 4 cùng năm RFA dẫn các nguồn tin từ Chính phủ Việt Nam biết rõ về sự việc cho biết Việt Nam cũng dang xem xét để đưa ra đường cơ sở của mình ở Vịnh Bắc Bộ. Các nguồn tin này không đưa ra chi tiết về kế hoạch này.
Đường cơ sở theo định nghĩa của Công ước của Liên Hiệp Quốc về Luật biển (UNCLOS) là một đường nối các điểm dọc theo bờ biển của một quốc gia để từ đó tính chiều rộng lãnh hải và các vùng khác trên biển. Vùng lãnh hải của mỗi nước được xác định có chiều dài 12 hải lý tính đừ đường cơ sở là nơi quốc gia ven biển có chủ quyền và quyền tài phán không chỉ đối với vùng nước mà còn cả với vùng đáy biển cũng như vùng trời tại đó.
Vịnh Bắc Bộ
Đường cơ sở mà Trung cộng đưa ra ở Vịnh Bắc Bộ được chuyên gia Phan Văn Song đánh giá là hiện không ảnh hưởng đến quyền lợi kinh tế của Việt Nam ở khu vực này căn cứ theo Hiệp định phân định Vịnh Bắc Bộ hai nước đã ký vào năm 2000, trừ khi Bắc Kinh muốn đàm phán lại Hiệp định này. Tuy nhiên, ông cũng cho rằng đường cơ sở của Trung cộng “có thể gây phức tạp cho các hoạt động trên biển khác ở khu vực”.
Theo Giáo sư Carl Thayer thuộc Học viện Quốc phòng Úc, đường cơ sở thẳng của Trung cộng “dường như đi hơi quá”.
“Nó sẽ dẫn đến sự chồng lấn ở khu vực đặc quyền kinh tế với đường ranh giới và khu vực đánh cá chung (giữa Việt Nam và Trung cộng) tại Vịnh Bắc Bộ, “ – Giáo sư Carl Thayer nói.
Theo vị giáo sư này, đường cơ sở của Trung cộng cũng có thể dẫn đến khả năng “Trung cộng gây sức ép thay đổi Hiệp định Phân định Vịnh Bắc Bộ năm 2000 để mở rộng vùng biển của Trung cộng.”
Đường cơ sở (đỏ) ở Vịnh Bắc Bộ do Trung cộng đưa ra vào năm 2024. China’s new baseline (red line) in the Gulf of Tonkin. (Google Maps/RFA) (Google Maps/RFA)
Sau khi Trung cộng công bố đường cơ sở mới, Việt Nam vào ngày 14/3 cùng năm ra tuyên bố kêu gọi Bắc kinh tôn trọng Hiệp định đã ký kết giữa hai bên vào năm 2000 và UNCLOS.
Trung cộng đáp trả rằng việc xác định đường cơ sở ở Vịnh Bắc Bộ là quyền hợp pháp của Trung cộng.
Các chuyên gia quốc tế cho rằng đường cơ sở của Trung cộng trung bình đã lấn từ 20 đến 30 hải lý (từ 37 đến 55,5 km) vào vùng biển quốc tế, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tự do hàng hải ở eo biển Hải Nam.
Đường cơ sở mới tại Vịnh Bắc Bộ của Việt Nam được xác định căn cứ theo Luật Biển Việt Nam ban hành ngày 21/6/2012. Theo công bố mới, đường này có 14 điểm, tức là gấp đôi số điểm trên đường cơ sở bảy điểm Trung cộng đưa ra trước đó.
Điểm bắt đầu của đường cơ sở của Việt Nam được gọi là A11 tại Đảo Cồn Cỏ và điểm kết thúc là A24 là Điểm số 1 theo Hiệp định phân định giữa hai nước vào năm 2000.
Hiện Việt Nam và Trung cộng đang đàm phán Hiệp định Hợp tác Nghề cá trong Vịnh Bắc Bộ đã hết hết hiệu lực từ tháng 6/2020.
Theo chuyên gia Isaac Kardon – chuyên gia cấp cao tại Chương trình Châu Á của Carnegie Endowment for International Peace – “Việc Trung cộng tái phân loại các vùng biển tiếp giáp chắc chắn sẽ làm phức tạp thêm những nỗ lực đàm phán này”.
RFA (21.02.2025)