Outside the last physically divided city on Earth, a small, olive oil-producing farm surrounded by barbed wire thrives in a UN-controlled buffer zone.
Thủ đô Nicosia, thành phố cuối cùng bị chia đôi trên thế giới với vùng đệm rào kẽm gai do LHQ quản lý, là nơi có loại dầu olive tốt nhất thế giới.
Mục lục
Torn apart
In 1974, Turkish forces invaded the island of Cyprus – which is home to both ethnic Greek and Turkish communities – following a military coup backed by the Greek government. Some of the fiercest battles between the Turkish and Greek armies were fought here at the now-abandoned Nicosia airport. After Turkish soldiers seized approximately 40% of the country, a ceasefire was eventually reached – but not before tearing the island in two.
Bị phân chia
Vào năm 1974, các lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ xâm lược đảo Cyprus, nơi cư trú của cả cộng đồng người Hy Lạp và cộng đồng người Thổ, sau cuộc đảo chính quân sự được chính quyền Hy Lạp hậu thuẫn.
Một số chiến trường khốc liệt nhất diễn ra giữa quân đội Thổ Nhĩ Kỳ và quân đội Hy Lạp đã diễn ra ở nơi nay là sân bay Nicosia bỏ hoang.
Sau khi binh lính Thổ Nhĩ Kỳ chiếm khoảng 40% đất nước, hai bên đạt được thỏa thuận ngừng bắn, nhưng khi đó, hòn đảo đã bị xé làm đôi.
Today, 30 years after the fall of the Berlin Wall, the capital of Cyprus, Nicosia, remains the last physically divided city on Earth. Since the ceasefire 45 years ago, a 180km-long United Nations buffer zone (known as the ‘Green Line’) that cuts through the city has divided the island between the Turkish Cypriot-controlled north and the Greek Cypriot-controlled south. This partition displaced more than 25% of the island’s population, as up to 150,000 Greek Cypriots who lived in the north were expelled to the south, and some 50,000 Turkish Cypriots were relocated from the south to the north, leaving their lives and land behind.
Ngày nay, 30 năm sau khi Bức tường Berlin sụp đổ, thủ đô của Cyprus, Nicosia, là thành phố cuối cùng bị phân chia về mặt thực tế trên thế giới.
Kể từ thỏa thuận ngừng bắn hồi 45 năm trước, một vùng đệm kéo dài 180km do Liên hiệp quốc định ra (được biết đến với tên gọi ‘Đường Xanh’) từ đó tới nay chạy ngang thành phố đã chia hòn đảo thành hai phần: miền bắc do người Cyprus gốc Thổ Nhĩ Kỳ quản lý, và miền nam do người Cyprus gốc Hy Lạp quản lý.
Sự phân chia này đã làm ly tán hơn 25% dân đảo, bởi có tới 150 ngàn người Cyprus gốc Hy Lạp sống ở miền bắc đã bị đuổi về miền nam, và chừng 50 ngàn người Cyprus gốc Thổ Nhĩ Kỳ bị chuyển từ miền nam lên miền bắc, để lại phần đời đã qua cùng đất đai của mình lại sau lưng.
A dream
Maria Baltazzi is one of the many Cypriots whose families were displaced by war. Her uncle, George David, grew up in the village of Petra, which was largely destroyed in the fighting and now lies uninhabited just north of the buffer zone. In fact, much of Baltazzi’s family land, a vast 45-hectare area containing 6,000 olive trees – some of which are 1,000 years old – extends directly into this demilitarised zone patrolled by the UN, which for much of the past 45 years, no-one was allowed to enter.
Ước mơ
Maria Baltazzi là một trong nhiều người Cyprus có gia đình bị (ly tán) dời đi do chiến tranh.
Người chú của cô, George David, lớn lên tại làng Petra, nơi đã bị phá hủy hầu hết trong cuộc giao tranh và nay trở thành nơi không người ở nằm về phía bắc của vùng đệm.
Trong thực tế thì hầu hết diện tích đất của gia đình Baltazzi, một vùng rộng tới 45 hectare, trên đó có 6.000 cây olive với một số cây đã 1.000 năm tuổi, nằm thẳng vào trong khu vực phi quân sự do Liên hiệp quốc tuần tra, kiểm soát.
Hầu như trong suốt thời gian 45 năm qua, không ai được phép đi vào nơi này.
While there are still military posts on both sides of the ‘Green Line’, locals and tourists have been able to walk from one side to the other by showing their passport since 2003. Some 27,000 landmines in and around the buffer zone have been destroyed by the UN in order to clear the region for farming and other activities.
Baltazzi’s dream was to return her family’s land to its former splendour, and after a friend introduced her to sustainable farming methods six years ago, she quit her marketing job in Athens, relocated to Cyprus and, together with David and French environmental engineer Nicolas Netien, had the idea to start an organic farm in this desolate no-man’s land. After applying for a permit from the UN to farm in the buffer zone, Baltazzi and Netien began transforming the abandoned terrain into a fertile pasture.
Trong lúc vẫn đang còn các chốt quân sự ở cả hai bên của ‘Đường Xanh’, người dân địa phương và du khách kể từ năm 2003 tới nay vẫn có thể đi từ bên này sang bên kia nếu xuất trình hộ chiếu.
Khoảng 27.000 trái mìn nằm ở trong và quanh vùng đệm đã bị Liên hiệp quốc phá hủy để dọn dẹp lấy đất cho trồng trọt và các hoạt động khác.
Giấc mơ của Baltazzi là đưa mảnh đất của gia đình trở lại thời huy hoàng trước kia.
Hồi sáu năm trước, sau khi được một người bạn giới thiệu về các phương pháp trồng trọt bền vững, cô đã bỏ công việc marketing đang làm ở Athens, quay về định cư tại Cyprus cùng với David và kỹ sư môi trường người Pháp Nicolas Netien, vơi ý tưởng khởi động một trang trại sạch (organic) ở vùng đất tiêu điều không bóng người này.
Sau khi nộp đơn xin phép Liên hiệp quốc cho trồng trọt ở vùng đệm, Baltazzi và Netien bắt đầu làm thay đổi vùng đất bị bỏ hoang này, biến nó thành một đồng cỏ tốt tươi.
Wasteland to wonderland
When Netien first saw the land six years ago, he remembers it being an arid wasteland. Yet, because Cypriots had not been allowed back inside the buffer zone for decades while the UN gradually destroyed all the active landmines in the area, Baltazzi and Netien thought the lack of human activity made it the perfect place to start an organic farm.
“We arrived in a place that wasn’t sprayed since 1974, so we had insects, which is rare now,” Netien explained. “If you don’t have insects then the bad bugs don’t have predators. So, they help us with the pest management. We never have to spray here. Because the olive flies get eaten before they get to the tree.”
Từ bãi rác trở thành vùng đất trong mơ
Khi Netien lần đầu tiên nhìn thấy mảnh đất này, hồi sáu năm về trước, anh vẫn nhớ nó là một nơi cằn cỗi. Bởi người Cyprus không được phép quay trở lại vùng đệm trong hàng thập niên trong lúc Liên hiệp quốc từ từ dỡ bỏ bom mìn khỏi khu vực, Baltazzi và Netien thấy rằng việc không ai tới nơi khiến đây sẽ là vị trí hoàn hảo để bắt đầu gây dựng một nông trại organic.
“Chúng tôi tới một nơi chưa từng được phun tưới hoá chất gì kể từ 1974, cho nên ở đó có côn trùng, thứ mà nay đã trở thành đồ hiếm,” Netien giải thích. “Nếu như không có côn trùng thì các loài sâu bọ có hại sẽ không bị ăn thịt. Cho nên côn trùng chính là giúp chúng tôi kiểm soát được các động vật có hại. Chúng tôi chưa bao giờ phải phun xịt gì ở đây cả. Bởi ruồi olive bị ăn hết trước khi chúng bay đến được chỗ các cây olive.”
In addition to being blessed with millennium-old olive trees, the duo soon realised that their farm was home to healthy fox, rabbit and bird populations that had thrived in the 45 years since hunting was outlawed in the buffer zone. Today, the Baltazzi and Netien raise horses, cows, chickens and a donkey; grow figs, prickly pears and other plants; and produce a unique form of extra virgin olive oil.
Bên cạnh việc may mắn có được các cây olive đã ngàn năm tuổi, hai người nhanh chóng nhận ra rằng trang trại của họ là nơi cư trú của cáo, thỏ và chim, những loài động vật đã sinh sôi nảy nở trong thời gian 45 năm qua do việc săn bắn ở vùng đệm là hành động bất hợp pháp.
Giờ đây, Baltazzi và Netien nuôi ngựa, bò, gà và một con lừa. Họ trồng cây vả, lê và các loại rau quả khác. Và họ sản xuất loại dầu olive tuyệt đối nguyên chất độc đáo.
Planting a seed
While Netien and Baltazzi grow a variety of aromatic plants and shrubs, the thousands of olive trees dotting their property are the source of the farm’s most prized product: olive oil. Instead of harvesting the olives by hitting them with a stick – which is quicker and more common, but often damages the olives – the farmers handpick them. They then take them straight to the onsite mill to squeeze them into oil.
Gieo mầm
Trong lúc Netien và Baltazzi trồng các loại cây thơm khác nhau thì hàng ngàn cây olive nằm trên mảnh đất của họ là nguồn đem lại sản phẩm quý giá nhất cho nhà nông: dầu olive.
Thay vì thu hoạch olive bằng cách lấy que chọc cho quả rụng xuống, là cách nhanh chóng và được nhiều người áp dụng, nhưng thường lại làm hại cho cây, thì các nhà nông hái tay. Sau đó họ đưa quả olive đến thẳng tới cối xay để ép lấy dầu.
“We mill them in our facilities within 30 minutes to avoid oxidation of the olive,” Netien explained. “It’s simple logic and we want to do everything we can for [the] best quality. I never did any course regarding olives – we learned everything by working on them.”
Baltazzi and Netien sent their olive oil to the National and Kapodistrian University of Athens, which is home to a well-known lab that has analyses olive oil to measure its health and therapeutic properties, and eagerly awaited the results.
“Chúng tôi ép quả ở các cơ sở của mình trong vòng 30 phút để tránh bị oxy hoá quả olive,” Netien giải thích. “Đó là logic đơn giản, và chúng tôi muốn làm tất cả những gì mình có thể để đạt được chất lượng cao nhất. Tôi chưa bao giờ học khoá nào về olive cả – chúng tôi vừa làm vừa học.”
Baltazzi và Netien gửi sản phẩm dầu olive của mình tới Đại học Quốc gia và Kapodistria Athens, nơi có phòng thí nghiệm nổi tiếng chuyên phân tích dầu olive để đo lường độ tốt và khả năng chữa bệnh của sản phẩm, và nóng lòng chờ kết quả.
Unique oil
Researchers at the National and Kapodistrian University of Athens have analysed more than 7,000 olive oil samples from 10 different countries. Their report found that the olive oil Baltazzi and Netien produce has some of the highest concentrations of polyphenols (the micronutrients found in extra virgin olive oil and fruits, vegetables and other foods) ever tested. Research has shown that consuming polyphenol-rich olive oil can help reduce the risk of cardiovascular diseases, lowers cholesterol and plays a role in the prevention of cancer.
Sản phẩm dầu độc đáo
Các nhà nghiên cứu tại Đại học Quốc gia và Kapodistria Athens đã phân tích hơn 7.000 mẫu dầu olive từ 10 quốc gia khác nhau. Kết quả cho thấy dầu olive mà Baltazzi và Netien sản xuất có thành phần polyphenols (tức là các chất vi dưỡng có trong dầu olive tuyệt đối nguyên chất, quả tươi, rau xanh và các thực phẩm khác) từng được xét nghiệm.
Theo các nghiên cứu thì việc sử dụng dầu olive giàu thành phần polyphenols có tác dụng giúp giảm các bệnh về tim, giảm mức cholesterol và ngăn ngừa ung thư.
Their report also said that their olive oil had the highest concentration of oleocanthal, one of the polyphenol nutrients, ever recorded. It’s not just a world record, but also 28 times higher than the average extra virgin olive oil. These findings, which were published in the Journal of the American Chemical Society, have commanded a lot of outside interest, and three institutes are currently studying Baltazzi and Netien’s unique olive oil. The University of California, Davis is examining its anti-inflammatory properties; Hunter College in New York is testing its anti-cancer properties; and the University of Athens is studying its effect on Alzheimer’s disease.
Kết quả xét nghiệm của trường đại học cũng nói rằng dầu olive của họ có tỷ lệ oleocanthal cao nhất từng được ghi nhận – đây là một trong các chất dinh dưỡng polyphenol. Không chỉ là kỷ lục thế giới mà còn cao gấp 28 lần so với dầu olive tuyệt đối nguyên chất trung bình.
Những kết quả trên, được công bố trong Tạp chí Hiệp hội Hoá chất Mỹ, đã khiến sản phẩm của họ thu hút rất nhiều sự quan tâm, và hiện có ba tổ chức đang nghiên cứu thứ dầu olive độc đáo của Baltazzi và Netien.
Đại học Califoria, Davis đang nghiên cứu tính năng chống viên nhiễm của dầu này; Trường Hunter tại New York thì thử nghiệm các tính năng chống ung thư, trong lúc Đại học Athens thì nghiên cứu tác dụng của nó đối với bệnh Alzheimer.
Today, Baltazzi and Netien sell their Atsas olive oil in a shop in Nicosia and ship it worldwide. Their extra virgin olive oil has received gold medals in the Olympia Awards from 2016 to 2019, and the High Phenolic Aristoleo Awards in 2017 and 2018, and a silver medal in the London International Olive Oil competition in 2018.
Giờ đây, Baltazzi và Netien bán sản phẩm dầu olive Atsas của họ tại một cửa hàng ở Nicosia và giao hàng đi toàn cầu. Dầu olive tuyệt đối nguyên chất của họ nhận được các huy chương vàng Giải thưởng Olympia từ 2016 đến 2019, và Giải High Phenolic Aristoleo Awards vào các năm 2017, 2018; và đoạt huy chương bạc tại cuộc thi Dầu Olive Quốc tế London trong 2018.
Agroecology
The farmers were surprised by the results, and believe it’s the principles of agroecology they follow in their farming that make their olive oil unique. As part of this practice, Baltazzi and Netien attempt to mimic nature and create an environment that has the diversity, stability and resilience of a natural ecosystem. That means protecting pollinators, avoiding pesticides and using less water to increase the fertility of the soil – all of which makes their crops more resilient and increases the amount of carbons in the soil.
Nông nghiệp sinh thái
Các nhà nông ngạc nhiên về kết quả trên. Họ tin rằng các nguyên tắc làm nông nghiệp sinh thái mà họ áp dụng trong quá trình trồng trọt đã khiến cho dầu olive của họ trở nên độc đáo.
Trong quá trình trồng, thu hoạch olive, sản xuất dầu, Baltazzi và Netien tìm cách bắt chước tự nhiên và tạo ra một môi trường có độ đa dạng, ổn định và khả năng thích ứng tốt của hệ sinh thái tự nhiên.
Điều đó có nghĩa là cần phải bảo vệ các loài côn trùng giúp thụ phấn, tránh dùng thuốc trừ sâu và sử dụng ít nước để tăng khả năng duy trì dưỡng chất của đất – tất cả những điều này khiến cho sản phẩm của họ đạt khả năng thích ứng, và tăng chất carbon trong đất.
Netien says the fact that the land was untouched for more than 40 years also made it more receptive to organic farming than other areas. “[The land] wasn’t spayed with pesticides or even tilled, so the soil was a rich ecosystem,” Netien said. “We’re now helping this ecosystem grow bigger.”
Netien nói rằng việc vùng đất này không người đụng đến trong suốt hơn 40 năm cũng khiến cho nó dễ tiếp nhận cách làm trang trại organic hơn so với những nơi khác.
“Mảnh đất đã không hề bị phun bất kỳ lượng thuốc trừ sâu nào, thậm chí còn không được trồng trọt gì bên trên, cho nên đó là hệ sinh thái rất phong phú,” Netien nói. “Chúng tôi đang giúp cho hệ sinh thái này phát triển rộng lớn hơn.”
Home sweet home
Baltazzi’s home is located next to the farm and part of her balcony is directly over the buffer zone. She lives here with her son, rescued stray dogs and cat, and is a five-minute drive away from the village of Evrychou, where her family moved as refugees after the war. Twice a day, white UN trucks and a helicopter come by to patrol the area, but aside from the occasional noise, Baltazzi maintains that it’s actually quite tranquil.
Ngôi nhà êm ấm
Nhà của Baltazzi nằm ngay cạnh trang trại và một phần ban-công nhà cô hướng thẳng ra vùng đệm. Cô sống ở đây cùng cậu con trai, với những chú chó, mèo hoang được cứu về, và cách làng Evrychou 5 phút lái xe.
Đó là nơi gia đình cô rời đi tị nạn sau cuộc chiến. Hai lần một ngày, những xe tải và một trực thăng của Liên hiệp quốc tới tuần tra khu vực và gây ồn ào, còn lại thời gian, Baltazzi nói, nơi đây thật ra rất yên bình.
“It’s very peaceful. Friends came to visit and they were like: ‘Oh my God, you’re in the middle of nowhere!’,” Baltazzi said. “They don’t really understand how lucky we are just to be here. Every time I go to Nicosia, I’m just aching to get back.”
Baltazzi said that she and the few other farmers working in the UN-controlled buffer zone near her home all have a close relationship. “It’s like a village within a village because there are not that many of us around and there are not that many of us that have passes to be able to work in the buffer zone,” she said. “Everyone knows everyone. They’ll bring us oranges; we’ll give them some of our olive oil.”
Baltazzi nói cô và một vài nhà nông khách làm việc ở vùng đệm của Liên hiệp quốc gần nhà cô có mối quan hệ thân thiết với nhau.
Training centre
Ten km away from the farm and buffer zone, Baltazzi’s uncle has set up an education centre, where Netien also teaches, and invites scientists and other farmers from across the world to come educate and train the local community in sustainable farming practices.
Business management, producing protected designation of origin products and adaptation strategies for climate change are also among the topics for seminars and workshops.
Trung tâm đào tạo
Ở nơi cách nông trại và vùng đệm 10 km, người chú của Baltazzi đã thành lập một trung tâm giáo dục, nơi Netien cũng tới dạy, và mời các khoa học gia, các nhà nông từ khắp nơi trên thế giới tới giáo dục, đào tạo cho cộng đồng địa phương về các cách làm nông nghiệp bền vững.
Quản lý kinh doanh, sản xuất các sản phẩm gốc được bảo hộ xuất xứ, và áp dụng các chiến lược phù hợp để đối phó với tình trạng biến đổi khí hậu nằm trong số các chủ đề được tổ chức seminar, hội thảo.
Looking forward
For Baltazzi, the buffer-zone farm is a very personal labour of love. These days, her dream isn’t just to revitalise her family’s land, but also to inspire other young Cypriots to return to the areas surrounding the buffer zone. And if she can do this while also educating others about the benefits of organic farming, all the better.
“This is why we’ve set up a model farm, to try and make it sustainable,” she said. “To work the land and prove that it can be a profitable business. We’re trying to get more farmers in the area to go organic.”
Hướng tới tương lai
Với Baltazzi, trang trại ở vùng đệm là một công việc được cô vô cùng yêu thích. Những ngày này, mơ ước của cô không phải chỉ là làm sống lại mảnh đất của gia đình mình, mà còn là truyền cảm hứng cho những người Cyprus trẻ tuổi quay trở lại những vùng đất quanh vùng đệm. Mà nếu như cô có thể làm điều này trong lúc có thể giới thiệu cho những người khác về lợi ích của việc làm nông organic thì lại càng tốt.
“Đây là lý do tại sao chúng tôi thành lập một trang trại kiểu mẫu, để thử khiến nó trở thành kiểu trang trại bền vững,” cô nói.
“Làm việc trên mảnh đất này và chứng minh rằng nó có thể là một công việc sinh lời. Chúng tôi đang tìm cách vận động để nhiều nhà nông trong khu vực tiến tới organic.”
Netien sees their small organic farm’s success as evidence of the island’s agricultural potential. “Cyprus is a paradise. It has an incredible potential; it has an incredible combination of climate, soil, unique geology. [It’s] unique in the world.” he said. “We have amazing mountains, an amazing sea and amazing people with really good hearts in both the north and the south sides. The potential is huge for producing the best quality products in the world. I’m sure of that, and we demonstrated it with the olive oil.”
Netien coi thành công của trang trại nhỏ mà họ làm là bằng chứng về tiềm năng nông nghiệp của hòn đảo.
“Chúng tôi có những ngọn núi tuyệt vời, một vùng biển tuyệt vời, và những con người tuyệt vời với trái tim nhân hậu ở cả miền bắc và miền nam. Tiềm năng rất lớn để chúng tôi có thể sản xuất ra những sản phẩm đạt chất lượng tốt nhất thế giới. Tôi tin chắc điều đó, và chúng tôi đã chứng minh được điều đó bằng sản phẩm dầu olive của mình.”