Eyes on Earth Inc., công ty nghiên cứu và tư vấn về nước, vừa công bố nghiên cứu về sông Mê Kông. Nghiên cứu được tiến hành với sự tài trợ của Bộ Ngoại giao Mỹ trong khuôn khổ Sáng kiến Hạ lưu sông Mê Kông.
Nghiên cứu của Công ty Eyes on Earth Inc (Mỹ) có thể làm phức tạp thêm các cuộc thảo luận liên quan đến việc quản lý con sông hỗ trợ đời sống cho 60 triệu người. Ảnh: Reuters
Theo Reuters ngày 13-4, nghiên cứu của Công ty Eyes on Earth Inc liên quan đến việc Trung cộng và các nước khác trong khu vực sông Mekong quản lý con sông hỗ trợ đời sống cho 60 triệu người này.
“Trung cộng nói họ không liên quan đến đợt hạn hán đó nhưng dữ liệu không đồng ý với lập luận của họ” – ông Alan Basist, chủ tịch Eyes on Earth, khẳng định. Nghiên cứu của công ty này được tiến hành với nguồn tài chính từ chương trình Sáng kiến Hạ lưu Mekong của Bộ Ngoại giao Mỹ.
Trung cộng đã bác nghiên cứu nêu trên, nói rằng phần sông của họ nhận lượng nước ít vào mùa mưa năm ngoái.
Dù vậy, kết quả đánh giá độ ẩm bằng ảnh vệ tinh tại tỉnh Vân Nam – Trung cộng cho thấy khu vực này trong năm 2019 nhận được lượng nước cao hơn mức bình thường, bao gồm nước mưa và tuyết tan từ tháng 5 đến tháng 10. Cùng giai đoạn, mực nước đo được ở khu vực hạ lưu từ Trung cộng dọc biên giới Thái Lan-Lào có lúc thấp hơn đến 3 m so với mức thông thường, nghiên cứu khẳng định.
Theo ông Basist, dữ liệu này cho thấy Trung cộng “không xả nước trong mùa mưa, kể cả khi động thái hạn chế xả nước của họ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hạn hán ở hạ nguồn”.
Bộ Ngoại giao Trung cộng trong một tuyên bố cùng ngày khẳng định việc lý giải hành động xây đập của Trung cộng trên sông Mekong đang gây ra hạn hán là “vô lý”. Theo Bộ Ngoại giao Trung cộng, tỉnh Vân Nam năm ngoái chịu trận hạn hán nghiêm trọng và trữ lượng nước tại các con đập của họ trên sông Mekong hạ xuống mức thấp lịch sử.
Tuy nhiên, ông Brian Eyler – giám đốc chương trình Đông Nam Á của Viện nghiên cứu Stimson (Mỹ), khẳng định tuyên bố của Bộ Ngoại giao Trung cộng không nhất quán với nghiên cứu của Công ty Eyes on Earth.
“Hoặc là Bắc Kinh đang nói dối hoặc các nhà quản lý đập của họ đang nói dối họ. Đâu đó, có người không đang nói sự thật” – ông Eyler khẳng định.
Trong khi đó, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo khẳng định đợt hạn hán ở hạ nguồn sông Mekong xảy ra vì “Trung cộng chặn nước thượng nguồn”.
***
Trung cộng chặn sông Mê Kông suốt mùa mưa, gây hạn hạ nguồn
Hạn hán, thiếu nước tại xã An Phú Trung, H.Ba Tri, Bến Tre (tháng 3.2020)
Đập thủy điện Trung cộng giữ nước sông Mê Kông suốt mùa mưa, gây hạn cho hạ nguồn
Các đập Trung cộng đã giữ lại một lượng nước lớn ở thượng nguồn sông Mê Kông ngay cả trong mùa mưa, gây thiệt hại cho khu vực hạ lưu dù Trung cộng có mực nước cao hơn mức trung bình, theo nghiên cứu mới.
Trong đợt hạn hán năm ngoái, mực nước ở hạ lưu sông Mê Kông giảm xuống mức thấp nhất trong hơn 5 thập niên qua, đe dọa đời sống của khoảng 60 triệu người. “Nếu người Tàu cộng tuyên bố họ không có động thái cố tình gì trong đợt hạn hán thì dữ liệu của chúng tôi chống lại họ”, ông Alan Basist, nhà khí tượng học-chủ tịch công ty Eyes on Earth Inc. (Mỹ), nói với Reuters.
Eyes on Earth Inc., công ty nghiên cứu và tư vấn về nước, vừa công bố nghiên cứu về sông Mê Kông. Nghiên cứu được tiến hành với sự tài trợ của Bộ Ngoại giao Mỹ trong khuôn khổ Sáng kiến Hạ lưu sông Mê Kông.
Theo nghiên cứu, dữ liệu vệ tinh về độ ẩm bề mặt trên đất liền cho thấy mực nước tại khu vực thượng nguồn sông Mê Kông ở tỉnh Vân Nam thực sự trên mức trung bình một chút trong mùa mưa từ tháng 5-10.2019.
Trong khi đó, mực nước ở hạ lưu sông Mê Kông được đo đạt vào cùng thời điểm này có lúc thấp hơn 3 m so với mức cần thiết, nhóm nghiên cứu cho biết. “Điều này cho thấy các đập của Trung cộng đã giữ nước trong mùa mưa, làm cho tình trạng hạn hán ở hạ lưu nghiêm trọng hơn”, theo ông Basist.
Trung cộng che đậy thông tin về 11 đập
Tác động của 11 đập Trung cộng ở thượng nguồn sông Mê Kông luôn là vấn đề tranh luận lâu nay, nhưng thiếu dữ liệu vì Trung cộng không công bố thông tin chi tiết về lượng nước mà các đập đang sử dụng để đổ vào hồ chứa, theo Reuters. Dùng công nghệ cảm biến đặc biệt SSMI/S để thu thập dữ liệu vệ tinh từ năm 1992-2019, Eyes on Earth Inc. ước tính các hồ chứa nước của Trung cộng có tổng công suất hơn 47 tỉ m3.
Thực tế là kể từ khi thông tin về các đập thủy điện Trung cộng xuất hiện trên mạng hồi 2012, các chỉ số mực nước sông bắt đầu biến động, điều này thể hiện rõ nét nhất vào năm 2019, ông Basist lưu ý.
Bên cạnh đó, Trung cộng không có hiệp ước chính thức với các nước hạ lưu sông Mê Kông, nhưng hứa hẹn sẽ hợp tác quản lý dòng sông dài 4.350 km và phối hợp điều tra nguyên nhân của đợt hạn hán kỷ lục năm ngoái.
Tuy nhiên, Bộ Ngoại giao Mỹ cáo buộc chính quyền Trung đang kiểm soát sông Mê Kông. Phát biểu tại thủ đô Bangkok của Thái Lan năm ngoái, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cho rằng đợt hạn hán nghiêm trọng xuất phát từ “quyết định của Trung cộng về việc chặn dòng nước ở thượng nguồn sông Mê Kông”.
Trong một thông báo ngày 13.4, Bộ Ngoại giao Trung cộng bác bỏ nghiên cứu của Eyes on Earth Inc., đồng thời cho rằng việc xem các đập của nước này gây ra hạn hán ở hạ lưu sông Mê Kông là “vô lý”.
Theo thông báo, tỉnh Vân Nam cũng hứng chịu hạn hán nghiêm trọng vào năm ngoái và lượng nước trong hồ chứa tại các đập thủy điện đã giảm xuống mức thấp nhất trong lịch sử.
Dù vậy, Bộ Ngoại giao Trung cộng cam kết nước này sẽ làm hết sức mình để đảm bảo “lượng nước xả hợp lý” cho các quốc gia ở hạ lưu sông Mê Kông, bao gồm Lào, Myanmar, Thái Lan, Campuchia và Việt Nam.
Tuyên bố của Trung cộng hoàn toàn trái ngược với dữ liệu của nghiên cứu mới, ông Brian Eyler, giám đốc chương trình nghiên cứu Đông Nam Á của Trung tâm Stimson (Mỹ) cho biết. “Chính quyền Trung cộng đang nói dối hoặc những người vận hành đập ở thượng nguồn sông Mê Kông che đậy sự thật”, ông Eyler nói.
Phúc Duy