- Anthony Zurcher
- Phóng viên Bắc Mỹ
EPA Điện Capitol, trụ sở Quốc hội, là biểu tượng nền dân chủ độc đáo của Hoa Kỳ
Đúng một tuần sau khi lực lượng an ninh rút súng để bảo vệ Hạ viện trước một đám đông giận dữ, các nhà lập pháp họp lại trong cùng một phòng để luận tội vị tổng thống mà đám đông kia đã ủng hộ.
Điều này đánh dấu việc lần đầu tiên trong lịch sử 231 năm của Hoa Kỳ, một tổng thống bị luận tội hai lần trong một nhiệm kỳ. Đối với một tổng thống thích khoác lác về những thành quả ghi vào sử sách trong nhiệm kỳ tổng thống của mình, đó là một kết thúc thảm hại cho thời gian tại vị của ông.
Điều khoản luận tội duy nhất cáo buộc tổng thống kích động bạo loạn đã nổ ra tại Điện Capitol của Mỹ sau khi ông phát biểu trước đám đông hàng nghìn người tại một cuộc mít tinh ủng hộ Trump gần Nhà Trắng sáng thứ Tư. Bây giờ việc luận tội sẽ được chuyển đến Thượng viện Mỹ, nơi có 100 thành viên sẽ một lần nữa đóng vai trò bồi thẩm đoàn do chánh án Tòa án tối cao Hoa Kỳ chủ trì.
Kết quả xét xử, vốn sau lễ nhậm chúc của Biden mới bắt đầu, cũng rất khó dự đoán. Tuy nhiên, vào thời điểm này thì có thể đánh giá ngụ ý của động thái ở Hạ viện.
Mục lục
Đảng viên Cộng hòa quay lưng với tổng thống
Chỉ hơn một năm trước, Hạ viện đã luận tội Trump lần đầu tiên mà không có một lá phiếu ủng hộ nào của đảng Cộng hòa. Lần này, 10 thành viên trong đảng của tổng thống đã chỉ trích, ‘tách khỏi hàng ngũ’ để ủng hộ nghị quyết – và nhiều người hơn số đó đã lên án những lời nói và hành động của ông vào ngày xảy ra bạo loạn ở thủ đô.
Liz Cheney, thành viên cao cấp thứ 3 của Đảng Cộng hòa ở Hạ viện kiêm con gái của cựu Phó Tổng thống Dick Cheney, là người ‘đào ngũ’ nổi cộm nhất.
“Chưa bao giờ có một tổng thống Hợp chủng quốc Hoa Kỳ nào mà phản bội chức phận và phản bội lời thề trung thành với Hiến pháp như vậy”, bà viết trong một tuyên bố thường được các đảng viên Dân chủ trích dẫn trong cuộc tranh luận luận tội.
Đã có tin một số đảng viên Cộng hòa tại Thượng viện sẵn sàng bỏ phiếu để kết tội tổng thống. Tờ New York Times đưa tin tối thứ Ba rằng Lãnh đạo phe đa số ở Thượng viện, Mitch McConnell, “hài lòng” rằng Trump sắp bị luận tội và hy vọng rằng quá trình này sẽ cho phép đảng cắt đứt dứt khoát quan hệ với tổng thống.
Sau đó, ông nói sẽ không đưa ra phán đoán cho đến khi phiên xét xử kết thúc – nhưng những báo cáo như vậy từ văn phòng thường kín tiếng của thượng nghị sĩ không phải tự nhiên mà có. Các chiến tuyến trong nội bộ đảng, gồm cả những lằn ranh dự kiến, cũng đang được vạch ra.
Sự phân rẽ trong Hạ viện hôm thứ Tư đã dẫn đến lựa chọn cho các Đảng viên Cộng hòa trong những ngày tới. Một mặt thì vẫn tiếp tục phục tùng theo thương hiệu chính trị của tổng thống – thương hiệu vốn đã tạo nên một liên minh cử tri mang tới chiến thắng tại Nhà Trắng và Quốc hội năm 2016 nhưng lại thất bại cả hai vào năm 2020.
Mặt khác là một tương lai bất định – nhưng đó là một tương lai không bị ảnh hưởng bởi sức nóng và sự hùng biện độc nhất của tổng thống.
Đảng Dân chủ luận tội Trump và Chủ nghĩa Trump
Ngay sau cuộc bạo động tuần trước, các đảng viên Dân chủ phải vật lộn với quyết định đưa ra phản ứng tốt nhất – và trừng phạt – tổng thống vì đã kích động một cuộc tấn công, theo quan điểm của họ, không chỉ đe dọa nền dân chủ Mỹ mà còn khiến tính mạng của họ lâm vào nguy hiểm.
Cuối cùng, họ quyết định biến Trump trở thành tổng thống bị luận tội hai lần, dù đây là tuần cuối cùng của nhiệm kỳ tổng thống, là động thái hữu hiệu nhất.
Tuy nhiên, các đảng viên Dân chủ hôm thứ Tư không chỉ luận tội Donald J Trump. Họ đang buộc tội chủ nghĩa Trump nói chung. Mục luận tội đặc biệt đề cập đến những tháng mà ông Trump bỏ ra để tấn công và phá hoại cuộc tổng tuyển cử hồi tháng 11. Và trong cuộc tranh luận tại Hạ viện, họ đã chỉ trích hành vi của ông Trump trong suốt nhiệm kỳ tổng thống và nhắm đến các đảng viên Cộng hòa tại Quốc hội, những người đã lặp lại các diễn ngôn của tổng thống.
Có thể đã có đảng viên Cộng hòa muốn gác Trump và chủ nghĩa Trump lại và tiến tới phía trước, nhưng rõ ràng là ít nhất một số đảng viên Dân chủ ở Quốc hội sẽ tìm cách trói buộc tổng thống – và cuộc bạo động tuần trước – thành dây thòng lòng quanh cổ toàn bộ Đảng Cộng hòa.
Tổng thống Trump bị hạ, nhưng chưa gục
Hãy tưởng tượng, trong một khoảnh khắc, một quá trình lịch sử khác thay thế cho những gì xảy ra trong vài tháng qua.
Donald Trump, thay vì một mực thách thức thất việc bị thất cử, đã lặng lẽ nhượng bộ vào tháng 11. Đảng Cộng hòa có lẽ đã thắng ít nhất một trong các cuộc đua vào Thượng viện lúc đó sắp diễn ra ở Georgia và vẫn sẽ nắm quyền kiểm soát Thượng viện. Trump, thay vì phải đối mặt với một mối đe dọa rất hiện hữu từ các đảng viên Cộng hòa đang mong muốn chôn cất ông, thì sẽ trở thành vị vua của đảng.
Một cuộc tranh cử tổng thống khác vào năm 2024 sẽ là một viễn ảnh đầy khả thi khác.
Thay vào đó, Trump là người đang hoàn toàn thảm bại. Ông bị ‘khóa miệng’ trên các phương tiện truyền thông xã hội, gồm cả tài khoản Twitter yêu quý của ông ấy. Ngay cả khi ông không bị Thượng viện cấm tranh cử, quyền lực và sức ảnh hưởng của ông trong Đảng Cộng hòa đã bị suy yếu.
Các cuộc thăm dò dư luận, cũng như những người lên tiếng bảo vệ ông tại Hạ viện hôm thứ Tư, gợi ý rằng tổng thống vẫn có sự ủng hộ đáng kể trong đảng của ông. Nhưng những tuần qua sẽ khuyến khích kẻ thù của ông, những người ‘đánh hơi’ được cơ hội để hạ đo ván tổng thống một cách lâu dài khi ông đang yếu thế.
Ông đang ở trong tình trạng hiểm nguy hơn bao giờ hết.
Trong 5 năm, Trump đã chứng minh những người chỉ trích và phỏng đoán đã viết lên bia mộ chính trị của ông là sai. Ông đã sống sót sau những vụ bê bối và vụ việc gây tranh cãi có thể đã đánh gục hầu hết các chính trị gia khác.
Lần này, rốt cuộc, có thể sẽ rất khác.
Phiên xử ở Thượng viện sẽ khiến Biden khó xử
Sau khi tuyên thệ nhậm chức, Tổng thống đắc cử Biden sẽ phải chiến đấu với đại dịch đang cướp đi sinh mạng của hơn 4.000 người Mỹ mỗi ngày và nền kinh tế một lần nữa đang sa sút. Giờ ông sẽ phải làm như vậy trong khi Thượng viện chật vật với phiên tòa luận tội người tiền nhiệm của ông.
Các thành viên Đảng Cộng hòa đã cảnh báo hôm thứ Tư rằng việc luận tội sẽ làm bùng phát thêm và chia rẽ người Mỹ vào thời điểm mà đất nước cần hàn gắn. Họ nói, điều đó sẽ khiến lời hứa của Biden thống nhất đất nước trở nên khó khăn hơn. (đoạn dịch thiếu)
Điều đó có thể sẽ xảy ra, mặc dù Đảng Dân chủ đã nhanh chóng phản bác rằng những lời xì xào bàn tán về việc hàn gắn là giả dối sau khi Đảng Cộng hòa thực hiện một chiến dịch kéo dài nhằm làm suy yếu tính hợp pháp của cuộc bầu cử của Biden.
GETTY IMAGES
Tuy nhiên, phiên tòa luận tội đề ra một số thách thức rất thực tiễn đối với Biden trong những ngày đầu của nhiệm kỳ tổng thống.
Một Thượng viện bù đầu với quá trình thông qua phán quyết với Trump là một trong những điều khiến họ không thể tập trung vào việc ban hành chương trình nghị sự 100 ngày đầu tiên đầy tham vọng của Biden. Họ có thể cũng không thể nhanh chóng phê chuẩn những người được bổ nhiệm trong chính quyền của Biden, hạn chế khả năng của ông trong việc quản lý thành công bộ máy rộng lớn của chính phủ liên bang.
Biden đã đặt vấn đề liệu Thượng viện có thể tiến hành một phiên xử bán thời gian đối với Trump, tiến hành việc phê chuẩn và ban hành luật khi không làm bồi thẩm đoàn cho phiên xử cựu tổng thống hay không.
Tuy nhiên, không có gì đảm bảo rằng đảng Cộng hòa hoặc các sĩ Thượng viện không đảng phái sẽ đồng thuận với kế hoạch đó.
100 ngày đầu tiên là khoảng thời gian quan trọng đối với bất kỳ một vị tổng thống mới nhậm chức nào – thời điểm mà sức ảnh hưởng về mặt chính trị của người đó ở đỉnh điểm. Ít nhất một phần quyền lực của Biden sẽ bị tiêu hao bởi cuộc chiến đặc thù này.