Amanda Gorman trở thành nhà thơ trẻ nhất từng biểu diễn tại lễ nhậm chức tổng thống, cô kêu gọi “đoàn kết và đồng lòng” trong bài thơ do cô tự tay viết.

Cô gái 22 tuổi này đã truyền tải tác phẩm The Hill We Climb của mình cho cả những ai có mặt tại Washington DC lẫn khán giả đang theo dõi trên toàn cầu.

“Khi thời khắc đến, chúng ta tự hỏi sẽ tìm thấy ánh sáng nơi đâu trong bóng tối trường cửu này?” bài thơ năm phút của cô bắt đầu.

Cô đề cập đến cuộc tấn công vào điện Capitol hồi đầu tháng này trong những câu kế tiếp.

Nữ nhà thơ trẻ xướng lên: “Chúng ta đã chứng kiến một lực lượng có thể làm tan nát hơn là vun xới quốc gia này, sẽ hủy hoại đất nước theo cách trì hoãn nền dân chủ”

“Và nỗ lực đã suýt thành công. Dân chủ có thể thỉnh thoảng bị trì trệ, nhưng sẽ không bao giờ thất bại dài lâu.”

Trong bài thơ của mình, Gorman mô tả mình là “một cô gái da đen gầy gò xuất thân từ nô lệ và được nuôi dưỡng bởi một người mẹ đơn thân [người] có thể mơ ước trở thành tổng thống, rốt cuộc ngâm thơ cho tổng thống”.

Nhà thơ đầu tiên đạt giải Nhà thơ trẻ của Hoa Kỳ đã làm công việc của mình, đó là tìm ra ngôn từ thích hợp vào đúng thời điểm.

Đó là một bài thơ có nhịp độ tuyệt đẹp và được đánh giá cao đối với một dịp đặc biệt, nhưng nó sẽ trường tồn với thời gian và không gian trong thời khắc này.

Amanda Gorman truyền đạt tác phẩm của mình với vẻ duyên dáng, những từ ngữ chứa trong bài thơ sẽ gây tiếng vang với người dân trên toàn thế giới: hôm nay, ngày mai và trong tương lai xa.

Người sáng tác kiêm là người đọc thơ, đầu tiên đạt giải Nhà thơ trẻ nước vào năm 2017, tiếp bước những tên tuổi nổi tiếng như Robert Frost và Maya Angelou.

“Tôi thực sự muốn dùng ngôn từ của mình để có thể làm nên sự thống nhất, hợp tác và đồng lòng”, Gorman nói với chương trình Newshour của BBC World Service trước buổi lễ.

“Tôi nghĩ đây là về một chương mới ở Mỹ, về tương lai, và thực hiện điều đó bằng sự tao nhã và vẻ đẹp của ngôn từ.”

Bài đọc của Gorman được nhiều người ngợi ca.

Nữ MC kiêm diễn viên Mỹ Oprah Winfrey đã tweet rằng bà ấy “chưa bao giờ tự hào hơn khi thấy một phụ nữ trẻ tỏa sáng”.

Cũng trên Twitter, Joanne Liu, cựu lãnh đạo cơ quan viện trợ Médecins Sans Frontières, mô tả bài thơ là “5:43 phút truyền cảm nhất sẽ kéo dài lâu nhất”.

Cựu Đệ nhất phu nhân Michelle Obama ca ngợi “những lời lẽ đanh thép và thấm thía” của Gorman và nói thêm: “Hãy tiếp tục tỏa sáng, Amanda!”

Chính trị gia và nhà hoạt động nhân quyền Mỹ, Stacey Abrams, nói bài thơ là “nguồn cảm hứng cho tất cả chúng ta”.

Cựu ứng cử viên tổng thống, Hillary Clinton, đã tweet rằng Gorman hứa sẽ tranh cử tổng thống vào năm 2036 và nói thêm: “Tôi cực kỳ háo hức tới ngày đó”.

Angela Jackson, người đoạt giải nhà thơ của Illinois nói bài ngâm thơ “quá tráng lệ và thấm đẫm sự thật”.

Jackson nói với Chicago Sun-Times: “Tôi đã choáng ngợp vì cô bé quá trẻ và thông thái.

Gorman nói cô đã “hét toáng và nhảy cẫng lên” khi biết mình được chọn đọc thơ trong lễ tuyên thệ nhậm chức của Tổng thống Biden.

Cô nói mình cảm thấy “phấn khích, vui mừng, vinh dự và khiêm nhường” khi được mời tham dự, “đồng thời cũng là nỗi kinh sợ”.

Và cô ấy nói thêm rằng hy vọng bài thơ của mình, hoàn thành vào ngày những người ủng hộ cựu Tổng thống Donald Trump xông vào Điện Capitol, sẽ “nói lên thời điểm này” và “thực hiện lẽ công chính cho lần này”.

Sinh ra ở Los Angeles vào năm 1998, Gorman đã có chứng trở ngại về giọng nói khi còn nhỏ – một nỗi khổ tâm mà cô đồng cảm với tổng thống mới của Mỹ.

“Chính điều này khiến tôi thành người biểu diễn và là người kể chuyện mà tôi gắng sức để làm được”, cô nói trong một cuộc phỏng vấn gần đây với Los Angeles Times.

“Khi bạn phải tự dạy bản thân cách phát âm [và] quan tâm nhiều đến cách phát âm, điều đó mang lại cho bạn nhận thức nhất định về cảm âm, về trải nghiệm thính giác.”

Gorman trở thành người đoạt giải nhà thơ trẻ của LA năm 16 tuổi. Ba năm sau, khi đang theo học ngành xã hội học tại Harvard, cô đã trở thành người đoạt giải Nhà thơ trẻ toàn quốc.https://vietbao.com/a306623/ngon-doi-chung-ta-len

Cô đã xuất bản tập thơ đầu tiên của mình, The One for Whom Food Is Not Enough, vào năm 2015 và sẽ xuất bản một tập thơ ảnh, Change Sings, vào cuối năm nay./.

The Hill We Climb

Bản dịch tiếng Việt có tên “Ngọn Đồi Chúng Ta Lên”, của nhà thơ/dịch giả Lưu Diệu Vân. (Việt Báo)

When day comes, we ask ourselves where can we find light in this never-ending shade?
The loss we carry, a sea we must wade.
We’ve braved the belly of the beast.

Rồi một ngày, chúng ta phân vân tìm đâu ra ánh sáng giữa vũng tối bất tận này?  Mất mát ta cưu mang, vùng biển ta chống chọi. Ta đã liều lĩnh vào lòng thú dữ.

Wenn es Tag wird, fragen wir uns,

wo wir Licht zu finden vermögen, in diesem niemals endenden Schatten?

Den Verlust, den wir tragen,

ein Meer, das wir durchwaten müssen.

Wir haben dem Bauch der Bestie getrotzt.

We’ve learned that quiet isn’t always peace,
and the norms and notions of what “just” is isn’t always justice.
And yet, the dawn is ours before we knew it.
Somehow we do it.
Somehow we’ve weathered and witnessed a nation that isn’t broken,
but simply unfinished.

Ta nhận ra rằng tĩnh lặng chưa hẳn là bình yên, chuẩn mực cùng ý niệm công bằng chưa hẳn là công lý. Thế mà bình minh chớm trước thời khắc ta đoán biết, bằng cách nào đó, ta đã biết, cách nào đó, ta vượt sóng gió, chứng kiến một quốc gia không tan vỡ, chỉ dở dang.

Wir haben gelernt, dass Ruhe nicht immer Frieden bedeutet.

Und dass die Normen und Vorstellungen von dem, was gerade ist,

nicht immer Gerechtigkeit sind.

Und doch gehört die Morgendämmerung uns,

noch ehe wir es wussten.

Irgendwie schaffen wir es.

Irgendwie haben wir es überstanden und bezeugten

eine Nation, die nicht kaputt ist,

sondern einfach unvollendet.

We, the successors of a country and a time where a skinny Black girl descended from slaves and raised by a single mother can dream of becoming president, only to find herself reciting for one.

Chúng ta, những người thừa kế một đất nước, giữa thời đại mà một cô gái da đen gầy gò, xuất thân dòng dõi nô lệ, được nuôi dưỡng bởi bà mẹ đơn thân, lại có thể mơ làm tổng thống, và rồi thấy mình đang diễn thơ cho một vị tổng thống.

Wir, die Nachfahren eines Landes und einer Zeit,

in der ein dünnes, schwarzes Mädchen,

das von Sklaven abstammt und von einer alleinerziehenden Mutter großgezogen wurde,

davon träumen kann, Präsidentin zu werden,

nur um sich selbst in einer Situation zu finden, in der sie für einen vorträgt.

‘Never been more optimistic’: speeches, songs and celebrations cap Biden’s inauguration day – as it happened
And yes, we are far from polished, far from pristine,
but that doesn’t mean we are striving to form a union that is perfect.
We are striving to forge our union with purpose.
To compose a country committed to all cultures, colors, characters, and conditions of man.

Dĩ nhiên chúng ta còn xa bóng bảy, cũng chẳng cận tinh khôi, không có nghĩa chúng ta phải gồng mình nhào nặn ra một khối hoàn hảo. Chúng ta cố gắng kết tinh một khối cùng mục đích, một đất nước cam kết bảo vệ nhiều văn hóa, màu da, cá tính, và phận người.

Und ja, wir sind alles andere als lupenrein,

alles andere als makellos,

aber das bedeutet nicht, dass wir danach streben,

eine Gemeinschaft zu bilden, die perfekt ist.

Wir streben danach, gezielt eine Gemeinschaft zu schmieden.

Ein Land zu bilden, das sich allen Kulturen, Farben, Charakteren und menschlichen Lebensverhältnissen verpflichtet fühlt.

And so we lift our gazes not to what stands between us, but what stands before us.
We close the divide because we know, to put our future first, we must first put our differences aside.

Và ta nhìn thẳng vào con đường trước mặt hơn là săm soi khoảng cách giữa chúng ta. Ta khép lại sự chia rẽ bởi chúng ta biết đặt ưu tiên cho tương lai. Trước hết chúng cần phải bỏ qua những dị biệt.

Und so erheben wir unseren Blick nicht auf das, was zwischen uns steht,

sondern auf das, was vor uns steht.

Wir schließen die Kluft, weil wir wissen, dass wir, um unsere Zukunft an erste Stelle zu setzen,

zuerst unsere Unterschiede beiseitelegen müssen.

We lay down our arms so we can reach out our arms to one another.
We seek harm to none and harmony for all.
Let the globe, if nothing else, say this is true:
That even as we grieved, we grew.
That even as we hurt, we hoped.

Chúng ta buông vũ khí xuống để có thể dang rộng vòng tay cho nhau. Chúng ta không hãm hại nhau, cùng hòa hợp với tất cả. Hãy để trái đất này, chứ không ai khác, ca lên sự thật, rằng, ngay cả lúc đau buồn, chúng ta đã trưởng thành. Ngay cả lúc tổn thương, chúng ta đã hy vọng.

Wir legen unsere Waffen nieder,

damit wir unsere Arme

nacheinander ausstrecken können.

Wir wollen Schaden für keinen und Harmonie für alle.

Lasst die Welt, wenn sonst auch nichts, sagen, dass dies wahr ist:

Dass wir, selbst als wir trauerten, wuchsen

Dass wir, selbst als wir Schmerzen litten, hofften

That even as we tired, we tried.
That we’ll forever be tied together, victorious.
Not because we will never again know defeat, but because we will never again sow division.

Rằng trong lúc mỏi mệt, chúng ta đã cố gắng. Chúng ta mãi gắn bó với nhau, cùng chiến thắng, không phải vì chúng ta không bao giờ nếm lại mùi thất bại, mà vì ta sẽ không gieo rắc rẽ chia nữa.

Dass wir, selbst als wir ermüdeten, es weiter versucht haben

Dass wir für immer verbunden sein werden, siegreich

Nicht weil wir nie wieder eine Niederlage erleben werden,

sondern weil wir nie wieder Spaltung säen werden.

Scripture tells us to envision that everyone shall sit under their own vine and fig tree and no one shall make them afraid.

Kinh thánh dạy chúng ta hãy hình dung nơi mọi người ngồi dưới nhành nho, gốc sung của riêng mình, và không ai có thể làm ai sợ hãi.

Die Heilige Schrift sagt uns, dass wir uns vorstellen sollen,

dass jeder unter seinem eigenen Weinstock und Feigenbaum sitzen soll

und keiner ihnen Angst machen soll.

If we’re to live up to our own time, then victory won’t lie in the blade, but in all the bridges we’ve made.
That is the promise to glade, the hill we climb, if only we dare.
It’s because being American is more than a pride we inherit.
It’s the past we step into and how we repair it.

Để thời đại của chúng ta tròn đầy ý nghĩa, vinh quang sẽ không chói lòa ánh thép nhưng sẽ soi sáng những chiếc cầu ta xây, là lời hứa khai quang ngọn đồi ta chế ngự nếu dám đương đầu, bởi bổn phận công dân không chỉ là niềm tự hào ta thừa hưởng, mà là quá khứ ta bước vào và cách ta vá víu nó. 

Falls wir unserer eigenen Zeit gerecht werden sollen,

dann wird der Sieg nicht in der Klinge liegen,

sondern in all den Brücken, die wir gebaut haben.

Das ist das Versprechen:

Der Hügel, den wir erklimmen,

wenn wir es nur wagen,

denn Amerikaner zu sein, ist mehr als ein Stolz, den wir erben,

es ist die Vergangenheit, in die wir treten,

und die Art, wie wir sie reparieren.

We’ve seen a force that would shatter our nation rather than share it.
Would destroy our country if it meant delaying democracy.

Chúng ta đã đối mặt với thế lực muốn đập nát thay vì san sẻ đất nước, muốn hủy diệt mảnh đất này bằng cách trì hoãn dân chủ.

Wir haben eine Macht gesehen, die unsere Nation eher zerschlagen würde,

als sie zu teilen,

die unser Land zerstören würde, wenn es dazu führe, Demokratie zu verzögern.

This effort very nearly succeeded.
But while democracy can be periodically delayed,
it can never be permanently defeated.
In this truth, in this faith, we trust,
for while we have our eyes on the future, history has its eyes on us.

Nỗ lực này gần như sắp thành công, nhưng dẫu nền dân chủ đôi khi bị trì hoãn, nhưng chẳng bao giờ bị đánh gục vĩnh viễn. Chúng ta phó thác vào chân lý này, đức tin này. Bởi trong lúc ta hướng tầm về tương lai, lịch sử đang dõi mắt nhìn chúng ta.

Und dieser Versuch war fast erfolgreich.

Doch auch wenn Demokratie von Zeit zu Zeit verzögert werden kann,

kann sie niemals dauerhaft besiegt werden.

In diese Wahrheit,

in diesem Glauben, vertrauen wir.

Denn obwohl wir unsere Augen auf die Zukunft richten,

die Geschichte hat ihre Augen auf uns gerichtet.

This is the era of just redemption.
We feared it at its inception.
We did not feel prepared to be the heirs of such a terrifying hour,
but within it, we found the power to author a new chapter, to offer hope and laughter to ourselves.

Đây là kỷ nguyên của cứu chuộc chính nghĩa. Chúng ta từng khiếp sợ trước gian dối. Chúng ta cảm thấy chưa sẵn sàng trở thành những người thừa kế giây phút kinh hoàng ấy, nhưng từ đó, ta tìm thấy sức mạnh để viết nên một chương sử mới, mang lại niềm tin và tiếng cười cho mình.

Dies ist die Ära gerechter Wiedergutmachung.

Wir fürchteten zu Beginn,

wir fühlten uns nicht bereit,

Erben einer solch schrecklichen Stunde zu sein,

doch in ihr fanden wir die Kraft

ein neues Kapitel zu schreiben,

uns selbst Hoffnung und Lachen zu schenken.

So while once we asked, ‘How could we possibly prevail over catastrophe?’ now we assert, ‘How could catastrophe possibly prevail over us?’

Nên, có lần chúng ta hỏi: “làm sao có thể vượt qua tai ương?”, thì giờ, chúng ta quả quyết, “tai ương nào có thể thắng chúng ta?” 

Also während wir uns einst fragten,

wie wir jemals diese Katastrophe überstehen könnten,

stellen wir jetzt fest:

Wie könnte eine Katastrophe jemals uns überstehen.

We will not march back to what was, but move to what shall be:
A country that is bruised but whole, benevolent but bold, fierce and free.
We will not be turned around or interrupted by intimidation because we know our inaction and inertia will be the inheritance of the next generation.
Our blunders become their burdens.
But one thing is certain:
If we merge mercy with might, and might with right, then love becomes our legacy and change, our children’s birthright.

Ta không diễn hành quay lại sự đã rồi, nhưng sẽ tiến đến cái sẽ trở thành, một đất nước thương tích nhưng toàn vẹn, nhân từ và dũng cảm, mãnh liệt và tự do. Chúng ta sẽ không quay lưng hay để dọa dẫm làm gián đoạn.

Bởi vì chúng ta hiểu hậu thế sẽ thừa hưởng thụ động và trì trệ của chúng ta. Sai lầm của chúng ta sẽ là gánh nặng cho con cháu. Duy chắc một điều. Nếu ta kết hợp khoan dung với sức mạnh, và sức mạnh với lẽ phải, thì tình thương sẽ trở thành di sản trong mọi cuộc đổi thay, quyền bẩm sinh của con cháu ta.

Wir werden nicht zurück zu dem marschieren, was war,

sondern uns auf das zu bewegen, was sein wird.

Ein Land, das zwar verletzt, aber dennoch intakt ist,

gütig, aber kühn,

kämpferisch und frei.

Wir werden uns nicht umdrehen

oder durch Einschüchterung unterbrechen lassen,

weil wir wissen, dass unsere Untätigkeit und Trägheit

unser Erbe für die nächste Generation sein wird.

Unsere groben Fehler werden zu ihren Lasten.

Aber eines ist sicher:

Wenn wir Barmherzigkeit mit Macht verschmelzen

und Macht mit Recht,

dann wird Liebe unser Vermächtnis

und Veränderung das Geburtsrecht unserer Kinder.

So let us leave behind a country better than the one we were left.
With every breath from my bronze-pounded chest, we will raise this wounded world into a wondrous one.
We will rise from the golden hills of the west.
We will rise from the wind-swept north-east where our forefathers first realized revolution.
We will rise from the lake-rimmed cities of the midwestern states.

Hãy để lại một đất nước tốt đẹp hơn cái tiền nhân để lại cho chúng ta, bằng trọn hơi trở từ lồng ngực nâu đồng dồn dập trong tôi, chúng ta sẽ nâng thế giới tổn thương thành kỳ diệu. Ta sẽ vực dậy từ những ngọn đồi óng ả từ phía Tây, sẽ trỗi dậy từ luồng gió Đông Bắc nơi tổ tiên lần đầu ấp ủ cuộc cách mạng. Ta sẽ vươn lên từ những thành phố ven hồ miền Trung Tây.

Also lasst uns ein Land hinterlassen,

das besser ist als das, welches uns hinterlassen wurde.

Mit jedem Atemzug aus meiner bronzegegossenen Brust

werden wir diese verwundete Welt in eine wundersame verwandeln.

Wir werden uns von den goldbeschienenen Hügeln des Westens erheben,

wir werden uns aus dem windgepeitschten Nordosten erheben,

in dem unsere Vorfahren zum ersten Mal die Revolution verwirklichten,

wir werden uns aus den von Seen gesäumten Städten des Mittleren Westens erheben,

We will rise from the sun-baked south.
We will rebuild, reconcile, and recover.
In every known nook of our nation, in every corner called our country,
our people, diverse and beautiful, will emerge, battered and beautiful.

Chúng ta sẽ vươn lên từ phương Nam nắng cháy. Ta sẽ tái tạo, hòa giải, phục hồi, mọi ngõ ngách đất nước, mọi góc cạnh được gọi là quê hương, giống nòi chúng ta đa dạng và đẹp đẽ, sẽ trỗi dậy tả tơi nhưng diễm lệ.

wir werden uns aus dem sonnengebrannten Süden erheben,

wir werden wieder aufbauen, uns versöhnen und erholen,

und jeden bekannten Winkel unserer Nation und

jede Ecke, die unser Landes genannt wird.

Unser Volk, vielfältig und schön, wird aufstreben,

zerschunden und schön.

When day comes, we step out of the shade, aflame and unafraid.

Rồi một ngày, chúng ta bước ra khỏi vũng tối, rực lửa và can trường

The new dawn blooms as we free it.
For there is always light,
if only we’re brave enough to see it.
If only we’re brave enough to be it.

Chúng ta thả tự do cho bình minh mới nở rộ vì ánh sáng chỉ có thể là vĩnh viễn nếu ta đủ dũng khí để nhận ra, nếu chúng ta đủ dũng khí để hóa thân.

Wenn der Tag kommt, treten wir aus dem Schatten heraus,

entflammt und ohne Angst.

Die neue Morgendämmerung erblüht, wenn wir sie befreien.

Denn es gibt immer Licht,

wenn wir nur mutig genug sind, es zu sehen,

wenn wir nur mutig genug sind, es zu sein.