„Cô là một nhân vật trẻ gốc Việt duy nhất được đề cử giải Nobel Hòa Bình; nhận giải Heinz Award trị giá 250.000 USD; được chọn vào danh sách 100 nhân vậ̣t ảnh hưởng tương lai toàn cầu; có mặt trong danh sách 30 nhân vật xuất chúng dưới 30 tuổi; 100 nhân vật đối ngoại xuất chúng; được trao giải Nelson Mandela; giải Lãnh đạo Thế Giới; giải Phụ Nữ Trẻ, và nhiều giải thưởng vinh dự toàn quốc.“
Lưu Trọng Văn
Cô Amanda Nguyễn. Ảnh: FB nhân vật
Mới đây các thông tin từ Mỹ đã phản ánh một cô gái Việt ở Mỹ được đề cử giải Nobel Hoà Bình. Gã xin được “tiếp sóng” bài viết của một bạn bên Mỹ về cô gái này và hy vọng cô sẽ là tấm gương cho các bạn trẻ VN noi theo để Đất nước phải thuộc về Thế hệ mới – Thế hệ Trẻ.
“Amanda Nguyễn, 28 tuổi, là một hiện tượng của cộng đồng người Việt. Cô là một nhân vật trẻ gốc Việt duy nhất được đề cử giải Nobel Hòa Bình; nhận giải Heinz Award trị giá 250.000 USD; được chọn vào danh sách 100 nhân vậ̣t ảnh hưởng tương lai toàn cầu; có mặt trong danh sách 30 nhân vật xuất chúng dưới 30 tuổi; 100 nhân vật đối ngoại xuất chúng; được trao giải Nelson Mandela; giải Lãnh đạo Thế Giới; giải Phụ Nữ Trẻ, và nhiều giải thưởng vinh dự toàn quốc.
Cô là người gốc Việt duy nhất soạn thảo và thúc đẩy bộ luật đặc biệt Quyền lợi của Nạn Nhân Bị Cưỡng Hiếp (Sexual Assault Survivors’ Rights Act). Bộ luật này nhận được chấp thuận toàn diện từ liên bang, trong đó có 437 dân biểu, 100 thượng nghị sĩ, và sau cùng là Tổng thống. Sau đó, cô vận động từng tiểu bang, qua 32 tiểu bang, để được chính quyền từng tiểu bang chấp thuận. Bộ luật này có ảnh hưởng hỗ trợ hơn 85 triệu người.
Không ngừng ở đó, cô là nhà sáng lập và cũng là tổng giám đốc của Rise Now, một tổ chức khởi nghiệp cho những cơ quan – tổ chức quan tâm về vấn đề xã hội. Tổ chức này giúp những ai muốn đẩy vấn đề xã hội mà họ quan tâm qua những ngõ ngách phức tạp để trở thành luật. Rise Now được sự hỗ trợ tài chính của các nhân vật có khả năng tài chính nhất hành tinh, trong đó có ông Mark Zuckerberg và ông Bill Gates.
Nhiều nhà lãnh đạo hàng đầu trên thế giới quan tâm về nhân quyền đã mời Amanda Nguyễn làm cố vấn và diễn giả về những vấn đề nhân quyền cho phụ nữ. Những nhân vật sáng giá nhất, từ các chính trị gia thượng thặng, tỉ phú, thủ tướng, hoàng gia, đến những người nổi tiếng trên màn ảnh, âm nhạc, nghệ thuật, đều muốn có sự liên hệ với cô. Cô đã được mời phỏng vấn trên các talk show nổi tiếng và là khách danh dự tham dự những sự kiện lớn như chương trình Oscar và Emmy.
***
Amanda sinh tháng Mười năm 1991, con của chị Tăng Ngọc Lan và anh Nguyễn Minh Tú. Từ nhỏ, Amanda đã thể hiện một tố chất thông minh, luôn cố gắng, và có một trái tim khác người. Mẹ của cô kể lại, khi có thai cô, mẹ cô đã thổi vào bào thai những ước vọng lớn lao cống hiến cho xã hội. Để hiểu về cô hơn, phải biết về mẹ của cô, người đã bỏ toàn vẹn cuộc đời hỗ trợ cho con gái mình, giúp hình thành nên con người của cô. Amanda lớn lên trong yêu thương và quen việc xả thân cho xã hội.
Sẽ là không ngoa nếu nói chị Ngọc Lan là một phụ nữ phi thường. Chị có nét đẹp dịu dàng nhưng có lòng từ tâm mãnh liệt. Chị quên mình lo cho người thân và xã hội, dù cực khổ cỡ nào. Có những câu chuyện chị trải qua, tưởng như chị là hình ảnh thu nhỏ của mẹ Teresa. Chị sinh ra ở một làng nhỏ thuộc Bạc Liêu. Bình thường, con gái quê thời đó lấy chồng sớm và lo công việc đồng áng, nhà cửa. Riêng chị, xong tú tài, chị xin cha mẹ lên Sài Gòn để học luật.
Khi học ở Đại Học Vạn Hạnh, ngoài công việc kiếm tiền học và thậm chí còn dành dụm gửi về nhà, chị tham gia hoạt động xã hội khi có thời gian, nhất là chăm sóc trẻ mồ côi và đi vòng Sài Gòn đưa các em bụi đời về. Sau này, nhiều em nhỏ được đưa ra khỏi Việt Nam năm 1975 trong chương trình Operation Baby Lift nổi tiếng. Chị kể cho tôi những câu chuyện cảm động về các em mồ côi tìm lại chị cảm ơn sau này. Mỗi câu chuyện là một bài học đẹp cho đời.
Khi mới sinh ra, Amanda không khóc, dường như cháu thể hiện sự can đảm nhìn cuộc đời bằng con mắt tò mò. Sau này, cô cho thấy lòng can đảm và ý chí trong suốt hành trình đời mình. Thời tiểu học, cô đã tỏ ra thiên năng về tiếp xúc với công chúng. Từ lớp một, cô đã mạnh dạn phát biểu trước đám đông và đảm nhận nhiều chức vụ lãnh đạo trong học đường. Cô tham gia rất nhiều các công tác thiện nguyện.
Theo lời cô, cô tình nguyện để có thêm kinh nghiệm đời, giúp đỡ và hiểu hơn con người cần gì, để sau này cô nâng tầm giúp đỡ nhiều hơn, từ những việc trong nhà, rồi bệnh viện, văn phòng chính trị, đến môi trường học đường. Cô từng gây quỹ cho hội Ung Thư Việt Mỹ của Bác sĩ Bích Liên. Sau này, cô sử dụng rất hiệu quả trải nghiệm xã hội khi còn là học sinh của mình.
Khi vào trung học, Amanda nắm nhiều chức vụ trong tổ chức Lãnh Đạo Thương mại Tương Lai. Cô được bầu làm chủ tịch Hội lãnh đạo thương mãi tương lai toàn California (FBLA) nhiệm kỳ 2008-2009. FBLA là tổ chức toàn cầu lớn nhất và ảnh hưởng nhất cho học sinh giỏi theo ngành thương mãi. Sự kiện được bầu chọn làm chủ tịch FBLA của bang lớn nhất nước Mỹ khi mới 16 tuổi đã chứng tỏ khả năng lãnh đạo, kiến thức, và trưởng thành của Amanda như thế nào.
Amanda tốt nghiệp thủ khoa trung học tại trường Centennial, Corona, California năm 2009. Hầu hết trường nổi tiếng như Harvard, Stanford, UCLA, Berkeley, UPenn… đều mong đợi cô vào. Cuối cùng, cô chọn Harvard – với hai môn, chính trị học và vật lý thiên văn. Đây là trường cô hằng mơ ước. Trong phòng cô, có một tấm bảng đen nhỏ. Cô đã ghi lên bảng lời nhắc nhở rằng mình phải làm cho được để vào Harvard. Mỗi sáng thức dậy, cô đều nhìn bảng đó để tự nhắc nhở.
Trong thời gian học Harvard, Amanda tỏ ra xuất sắc và đa năng trong học hành, sáng tạo, và xây dựng nhiều công trình nghiên cứu ấn tượng. Cô tạo tên tuổi mình trong lịch sử Harvard, khi kiến tạo ra một lớp học về nô lệ thời nay, một sự kiện chưa từng có. Bài văn của cô được chọn đăng trong quyển 50 bài văn thi vào đại học của Harvard.
Năm 19 tuổi, cô chọn đi Bangladesh, một đất nước nghèo khổ mà ngay cả phòng vệ sinh cũng không có. Amanda phải ra đồng, giúp đỡ những phụ nữ không có tiếng nói. Tại đó, cô đã tranh đấu trong hiểm nguy, vượt qua được lệ tục và ngôn ngữ địa phương để đưa ra toà án một người đã giết một cô gái Bangladesh sau khi nạn nhân bị cưỡng hiếp.
Amanda cũng là người đồng sáng lập Viện mồ côi Wema tại Kenya, châu Phi, trong thời gian cô tình nguyện làm công tác xã hội ở đó. Cô thực tập khoa học tại NASA với nhiệm vụ theo dõi những vật thể lạ gần Trái đất. Cô còn dùng mạng xã hội để lôi kéo sự ủng hộ của tuổi trẻ cho NASA. Cô được chọn là cộng tác viên tại Harvard-Smithsonian khoa học không gian và sau đó trở thành trưởng nhóm sinh viên thực tập trong Tòa Bạch Ốc. Đặc biệt, cô được chọn thực tập ở Morgan Stanley, một công ty tài chính nổi tiếng, dù cô không học về tài chính.
Cô có một tình yêu vô biên và biết ơn đối với cha mẹ. Để không quên nguồn gốc Việt Nam, cô tự trau dồi tiếng Việt. Mẹ cô còn nhớ rõ hôm đó là ngày 6-9-2011. Cha mẹ được cô mời thăm Tòa Bạch Ốc, nơi cô được nhận làm sinh viên thực tập. Khi ra đón ba mẹ, bỗng nhiên cô nói cha mẹ chờ một chút. Thế rồi cô chạy vào trong, và lát sau, trao cho cha mẹ bức thư viết bằng tiếng Việt. Lá thư bày tỏ lòng cảm ơn cha mẹ.
Đoạn cuối ghi: “Không ngày nào mà con không cảm ơn Chúa đã ban phước cho con. Không có người nào hạnh phúc bằng mỗi khi con làm ba mẹ hãnh diện. Con yêu ba mẹ rất nhiều. Amanda”.
***
Bài đọc thêm:
Cô gái gốc Việt thay đổi cả luật pháp nước Mỹ, được đề cử giải Nobel
Sau khi bị tấn công tình dục, cô gái gốc Việt đã biến đau thương trở thành động lực để xây dựng một thế giới tốt đẹp hơn cho những nạn nhân rơi vào hoàn cảnh như mình.
Amanda Nguyễn, 30 tuổi, hiện đang là một hiện tượng của cộng đồng người Việt ở nước ngoài, trở thành một nhân vật truyền cảm hứng cho hàng triệu người trên thế giới. Cô gái trẻ này là người gốc Việt duy nhất cho đến nay được đề cử giải Nobel Hòa bình năm 2019. Amanda cũng lọt vào danh sách 100 nhân vật ảnh hưởng tương lai toàn cầu.
Bên cạnh đó, cô gái gốc Việt còn có mặt trong danh sách 30 nhân vật xuất chúng dưới 30 tuổi; 100 nhân vật đối ngoại xuất chúng; được trao giải Nelson Mandela; giải Lãnh đạo Thế Giới; giải Phụ Nữ Trẻ,… cùng nhiều giải thưởng vinh dự khác. Ít ai biết rằng, để có được những thành tựu đáng ngưỡng mộ như ngày hôm nay, Amanda đã phải nỗ lực hết mình, biến đau thương trở thành sức mạnh để thay đổi thế giới theo hướng tốt đẹp hơn.
Cô gái gốc Việt hiếm có
Amanda sinh năm 1991 và ngay từ nhỏ đã thể hiện mình là một đứa trẻ có tố chất thông minh, luôn cố gắng đến cùng để làm những việc mình thích và có lối suy nghĩ khác với mọi người. Thời tiểu học, Amanda đã bộc lộ rất sớm khả năng lãnh đạo và thích hướng ngoại của mình. Khi ngồi trên ghế nhà trường, Amanda đã mạnh dạn tự tin phát biểu trước đám đông và đảm nhận nhiều vai trò trong trường học. Cô gái trẻ cũng tham gia rất nhiều các công tác thiện nguyện. Với Amanda, việc tham gia các hoạt động tình nguyện có thể giúp cô tích lũy được nhiều kinh nghiệm trong cuộc sống và giúp đỡ mọi người nhiều hơn.
Amanda tốt nghiệp thủ khoa trường trung học Centennial, Corona, California năm 2009. Hầu hết các trường đại học nổi tiếng như Harvard, Stanford, UCLA, Berkeley, UPenn,… đều mong đợi cô vào nhập học. Cuối cùng, cô gái trẻ tài giỏi đã chọn ngôi trường bấy lâu cô ao ước – Đại học Harvard. Trong thời gian học Harvard, Amanda là một sinh viên xuất sắc và đa năng trong học tập, sáng tạo và xây dựng nhiều công trình nghiên cứu ấn tượng.
Năm 19 tuổi, cô chọn đi tình nguyện ở Bangladesh, một đất nước nghèo đói xa xôi. Tại đây, Amanda đã không quản ngại khó khăn cùng người dân ra đồng làm việc, giúp đỡ những phụ nữ không có tiếng nói ở nơi đây. Amanda cũng là người đồng sáng lập ra Viện mồ côi Wema tại Kenya, châu Phi trong thời gian cô tình nguyện làm công tác xã hội ở đó.
Amanda cùng những đứa trẻ ở Viện mồ côi Wema
Đặc biệt, trong khi đang học đại học, cô gái xinh đẹp này đã được chọn làm thực tập viên tại Nhà Trắng. Amanda cho biết, dù có hứng thú với chính trị nhưng mơ ước lớn nhất của cô vẫn là trở thành nhà du hành vũ trụ.
“Từ bé, tôi đã luôn cảm thấy kinh ngạc với vẻ đẹp của bầu trời đêm. Nó vừa khiêm tốn, vừa vĩ đại. Đứng trước sự kỳ diệu ấy, tôi nhận ra bản thân nhỏ bé, chỉ là cái nháy mắt của vũ trụ”, Amanda chia sẻ.
Amanda từng đăng ký làm thực tập sinh tại Cơ quan Hàng không vũ trụ Mỹ (NASA) và làm việc cho Học viện Vũ trụ Smithsonian. Mong ước của cô dường như đã có thể nhanh chóng trở thành hiện thực nếu như không có một sự cố tồi tệ xảy ra năm 2013.
Biến đau thương thành sức mạnh, “viết lại” luật pháp Mỹ
Vào năm 2013, khi đang là sinh viên năm cuối tại Đại học Harvard, Amanda Nguyễn không thể ngờ có một sự việc đã làm thay đổi hoàn toàn cuộc đời cô. Tại ký túc xá, cô trở thành nạn nhân của một cuộc tấn công tình dục vào năm 22 tuổi. Sau vụ việc kinh hoàng, cô gái đã đến bệnh viện để làm xét nghiệm, trình các bằng chứng y tế để có thể truy tố tội phạm tấn công tình dục.
Tuy nhiên, quá trình này khiến cô nhận ra lỗ hổng của luật pháp đối với nạn nhân bị tấn công tình dục. Vào thời điểm đó, sau khi cô gái nộp bộ bằng chứng y tế lên chính quyền bang Massachusetts, Mỹ, nơi vụ việc xảy ra, cô đã nhận được một cuốn tài liệu nhỏ, trong đó nói rằng bộ bằng chứng sẽ bị hủy nếu cô không nộp đơn gia hạn nhưng lại không có hướng dẫn cụ thể về việc phải thực hiện như thế nào.
Dù có một quy chế cho phép những người sống sót trong các vụ tấn công tình dục có 15 năm để quyết định nộp hay không nộp đơn kiện, cơ quan chức năng vẫn sẽ hủy bộ bằng chứng y tế trên sau 6 tháng nếu các nạn nhân không nộp đơn xin gia hạn. Đó là việc mà Nguyễn phải làm 6 tháng một lần. “Về cơ bản, hệ thống này khiến tôi luôn phải sống cuộc đời của mình như cái ngày bị cưỡng hiếp”, cô nói với The Guardian.
Nhận thấy sự bất cập trong luật pháp hiện hành, Amanda đã quyết định thực hiện một ý tưởng đầy táo bạo đó là “viết lại” luật pháp Mỹ. Cô gái gốc Việt cho hay công việc áp lực của một phi hành gia rất hữu ích cho cô khi làm việc với các nghị sĩ về dự luật tấn công tình dục, giúp cô kiên nhẫn và lạc quan.
“Tôi chỉ có một lựa chọn: Chấp nhận bất công hoặc viết lại luật. Tôi chọn viết lại luật”, cô gái nói.
Hành trình gian khổ, thành quả ngọt ngào
Hiểu được những khó khăn trong hành trình đòi lại công lý cho người từng bị tấn công tình dục từ chính trải nghiệm của mình, Amanda Nguyễn quyết định nghiên cứu những luật lệ chi phối cách mà chính quyền các tiểu bang giải quyết cáo buộc tấn công tình dục để tạo ra sự thay đổi. “Nếu muốn thay đổi cuộc chơi, bạn phải hiểu rõ luật của nó”, cô nhận định. Đặc biệt, cô không hành động một mình mà kêu gọi sự giúp đỡ từ những người cùng chí hướng.
Cô gái này đã lên một danh sách hơn 20 quyền lợi mà những người bị xâm hại tình dục có trong nhiều bang và thấy rằng mức độ bảo vệ khác nhau rất nhiều. Điển hình như ở một vài tiểu bang, chính quyền sẽ không hủy bằng chứng, trong khi ở bang Massachusetts thì ngược lại.
“Tôi là người bị cưỡng hiếp nhưng may mắn còn sống sót và khi tôi vấp phải một hệ thống tư pháp hình sự thiếu sót, tôi cho rằng trường hợp của tôi không phải là duy nhất. Tôi đã cố gắng tìm hiểu để biết những quyền lợi của tôi là gì sau khi tôi bị hãm hiếp và thật khó để tìm được thông tin có cơ sở nào“, cô gái cho biết.
Vì vậy, cô đã nỗ lực soạn thảo “Dự luật bảo vệ quyền lợi của các nạn nhân bị xâm hại tình dục”, trong đó bao gồm các luật lệ và thủ tục nhất quán để truy tố tội phạm tấn công tình dục. Mục đích của Dự luật là để bảo đảm rằng những người rơi vào trường hợp giống cô sẽ biết dùng các quyền căn bản của họ và để bảo vệ bằng chứng không bị hủy trước thời hạn. Đối với cá nhân nộp bằng chứng y tế, dự luật sẽ cho họ quyền được biết bằng chứng ở đâu và các kết quả xét nghiệm như thế nào.
Dự luật này cũng nhằm tạo ra nhiều thay đổi cần thiết đối với quy trình trình báo tấn công tình dục ở Mỹ, đảm bảo cho các nạn nhân cảm thấy an toàn và được lắng nghe khi họ công khai vụ việc của mình. Quan trọng nhất là họ có được công bằng và sự bình an mà họ xứng đáng được có.
Sau nhiều lần đi vận động tại các bang, dự luật của Amanda đã nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ của người dân và được Quốc hội Mỹ nhất trí thông qua. Vào tháng 10/2016, cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama đã ký quyết định thực hiện dự luật của Amanda, sau khi được Quốc hội chấp thuận. Theo luật mới, nạn nhân của các vụ tấn công tình dục cần được thông báo 60 ngày trước khi hồ sơ, chứng cứ bị hủy.
Các nạn nhân cũng được trợ giúp pháp lý dễ dàng hơn, tiếp cận với các dịch vụ tư vấn và thông tin rõ ràng liên quan đến quy trình pháp lý. Với các cá nhân đã trình bộ bằng chứng y tế, theo luật mới, họ có quyền được biết bằng chứng đang được lưu trữ ở đâu, nó có được kiểm nghiệm hay không và kết quả ra sao.
Sau khi được chấp thuận, bộ luật đã nhận được những phản ứng tích cực từ các cá nhân, tổ chức, cơ quan lập pháp. Amanda đã ghi tên mình là người gốc Việt duy nhất soạn thảo và thúc đẩy bộ luật đặc biệt về quyền lợi của nạn nhân bị xâm hại tình dục. Tính đến nay, bộ luật này đã được thông qua tại nhiều bang khác của Mỹ và thay đổi cuộc sống của ít nhất 25 triệu nạn nhân. Không ít ngôi sao nổi tiếng cũng công khai ủng hộ bộ luật này như Patricia Arquette, George Takei, Gina Rodriguez và Tatiana Maslany.
Nỗ lực không ngừng nghỉ và ước mơ cháy bỏng
Năm 2014, cô gái gốc Việt đã sáng lập Rise, một tổ chức phi lợi nhuận bảo vệ những người sống sót sau khi bị tấn công tình dục. Trên thực tế, có rất nhiều nạn nhân bị xâm hại tình dục hoặc bạo hành tình dục luôn sợ bị người khác kỳ thị khi nói lên câu chuyện của mình, nhất là khi họ chia sẻ những đau đớn chưa bao giờ nguôi ngoai. Bởi lẽ bị cưỡng hiếp không phải là nỗi đau kéo dài vài phút, mà là một cái chết từ từ.
“Quyết định thành lập Rise được nảy ra vào một thời khắc rất đặc biệt. Đó là vào ngày 1/11/2014, sở dĩ tôi nhớ chính xác như vậy là vì ngày hôm đó tôi đã hạ quyết tâm chia sẻ câu chuyện của mình trên Facebook và điều đó chưa bao giờ dễ dàng cả. Khi tôi bước vào Trung tâm xử lý khủng hoảng tấn công tình dục ở địa phương, nhìn thấy phòng chờ được lấp đầy người, lúc ấy tôi nhận ra không chỉ có mình tôi phải trải qua những chuyện này“, Amanda cho biết.
Với những thành tựu đạt được, Amanda Nguyễn vinh dự là 1 trong 8 phụ nữ trẻ được vinh danh tại sự kiện Young Women’s Honor lần thứ nhất (2016) của tạp chí thời trang hàng đầu thế giới Marie Claire. Tại buổi trao giải, cô khẳng định: “Tiếng nói chính là thứ công cụ quyền năng nhất mà chúng ta đang sở hữu. Đó là lý do tôi sử dụng tiếng nói của mình chiến đấu cho điều tôi tin tưởng”.
Năm 2017, Amanda được tạp chí Forbes xếp vào danh sách “30 người dưới 30 tuổi có sức ảnh hưởng lớn nhất thế giới”. Ngoài ra, cô còn nhận giải Heinz danh giá của Mỹ và giải Nelson Mandela cho những đóng góp làm thế giới trở nên tốt đẹp hơn. Với những nỗ lực không ngừng nghỉ của mình trong việc đem lại công bằng xã hội, Amanda đã được đề cử cho giải Nobel Hòa bình năm 2019.
“Cô ấy xứng đáng được ca ngợi cho những nỗ lực phi thường và sự cống hiến chưa từng có, trong việc bảo vệ bình đẳng giới theo luật pháp và các quyền cơ bản của con người đối với những ai đã bị xâm hại tình dục trên khắp thế giới”, thông cáo báo chí viết.
Tuy nhiên, ước mơ lớn lao của người phụ nữ gốc Việt này là trở thành phi hành gia của Cơ quan Hàng không Vũ trụ NASA. Song song với việc theo đuổi mơ ước từ tấm bé, Amanda khẳng định rằng cô vẫn sẽ tiếp tục cất lên tiếng nói nếu nhìn thấy bất công trong xã hội.
“Tôi vẫn muốn trở thành nhà du hành vũ trụ trong tương lai. Vài người lo ngại rằng nếu bạn đứng lên để bảo vệ điều gì đó, đặc biệt là biện hộ cho các vấn đề tấn công tình dục thì bạn sẽ làm công việc này cả đời. Nhưng tôi muốn mọi người biết rằng việc cất lên tiếng nói của mình sẽ chẳng làm giảm đi thành tựu hay tham vọng nào của bản thân cả. Giống như tôi vẫn đang miệt mài theo đuổi đam mê vũ trụ của mình”, Amanda khẳng định.
Theo VietBF