Mục lục
Các tổ chức quốc tế kêu gọi Việt Nam trả tự do ‘ngay lập tức’ cho nhóm Báo sạch
Uỷ ban Bảo vệ Ký giả (CPJ) và tổ chức Phóng viên Không Biên giới (RSF) cùng lên tiếng kêu gọi chính quyền Việt Nam trả tự do ngay lập tức cho các thành viên của nhóm Báo sạch mới bị bắt giữ, đồng thời thúc giục bãi bỏ mọi cáo buộc đối với họ.
Công an thành phố Cần Thơ hôm 20/4 bắt giữ Nguyễn Thanh Nhã, Đoàn Kiên Giang và Nguyễn Phước Trung Bảo trong khuôn khổ cuộc điều tra đang diễn ra đối với nhà báo Trương Châu Hữu Danh, người sáng lập Báo sạch – trang tin tức độc lập trên Facebook. Theo truyền thông trong nước, các nhà chức trách cũng thu giữ các tài liệu liên quan đến vụ việc và “đang tiếp tục điều tra làm rõ” để “xử lý theo quy định của pháp luật”.
Trang Facebook Báo sạch đã ngừng hoạt động sau khi nhà báo Hữu Danh bị bắt vào ngày 17/12 năm ngoái. Ngay sau khi ông Hữu Danh, người từng làm việc cho một số tờ báo của nhà nước, bị bắt CPJ cũng đã kêu gọi chính quyền Việt Nam trả tự do cho nhà báo này.
Cả bốn thành viên của nhóm Báo sạch đều bị cáo buộc vi phạm Điều 331 của Bộ luật Hình sự Việt Nam, trong đó cấm “lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích Nhà nước” và có thể đối diện với mức án lên tới 7 năm tù.
“Tất cả các phóng viên Nguyễn Thanh Nhã, Đoàn Kiên Giang, Nguyễn Phước Trung Bảo nên được trả tự do ngay lập tức và vô điều kiện,” Shawn Crispin, đại diện cấp cao Đông Nam Á của CPJ, nói trong thông cáo ra ngày 21/4. “Các nhà chức trách Việt Nam phải chấm dứt việc bỏ tù các nhà báo vì công việc của họ và cần đảm bảo rằng các phóng viên/nhà báo có thể làm việc cho các cơ quan độc lập mà không sợ bị bắt giữ và sách nhiễu về pháp luật.”
Báo sạch có hơn 100.000 người theo dõi trên Facebook vào thời điểm nhà báo Hữu Danh bị bắt hồi năm ngoái. Theo ghi nhận của CPJ, tổ chức có trụ sở ở New York, Mỹ, trang báo trên mạng xã hội này đăng tải nhiều chủ đề trong đó có các cuộc biểu tình đối với các trạm thu phí BOT “bẩn” trên quốc lộ mà người dân cho là phi pháp, và hình ảnh các quan chức chính phủ bị bắt do bị nghi ngờ dính líu tới vụ việc này.
Báo sạch, theo những người đọc trong nước cho biết, đã gây nhiều tiếng vang vì những bài báo đấu tranh cũng như vạch trần những sai phạm của các quan chức tham nhũng ở Việt Nam.
“Thay vì quyét sạch tham nhũng trong hàng ngũ của Đảng Cộng sản, bộ máy đàn áp của chế độ giờ đây thường xuyên bắt bớ các nhà báo điều tra tham nhũng,” Daniel Bastard, trưởng bộ phận châu Á-Thái Bình Dương của RSF, có trụ sở ở Paris của Pháp, nói trong thông cáo ra ngày 22/4. “Vì vậy việc bắt giữ Nguyễn Thanh Nhã, Đoàn Kiên Giang và Nguyễn (Phước) Trung Bảo là vô cùng bàng hoàng. Các nhà báo của Báo sạch là những biểu tượng cho sự vươn lên của một nền báo chí không còn chấp nhận việc phải che đậy hành vi đê tiện vô liêm sỉ của một bộ phận tầng lớp thống trị ở một số khu vực của đất nước.”
Việc bắt giữ các thành viên của Báo sạch nằm trong chuỗi trấn áp của chính quyền Hà Nội đối với các nhà báo trong thời gian gần đây. Nhà báo Nguyễn Hoài Nam và Nguyễn Văn Trung Sơn đều bị bắt trước đó trong tháng này. Nhà báo Phan Bùi Bảo Thy thì bị bắt trước đó hai tháng. Hồi đầu năm nay, 3 nhà báo của Hội Nhà báo Độc lập bị kết án tổng cộng lên tới 37 năm tù.
Việt Nam nằm trong nhóm các nước bỏ tù nhà báo nhiều nhất trên thế giới, với ít nhất 15 người đang ngồi sau song sắt, theo dữ liệu mà CPJ đưa ra hồi đầu tháng 12 năm ngoái. Trong khi đó, tổ chức Phóng viên Không Biên giới (RSF) cũng đưa ra thống kê hôm 20/4, cho rằng có tổng cộng hơn 30 nhà báo và blogger đang bị giam giữ ở Việt Nam và xếp quốc gia Đông Nam Á do Đảng Cộng sản cầm quyền vào nhóm 6 nước có ít tự do báo chí nhất thế giới./:
VOA
Ai muốn phản biện, hãy nhìn gương Báo Sạch
Gió Bấc
22-4-2021
Trong phiên họp đầu tiên của tân chính phủ, tân Thủ Tướng Phạm Minh Chính đã đưa ra ba thông điệp làm nức lòng người. Trong đó, thông điệp thứ ba là “phải nghe ý kiến phản biện”. Nhưng như gáo nước lạnh âm 50 độ C đổ vào niềm tin hy vọng vừa le lói, chỉ năm ngày sau, ba nhà báo của nhóm Báo Sạch, tiếng nói phản biện sôi động duy nhất gần đây đã bị khởi tố bắt giam.
Theo báo chí lề phải, tại phiên họp đầu tiên của Chính phủ khóa mới, ngày 15-4, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã đưa ra khá nhiều thông điệp quan trọng thể hiện tầm nhìn và phương thức hành động của Chính phủ mới. Ấn tượng nhất có lẽ là 3 thông điệp không làm thay, hành động phải có thể chế và lắng nghe phản biện.
Thủ Tướng bảo nghe, Công An bắt nhốt
Với thông điệp phản biện, ông Chính không nói chung chung mà đưa ra nội dung, phương thức lắng nghe, tiếp nhận tiêu hóa ý kiến phản biện rất cụ thể: “thành viên Chính phủ phải nghe ý kiến nhiều chiều, nhất là các ý kiến phản biện. Các góc nhìn khác nhau sẽ mang lại những nhận thức khác nhau về sự vật. Vấn đề không phải là công nhận một góc nhìn nào đó mà là tập hợp được tất cả các góc nhìn này. Ai sẽ phải đảm nhận công việc này nếu không phải là các thành viên Chính phủ?” (1)
Nghe đến đây có lẽ các nhóm trí thức của Tiến sĩ Nguyễn Quang A, nhóm Bô-xít hay hương linh cố Thiếu Tướng Nguyễn Trọng Vĩnh sẽ hả lòng hả dạ. Dư luận xã hội trong nhiệm kỳ mới chắc chắn sẽ được tôn trọng, lắng nghe. Sinh hoạt dân chủ sẽ sôi động hơn…
Nhưng mừng chưa kịp no thì lo đã tới. Số người ít ỏi tự ứng cử đại biểu quốc hội với mong muốn có tiếng nói đóng góp với nhà nước, lớp bị bắt, lớp xin tự rút lui. Chỉ năm ngày sau phiên họp chính phủ, ba thành viên của nhóm Báo Sạch lại bị khởi tố bắt giam theo điều 331 BLHS “lợi dụng quyền tự do dân chủ ….”
Báo Sạch là gì? Gồm những ai? Đã làm gì lợi dụng quyền tự do dân chủ để hại ai?
Nói nhóm Báo Sạch, người ta cứ ngỡ là một tổ chức chính trị, xã hội quy mô chặt chẽ đáng gờm nhưng nhìn lại các thành viên, cách thức hoạt động của họ chỉ là một nhóm bạn ngẫu hứng trên diễn đàn Facebook chỉ có bốn thành viên là Trương Châu Hữu Danh, Nguyễn Phước Trung Bảo, Đoàn Kiên Giang và Nguyễn Thanh Nhã. Họ gặp nhau ở một điểm chung: Cùng nghề nghiệp, cùng nhiệt huyết muốn nói lên sự thật, bằng kiến thức vận dụng pháp luật phản biện với những sự kiện vụ việc thuần túy kinh tế, xã hội.
Báo Sạch: Những nhà báo trẻ, nhiệt tình
Không thể đồng nhất Trương Châu Hữu Danh và Báo Sạch, mặc dù Hữu Danh là thành viên, là admin của Báo Sạch vì thật ra Báo Sạch không phải là một tổ chức mà chỉ là tên một diễn đàn theo mục đích chung là góp tiếng nói phản biện xã hội mà mỗi người có phương pháp tác nghiệp, thể hiện khác nhau. Trên diễn đàn Báo Sạch có khi họ ghi tên riêng của từng người trong từng bài viết.
Trong đó, Hữu Danh đột phá điều tra, thâm nhập các hoạt động xã hội, có quan hệ rộng với nhiều giới. Các thành viên còn lại của Báo Sạch chỉ thuần túy thông tin và bình luận phản biện.
Nói về nhiệt tình, Nguyễn Phước Trung Bảo đã từng một lần bị trút nước lạnh năm 2009, khi còn làm báo Thanh Niên. Bài viết “Tản mạn đảo xa” của Trung Bảo đăng trên báo Xuân số tết báo Du Lịch đã gây chấn động, Báo Du Lịch bị đình bản, cha anh là nhà báo Nguyễn Trung Dân, Phó Tổng Biên Tập báo này, bị thu thẻ nhà báo.
Như tựa đề của nó, bài “Tản mạn đảo xa” (2) rất hiền hòa, nhẹ nhàng viết về tâm trạng bùi ngùi nhớ lại ký ức và cảm nghĩ về cuộc biểu tình chống Trung Quốc ngày 9-12-2007, nhắc về lòng yêu nước của thanh niên Việt. Căng nhất trong bài báo có lẽ là đoạn này:
“Nếu có “kẻ xấu” nào đó “kích động” người ta đi biểu tình vì yêu nước, ta nên tôn trọng những “kẻ xấu” này. Ngược lại, khi “người tốt” tìm cách ngăn cản sự biểu lộ đầy phẫn uất một cách chính đáng của người dân vì chứng kiến đất mẹ bị xâm phạm, thì hẳn những kẻ vẫn mạo xưng “người tốt” này cần phải được xem lại. Khi mà kẻ tham lam ở phương Bắc không chỉ thể hiện sự bá quyền trên các văn bản tuyên bố mà chuyển qua hành động đầu tư, khai thác dầu khí ngay trong khu vực lãnh hải của chúng ta thì sự sát cánh của nhân dân và Nhà nước lại càng cần kíp hơn bao giờ”.
Khi báo điện tử Một Thế Giới mới thành lập, Trung Bảo là Thư Ký Tòa soạn đầu tiên. Sau đó, Trung Bảo rời nghề báo, lập doanh nghiệp, cứ tưởng là đã thoát “nghiệp”. Như Nguyễn Du nói “Đã mang lấy nghiệp vào thân”, trước những sự kiện nhiễu nhương, Trung Bảo lại lên tiếng, bước đầu là trên Facebook cá nhân và cuối cùng là Báo Sạch. Nhưng chừng như với kinh nghiệm đã có, Trung Bảo biết kềm chế và tự giới hạn mình trong các đề tài thuần túy kinh tế, xã hội, pháp lý.
Đoàn Kiên Giang là phóng viên lành tính, điềm đạm của báo Nhà Báo và Công luận. Báo Sạch, với tên gọi của nó đã là một thách thức nên hứng chịu rất nhiều gạch đá từ nhiều phe phái: Dư luận viên, nhóm báo chí bưng bô, nhóm báo chí đâm thuê chém mướn, Đoàn Kiên Giang mấy lần có các bài viết lưu ý cộng đồng có thái độ, phương pháp tranh luận xây dựng, thân thiện, không bỏ bóng đá người, không miệt thị, … Trên trang riêng của mình người ta thấy rằng đến ngày 9-12, Đoàn Kiên Giang vẫn có bài đăng trên Nhà Báo và Công Luận.”TP.HCM Dự án The River Thủ Thiêm được giao đất với giá “không tưởng” (3)
Nguyễn Thanh Nhã là thành viên mờ nhạt nhất trong Báo Sạch. Thông tin trên mạng xã hội thì có vài thành viên là đồng nghiệp bày tỏ thương cảm và những thông tin ít ỏi về Thanh Nhã như Nguyễn Quốc Việt cựu đồng nghiệp ở báo Pháp Luật TPHCM viết “năm 2005, Nhã thi vào báo Pháp Luật TP.HCM và làm chung toà soạn với mình cỡ 5 năm, rồi Nhã về SG tiếp thị.
– Tính tình Nhã vui vẻ, hoà đồng và có tài vặt như ảo thuật, đàn ghi-ta.
– Về nghiệp vụ, chuyên môn Nhã chưa từng bị điều tiếng gì. năm 2013 mình bị đuổi khỏi báo Pháp Luật TP.HCM và về làm chung với Nhã ở Một Thế Giới được 6 tháng. Rồi anh em chia tay nghề báo.
Cuộc sống chật vật lắm, nhưng Nhã là người mình biết nhiều nhất trong các thành viên báo sạch.” (4)
Phác thảo vài dòng về nhân thân các thành viên Báo Sạch để thấy rằng, đây là những thanh niên có hiểu biết đúng đắn, có lý tưởng, nhân thân tốt và không có động cơ gì để lợi dụng quyền tự do dân chủ.
Nhiệt huyết ấy lẽ ra phải được nhân lên, nếu có sai lệch, chỉ cần uốn nắn chứ không phải trấn áp, vùi dập.
Phản biện chuyện xã hội đơn thuần
Hoạt động của họ cũng đơn giản thể hiện công khai trên trang Facebook Báo Sạch, Làm Báo Sạch. Thiết nghĩ muốn điều tra làm rõ chỉ cần đọc, phân tích các trang này và chất vấn, không nhất thiết phải trấn áp nặng nề là bắt giam.
Báo sạch đã ra đời như thế nào? Theo Facebooker Lê Nguyễn Hương Trà thì “Báo sạch thành lập 2019 sau vụ việc của doanh nghiệp Asanzo trên Tuổi Trẻ. Thành viên nhóm bao gồm các nhà báo và đã gây nhiều tiếng vang, nhanh chóng đạt được lượng theo dõi khủng”. (5)
Nói chính xác hơn, Báo Sạch ra đơi chính từ scandal Ansazo đình đám kéo dài từ tháng 6-2019, mãi đến nay cũng chưa hoàn toàn chấm dứt. Nguyên Asanzo là doanh nghiệp Việt Nam lắp ráp hàng điện máy, điện tử gia dụng phân khúc giá rẻ được đông đảo người tiêu dùng tín nhiệm, được chứng nhận danh hiệu Hàng Việt Nam Chất Lượng Cao.
Ngày 21-6 (ngày “Báo Chí Cách Mạng” Việt Nam), báo Tuổi Trẻ khởi đăng loạt phóng sự nhiều kỳ Điều tra lật tẩy Asanzo (6).
Từ thông tin Asanzo nhập linh kiện Trung Quốc về lắp ráp trong nước và phát hiện một số lô hàng của các doanh nghệp khác nhập khẩu từ Trung Quốc gắn nhãn hiệu Asanzo, báo Tuổi Trẻ quy chụp Asanzo buôn lậu, trốn thuế, làm giả thương thiệu, lừa dối khách hàng. Tổng Cục Hải Quan, Cục Thuế TPHCM cũng ra quyết định xử phạt hành chính và chuyển hồ sơ cho Bộ Công An khởi tố Asanzo về tội buôn lậu, trốn thuế.
Thủ Tướng Chính Phủ cũng chỉ đạo làm rõ. Người tiêu dùng vốn nhạy cảm và ấn tượng xấu với từ Trung Quốc nên tẩy chay hàng Asanzo. Báo TT còn đánh lấn, xúc phạm cả Ban Chủ Nhiệm, chương trình Hàng Việt Nam Chất lượng Cao mà chính bà Vũ Kim Hạnh, nguyên TBT tiền nhiệm báo TT nhiều thế hệ trước hiện đang là chủ nhiệm.
Chính trong bối cảnh bức xúc đó, từ những bài viết rời rạc trên các trang Facebook cá nhân, các nhà báo này kết hợp thành diễn đàn Báo Sạch. Báo Sạch đưa các thông tin phản biện với báo Tuổi Trẻ, trong đó có quan điểm của chính Bộ Công Thương và cơ quan tiêu chuẩn chất lượng Việt Nam cũng đang bối rối vì thời điểm đó chưa có quy định thế nào là hàng hóa “made in Viet Nam” với hàng sản xuất trong nước. Nói Asanzo làm hàng giả, lừa dối khách hàng là chưa có cơ sở.
Cũng trong lúc này, trên mạng xã hội lưu truyền hình ảnh, thông tin cho thấy nhà báo VT trực tiếp tổ chức loạt phóng sự điều tra của báo TT có văn bản và nhắn tin yêu cầu Asanzo ký hợp đồng “giải cứu truyền thông” với số tiền rất lớn. Báo TT đình chỉ công tác nhà báo VT mà nợ công chúng một lời giải thích. Báo TT cũng nợ bà Vũ Kim Hạnh và Ban Chủ Nhiệm chương trình Hàng VNCLC lời xin lỗi về thông tin không chính xác.
Nói có căn cứ, góp phần giải oan
Cơ quan CSĐT Bộ Công an (C03) đã điều tra làm rõ và hơn một năm sau mới có kết luận, cho rằng “do pháp luật hiện hành chưa điều chỉnh về xuất xứ hàng hóa lắp ráp và lưu thông trong nước, cũng chưa có quy định tiêu chí để hàng hóa được ghi nhãn “Sản xuất tại Việt Nam” nên việc Asanzo mua linh kiện từ các công ty và cá nhân trong nước, sau đó thực hiện việc gia công, lắp ráp tạo ra sản phẩm điện tử hoàn chỉnh, ghi nhãn “Sản xuất tại Việt Nam”, hoặc “Chế tạo tại Việt Nam”, “Nước sản xuất Việt Nam”, “Xuất xứ Việt Nam” hoặc “Sản xuất bởi Việt Nam” là phù hợp quy định”, “chưa có căn cứ xác định Công ty Asanzo có hành vi lừa dối khách hàng trong việc bán các sản phẩm hàng hóa mang nhãn hiệu Asanzo” (7)
Về hành vi trốn thuế, đến ngày 21-4-2021, Chủ tịch Asanzo vẫn khẳng định “Trong quyết định xử phạt hành chính của cơ quan thuế, mặc dù chúng tôi cho rằng có một số điểm chưa đồng tình, nhưng với tinh thần tránh thất thoát ngân sách nhà nước, công ty sẽ đồng ý đóng toàn bộ các khoản thuế theo quyết định của cơ quan thuế”. (8)
Như vậy những phản biện của Báo Sạch trong vụ Asanzo là có căn cứ.
Người viết bài này hoàn không thích hàng TQ, không ủng hộ việc nhập hàng TQ lắp ráp và gắn thương hiệu Việt Nam, quảng cáo theo công nghệ Nhật. Nhưng luật pháp không cấm, thị trường chấp nhận, thì việc dùng quyền lực báo chí quy chụp doanh nghiệp phạm pháp là sự lạm quyền đáng hổ thẹn. Báo Sạch phản biện với tệ nạn ấy thì có hại cho ai?
Đề tài thứ hai mà Báo Sạch tham gia phản biện là vụ án Hồ Duy Hải. Với đề tài này, Báo Sạch thông tin về những phát hiện mới, những tình tiết, tài liệu của vụ án mới phát hiện và bình luận pháp lý.
Thí dụ như những bản ảnh hiện trường mới phát hiện, những bút lục bị bỏ ra ngoài hồ sơ vụ án, nghi vấn hung thủ thuận tay trái…
Những thông tin, tài liệu này được luật sư tập họp và kiến nghị đến các cơ quan chức năng để kêu oan, khiếu nại tái thẩm vụ án và tố cáo yêu cầu khởi tố về hành vi làm sai lệch hồ sơ vụ án. Viện Kiểm sát, Ủy Ban Tư Pháp Quốc Hội đã tiếp nhận và đang xử lý. Với vụ án oan khuất này, không riêng Báo Sạch mà cả báo chí lề phải cũng tham gia. Trên mạng youtube nhiều kênh thông tin bình luận bịa đặt xuyên tạc nặng nề sao không ai bị xử lý gì?
Quyền cung cấp thông tin tội phạm được pháp luật minh định thì việc Báo Sạch đăng các thông tin này cũng không thể là lợi dụng quyền tự do dân chủ để làm hại đến ai.
Phó Thủ Tướng phải nói phân hai
Đề tài thứ ba, gần đây nhất mà Báo Sạch theo đuổi là vụ Tổng Liên Đoàn Lao Động kỷ luật ông Lê Vinh Danh, hiệu trưởng của trường Đại Học Tôn Đức Thắng. Quan điểm Báo Sạch cho rằng, ông Danh quản lý hiệu quả, đưa ĐHTDT thành thương hiệu, đào tạo chất lượng tốt. Việc cơ quan chủ quản trực tiếp kỷ luật và sắp xếp nhân sự của nhà trường là không phù hợp với quy chế tự chủ giáo dục.
Chính Phó Thủ Tướng Vũ Đức Đam khi trả lời chất vấn trước Quốc Hội cũng phải nói nước đôi “nếu trong trường hợp có Hội đồng trường thì việc Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam xử lý Hiệu trưởng trường Tôn Đức Thắng mà không căn cứ vào đề nghị của Hội đồng trường thì không đúng luật. Tuy nhiên, đây là một trường hợp rất đặc thù bởi vì Hội đồng trường trường Tôn Đức Thắng đã hết nhiệm kỳ và việc kiện toàn Hội đồng trường của Tổng Liên đoàn là chậm trễ do nguyên nhân cả chủ quan và khách quan….” (9).
Trong vụ này, Báo Sạch mở rộng thêm đến việc Tổng Liên Đoàn Lao Động có công văn yêu cầu nhà trưởng phải trích nộp 30% lợi nhuận và việc ông Bùi Văn Cường – nguyên bí thư tỉnh Đăk Lắk, nguyên Chủ tịch TLĐLĐ tiền nhiệm đạo văn trong luận văn Tiến sĩ. Báo Sạch cũng bênh vực ông Tiến sĩ Phạm Đình Quý khi ông này bị Công An Đắc Lắk khởi tố bắt giam về hành vị tố cáo ông Cường đạo văn.
Báo Sạch căn cứ vào luật cho rằng, hành vi vu khống chỉ bị cấu thành tội khi nội dung vu khống là tội phạm. Thí dụ đặt điều nói ai đó giết người thì phạm tội nhưng nếu chỉ bịa chuyện nói ai đó nghiện rượu thì không phạm tội. Hành vi đạo văn không phải là tội phạm nên dù ông Quý có nói sai sự thật thì cũng chỉ có thể phạt hành chính chứ không cấu thành tội hình sự. Huống hồ chi ở đây kết quả giám định cho thấy, luận văn ông Cường có sử dụng tài liệu của người khác “trong mức cho phép”.
Đây cũng là vấn đề pháp lý cần phải làm rõ vì có liên quan đến nhiều người. Nếu dễ dãi trong việc bắt người về hành vi vu cáo thì quyền bắt người quá rộng, ai cũng có thể thành tội phạm.
Ông Phạm Minh Chính, hãy làm như ông nói!
Với ba nguồn thông tin nói trên, nội dung Báo Sạch đã nêu đều mang tính phản biện xã hội. Báo Sạch đưa ra góc nhìn của mình, có thể trái ý với góc nhìn của một ai đó thì liệu có phải là tội phạm để bị giam cầm, xét xử?
Rất tâm đắc với ý kiến của tân Thủ Tướng: “thành viên Chính phủ phải nghe ý kiến nhiều chiều, nhất là các ý kiến phản biện. Các góc nhìn khác nhau sẽ mang lại những nhận thức khác nhau về sự vật. Vấn đề không phải là công nhận một góc nhìn nào đó mà là tập hợp được tất cả các góc nhìn này”.
Vụ án hiện đang được Công An Cần Thơ thụ lý và được biết, tân Thủ Tướng ứng cử Đại biểu Quốc Hội tại Cần Thơ. Như vậy, tân Thủ Tướng có đến hai trách nhiệm phải trực tiếp xem xét vụ việc Báo Sạch.
Thứ nhất, sẽ làm gương, thực hiện thông điệp mở đầu nhiệm kỳ của Chính Phủ lắng nghe các ý kiến phản biện của Báo Sạch và sớm giải oan cho các bị can. Thứ hai, trách nhiệm của một Đại Biểu Quốc Hội phải lắng nghe ý kiến phản biện của cử tri, của dư luận xã hội về vụ việc trấn áp người phản biện trên địa bàn ứng cử.
Tân Thủ Tướng phải xem xét và kết luận làm rõ lằn ranh giữa từ ngữ lồng trong “phản biện” và “tội lợi dụng quyền tự do dân chủ”, để người dân có thể mở miệng mà không bị tù oan!
Nếu không làm được điều ấy thì thông điệp của tân Thủ Tướng cũng chỉ là lời đầu môi chót lưỡi mị dân. Công dân dù tâm huyết đến mấy, muốn đóng góp ý kiến xây dựng nhà nước đến mấy, nhớ tới Báo Sạch đều sẽ rùng mình ớn lạnh.
Những cử tri bỏ phiếu cho Đại Biểu Phạm Minh Chính sẽ bị sốc hàng vì đã bầu lầm cho kẻ chỉ nói không làm; nói một đường, làm một nẻo.
Vấn đề là từ đầu năm 2021 đến nay, rất nhiều nhà báo, facebooker thậm chí là người tự ứng cử ĐBQH đã bị bắt giam vô cớ bởi điều luật mơ hồ 331. Nếu tình trạng này không được ngăn chặn, khắc phục thì công luận bị buộc phải hiểu rằng việc bắt bớ đàn áp báo chí là quan điểm chung của hệ thống chính trị chuyển tiếp giữa các nhiệm kỳ chính phủ và của cả chính ông tân Thủ Tướng. Dư luận quốc tế và các đối tác nước ngoài cũng đang nhìn và chờ đợi.
Tham khảo:
1. https://tuoitre.vn/3-thong-diep-khoi-dau-cua-thu-tuong-20210417080045559.htm
2. https://www.chungta.com/nd/tu-lieu-tra-cuu/tan-man-cho-dao-xa.html
3. https://congluan.vn/doan-kien-giang-signature24/#o-dao-xa.html
4. https://www.facebook.com/profile.php?id=100056263429182
5. https://www.facebook.com/lenguyenhuongtra.de
6. https://tuoitre.vn/dieu-tra-lat-tay-asanzo-e471.htm
8. https://nhadautu.vn/chu-tich-asanzo-bon-dau-hieu-vi-pham-khong-du-can-cu-buoc-toi-d29442.html
Nhóm Báo sạch bị bắt: Giấc mơ ‘báo chí tự do’ tan vỡ?
Sau Trương Châu Hữu Danh, các nhà báo thành viên khác của nhóm Báo sạch chuyên phanh phui các vụ tham nhũng cũng đã bị bắt, thêm một “đòn giáng mạnh vào tự do báo chí” ở Việt Nam
Công an thành phố Cần Thơ hôm 20/4 khởi tố và bắt tạm giam 3 thành viên của nhóm Báo sạch để điều tra về hành vi “Lợi dụng các quyền tự do dân chủ” theo Điều 331 của Bộ luật Hình sự Việt Nam, hơn 4 tháng sau khi nhà báo Hữu Danh và là thành viên đầu tiên của nhóm bị bắt giữ.
Việc bắt giam thêm các thành viên của nhóm, theo truyền thông trong nước, là nằm trong sự mở rộng quá trình điều tra nhà báo Hữu Danh, cũng là một Facebooker có tiếng về các đăng tải phanh phui các trạm thu phí BOT ‘bẩn’ ở Việt Nam. Nhà báo từng công tác tại báo Lao Động và Nông thôn Ngày nay, bị bắt hồi tháng 12 năm ngoái cùng với tội danh trên.
Ba thành viên của nhóm Báo sạch bị Cơ quan an ninh điều tra TP Cần Thơ bắt giam hôm 20/4 gồm có Nguyễn Thanh Nhã, Đoàn Kiên Giang và Nguyễn Phước Trung Bảo, mà theo VnExpress, đều là những người từng làm việc trong các cơ quan báo chí tại TPHCM.
“Không rõ là họ vi phạm cái gì và cụ thể là vì sao họ bị bắt nhưng đây là các cựu nhà báo rất được lòng người đọc vì họ đã dũng cảm viết những bài báo đấu tranh cũng như vạch trần những sai phạm của các quan chức tham nhũng ở Việt Nam,” Bùi Sơn, một kỹ sư ở Hà Nội từng theo dõi trang Báo sạch trên mạng Facebook trong những năm qua, cho VOA biết.
Nhóm Báo sạch được thành lập năm 2019 sau vụ việc của doanh nghiệp Asanzo – tập đoàn điện tử được cho là bóc gỡ tem nhãn Trung Quốc và dán mác ghi xuất xứ Việt Nam – trên Tuổi Trẻ, theo Facebooker Lê Nguyễn Hương Trà cho biết trong đăng tải về vụ bắt giữ hôm 20/4. Người từng được biết tiếng qua blog Cô gái Đồ Long còn cho biết rằng các thành viên của nhóm bao gồm các nhà báo và trang Báo sạch đã “gây nhiều tiếng vang, nhanh chóng đạt được lượng theo dõi khủng.”
“Những bài báo vạch trần các sai phạm của các quan chức tham nhũng ở Việt Nam (được) nhóm Báo sạch viết rất thẳng thắn và họ có những bằng chứng rất xác thực,” anh Sơn nhận định. “Sau đó khi cơ quan công an điều tra ra thì đúng là những điều Báo sạch đăng lên và đúng là các tội danh mà các quan chức tham nhũng bị bắt vướng phải.”
Theo blogger Người Buôn gió Bùi Thanh Hiếu, nhóm ‘Báo Sạch’ từng viết bài vạch rõ những sai phạm của nhà máy nước sông Đuống mà sau đó truyền thông chính thống đưa tin rằng công an đã vào cuộc điều tra nguyên nhân vụ việc.
Thông tin về vụ bắt giữ thêm các thành viên của nhóm Báo sạch, báo Công an Nhân dân cho biết cơ quan an ninh điều tra đã thu giữ nhiều đồ vật, tài liệu liên quan đến vụ án và đang “tiếp tục điều tra làm rõ, xử lý theo quy định của pháp luật.”
“Việc bắt gần cả nhóm chiều (ngày 20/4) gây rúng động mạnh với giới truyền thông, ngay gần kề ngày bầu cử Quốc hội 2021,” bà Hương Trà viết.
Đòn giáng vào ‘tự do báo chí’
Trả lời phỏng vấn VOA một ngày trước khi bị bắt hồi tháng 12 năm ngoái, ông Hữu Danh nói rằng ông thường viết về các sai phạm cụ thể của các quan chức địa phương và “không liên quan đến chế độ” hay “thể chế” để mà bị bắt giam mà thay vào đó là nên được khuyến khích.
“Hiện nay Chính phủ và Đảng đang có ‘công cuộc Đốt lò’ là khuyến khích chống tiêu cực và khuyến khích người dân phát hiện ra các nhũng nhiễu, các sai phạm để đưa ra cho công chúng biết,” ông Hữu Danh nói với VOA trong cuộc phỏng vấn về việc chính quyền, thông qua các công ty công nghệ Mỹ như Facebook, kiểm duyệt nội dung của người dùng mạng xã hội ở Việt Nam, hôm 16/12/2020. “Tôi không hề vi phạm gì cả vì những bài tôi đưa ra đều có chứng cứ rõ ràng,” nhà báo này nói khi được hỏi liệu anh có sợ bị chính quyền bắt giữ vì những đăng tải mang tính chỉ trích của mình hay không.
Chiến dịch chống tham nhũng, còn được gọi là “Đốt lò”, do Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng phát động trong vài năm qua và đã đưa ra trước vành móng ngựa nhiều quan chức chính phủ cũng như những lãnh đạo các ngành dầu khí, ngân hàng, công an để xét xử về những vi phạm trong quản lý và tham nhũng.
Ông Hữu Danh được nhiều người biết đến với loạt bài viết trên Facebook về khối tài sản của Bí thư tỉnh uỷ Bình Dương, Trần Văn Nam, và hàng loạt video cùng các đăng tải trên mạng xã hội về nội dung phản ánh tiêu cựu, phản đối nhiều trạm thu phí BOT ở các tỉnh thành và TPHCM. Tuy nhiên, theo VnExpress, một số hành động của ông bị cho là vi phạm pháp luật. Nhưng công an chưa công bố hành vi cụ thể về việc “vi phạm pháp luật” của nhà báo này. Cơ quan điều tra cáo buộc nhà báo này đã “lợi dụng quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân,” một điều luật thường được chính quyền dùng để bắt các nhà báo và những người bất đồng chính kiến vì những đăng tải của họ.
Theo anh Sơn, các bài báo của nhà báo Hữu Danh và nhóm Báo sạch cho người dân Việt Nam được biết đến những thông tin phản biện đa chiều, khác với truyền thông chính thống do Ban Tuyên giáo của Đảng Cộng sản kiểm duyệt.
“Lần đầu tiên người đọc được xem báo ‘sạch’ mặc dù chỉ là trên (ứng dụng) Facebook nhưng nó cũng thể hiện một sự tự do báo chí nhất định khi mà trang Báo sạch đó liên tục đưa ra những vụ án tham nhũng lớn khá là lớn,” anh Sơn nói. “Sau khi nhà báo Trương Châu Hữu Danh bị bắt và trang Báo sạch bị đóng thì người đọc giờ đây không còn một kênh nào khác để tham khảo về các thông tin thời sự.”
Trang Facebook của Báo sạch đã đóng ngay sau khi thành viên đầu tiên của nhóm, nhà báo Hữu Danh, bị bắt hôm 17/12/2020.
Theo anh Sơn, việc bắt giam các thành viên nhóm Báo sạch là “một đòn giáng mạnh vào ước mơ và mong ước được có một nền báo chí tự do của người dân Việt Nam.”
Việt Nam, theo đánh giá mới được tổ chức Phóng viên Không Biên giới (RSF) đưa ra hôm 20/4, là một trong số 6 quốc gia, trong đó có Trung Quốc và Triều Tiên, có ít tự do báo chí nhất trên thế giới. Bảng Chỉ số Tự do Báo chí Thế giới 2021 của RSF xếp Việt Nam hạng 175 trong số 180 nước, nằm trong nhóm các quốc gia được coi là có “tình trạng rất tồi tệ” đối với tự do báo chí.
Các thành viên của nhóm Báo sạch nằm trong số nhiều nhà báo bị chính quyền bắt giam và kết án nhiều năm tù trong thời gian gần đây. Theo thống kê của RSF đưa ra ngay trước khi thêm 3 thành viên của nhóm Báo sạch bị bắt, tổng cộng có hơn 30 nhà báo và blogger hiện đang bị giam giữ tại các nhà tù của Việt Nam. Thống kê thường niên của RSF đưa ra hồi tháng 12 năm ngoái cho thấy Việt Nam nằm trong số 5 quốc gia trên thế giới bỏ tù nhà báo nhiều nhất.
Các tổ chức ủng hộ nhân quyền và dân chủ quốc tế đã cáo buộc Việt Nam tăng cường đàn áp các tiếng nói bất đồng và kiểm duyệt trên mạng trong năm ngoái và đầu năm nay, quanh thời gian Đại hội Đảng 13 và kỳ bầu cử Quốc hội khóa 15, dự kiến diễn ra trong tháng sau.
“Sau một thời gian chính phủ kiểm duyệt rất gắt gao, hầu hết các tiếng nói (phản biện) không còn được tự do thoải mái như trước và tôi cảm thấy một tương lai u ám cho tự do báo chí ở Việt Nam,” anh Sơn nói.
Theo anh Sơn, chính phủ Việt Nam, thay vì dùng quyền lực và công an để trừng phạt các ý kiến trái chiều thì nên dùng “quyền tự do ngôn luận” để phản biện các tiếng nói chỉ trích chính phủ. Có như vậy, xã hội mới phát triển, theo anh Sơn.
Tân Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, trong bài phát biểu tại phiên họp đầu tiên sau khi Quốc hội kiện toàn nhân sự hôm 15/4, kêu gọi “từng thành viên Chính phủ phải gương mẫu, thực sự khiêm tốn, cầu thị, lắng nghe ý kiến nhiều chiều, nhất là các ý kiến phản biện.”