Mục lục
FaceBook trở thành ‘công cụ tuyên truyền cho Chính phủ toàn trị Hà Nội.
Hình minh hoạ: một người dùng Facebook ở một quán cà phê ở Hà Nội hôm 19/11/2020 Reuters
Theo hãng tin AFP, các nhà hoạt động ở Việt Nam hôm nay, 26/10/2021, tố cáo mạng xã hội Facebook đã trở thành một công cụ tuyên truyền của chính quyền, sau khi có tin là chính giám đốc điều hành Mark Zuckerberg đã nhượng bộ trước yêu cầu của Hà Nội hạn chế các bài viết có nội dung « chống Nhà nước ».
RFA, RFI cũng đưa tin trên trang mạng, cho rằng Facebook trở thành ‘công cụ tuyên truyền cho Chính phủ toàn trị Hà Nội.
AFP dẫn phát biểu của ông Huỳnh Ngọc Chênh, một trong những blogger có tầm ảnh hưởng ở Việt Nam, rằng ‘Facebook đã đối xử tệ với các nhà hoạt động khi loại trừ quyền tự do ngôn luận, biến mình thành công cụ truyền thông tuyên truyền cho Đảng Cộng sản Việt Nam’.
Nhạc sĩ Tuấn Khanh, một nhân vật cũng được nhiều người biết đến ở Việt Nam, được AFP dẫn lời rằng ‘nhiều người trong nước thất vọng khi thấy Facebook chọn lợi nhuận’ thay vì những giá trị đi kèm Hoa Kỳ, một quốc gia chọn dân chủ và tự do.
Theo Nhạc sĩ Tuấn Khanh, những nhà hoạt động tại Việt Nam đã sử dụng Facebook để cổ xúy, truyền bá các tư tưởng dân chủ và từng kêu gọi biểu tình thông qua mạng này. Bỗng dưng một ngày họ nhận ra rằng Facebook cũng đã giúp công an Việt Nam chặn những tiếng nói sự thật và nay nhiều tiếng nói bất đồng thấy Facebook chỉ còn sử dụng tốt cho mục đích giải trí mà thôi.
AFP dẫn lại tin của tờ Washington Post về việc đích thân Mark Zuckerberg đi đến quyết định chấp nhận yêu cầu của Hà Nội với lý do không muốn đối mặt với nguy cơ phải bỏ một trong những thị trường quan trọng nhất của Facebook tại Châu Á là Việt Nam, nơi có khoảng 70 triệu người dùng mạng này.
Vào năm ngoái, Facebook nhìn nhận đã gỡ bỏ các nội dung mà chính quyền Việt Nam xem là bất hợp pháp. Nhưng theo tin của tờ Washington Post, đích thân giám đốc điều hành Mark Zuckerberg đã ký quyết định đồng ý với các yêu cầu của Hà Nội, hơn là để Facebook bị loại khỏi một trong những thị trường quan trọng nhất ở châu Á.
Khi đó, Mark Zuckerberg phải lựa chọn: Tuân theo yêu cầu của Đảng Cộng sản cầm quyền Việt Nam trong việc kiểm duyệt những người bất đồng chính kiến chống chính phủ hoặc có nguy cơ bị ngưng hoạt đông tại một trong những thị trường béo bở nhất của Facebook ở châu Á.
Mới đây, Cựu giám đốc sản phẩm Facebook Frances Haugen đã đưa ra một loạt các khiếu nại, tố giác đệ trình lên Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ . Haugen liên tục cáo buộc Zuckerberg chọn tăng trưởng thay vì lợi ích công cộng.
Facebook nói rằng lựa chọn kiểm duyệt là hợp lý “để đảm bảo các dịch vụ của chúng tôi luôn khả dụng cho hàng triệu người tin cậy vào chúng mỗi ngày,” theo một tuyên bố được cung cấp cho tờ toà soạn The Post.
Zuckerberg, 37 tuổi, thành lập Facebook cách đây 17 năm trong phòng ký túc xá đại học, nghĩ ra một cách mới để các bạn cùng lớp kết nối với nhau. Ngày nay, Facebook đã trở thành một tập đoàn gồm WhatsApp, Instagram và một doanh nghiệp phần cứng. Zuckerberg là chủ tịch hội đồng quản trị và kiểm soát 58% cổ phần có quyền biểu quyết khiến quyền lực của Zuckerberg hầu như không được kiểm soát trong nội bộ công ty và hội đồng quản trị.
Ngay cả khi công ty đã phát triển thành một tập đoàn lớn, Zuckerberg vẫn duy trì danh tiếng là một nhà quản lý thực hành, đi sâu vào các quyết định về sản phẩm và chính sách, đặc biệt liên quan đến sự đánh đổi quan trọng giữa việc giữ gìn lời nói và bảo vệ người dùng khỏi bị tổn hại – hoặc giữa an toàn và tăng trưởng.
https://www.washingtonpost.com/technology/2021/10/25/mark-zuckerberg-facebook-whistleblower/
Theo RFA, RFI (26.10.2021)
Washington Post: Chủ của Facebook phục tùng chính phủ Việt Nam vì lợi nhuận
Nhà sáng lập Facebook và tỷ phú Mark Zuckerberg cưỡi trâu tại Sapa ở Lào Cai khi tới thăm Việt Nam vào tháng 12/2011.
Những tài liệu nội bộ mới rò rỉ cho biết ông Zuckerberg đã chọn tuân theo yêu cầu của chính quyền Việt Nam trong việc kiểm duyệt ở đây.
Facebook tăng cường kiểm duyệt nhiều hơn các đăng tải “chống phá nhà nước” của người dùng Việt Nam trong năm ngoái sau khi người đứng đầu của công ty mạng xã hội lớn nhất thế giới quyết định tuân theo yêu cầu của chính quyền nước sở tại vì lợi nhuận.
Báo cáo minh bạch thường niên của Facebook cho thấy số lượng bài đăng bị công ty công nghệ này chặn ở Việt Nam trong nửa cuối năm 2020 là 2.200, tăng gần gấp 3 lần so với 6 tháng đầu năm, với 834 bài đăng bị kiểm duyệt.
Việc Facebook tăng cường kiểm duyệt người dùng mạng ở Việt Nam xảy ra sau khi người sáng lập và giám đốc điều hành của công ty, Mark Zuckerberg, quyết định tuân theo các yêu cầu từ Đảng Cộng sản cầm quyền ở quốc gia Đông Nam Á, theo Washington Post. Tờ báo có trụ sở ở Washington DC ghi nhận dựa trên 3 nguồn tin không được nêu danh tính biết về những thảo luận nội bộ của công ty, trong đó cho biết rằng ông Zuckerberg vào năm ngoái đã lựa chọn kiểm duyệt các đăng tải chống nhà nước Việt Nam để không bị chặn dịch vụ ở một trong những thị trường có lợi nhuận lớn nhất ở châu Á.
Tiết lộ mới nhất được Washington Post hôm 25/10 về vai trò của ông Zuckerberg trong quyết định kiểm duyệt ở Việt Nam được đưa ra giữa lúc có những thông tin bất lợi rò rỉ về công ty công nghệ khổng lồ của Mỹ. Đầu tháng này, cựu giám đốc sản phẩm và nhà phân tích dữ liệu của Facebook, Frances Haugen, với tư cách là người tố giác đã công bố các chi tiết cách công ty này “ưu tiên lợi nhuận của họ trước sự an toàn của cộng đồng, đặt cuộc sống của mọi người vào sự rủi ro.” Bà Haugen đã đưa ra một loạt các tài liệu nội bộ được gọi là “Facebook Papers” cho thấy chi tiết các cuộc thảo luận của công ty về tác hại mà nền tảng này đã gây ra, đồng thời cũng tiết lộ cách ông Zuckerberg đã tìm cách ngăn chặn những phát hiện của chính công ty liên quan đến những tác hại đó, theo Washington Post.
Vào tuần trước, bà Haugen ra điều trần trước một tiểu ban của Thượng viện Mỹ và cáo buộc ông Zuckerberg chọn sự tăng trưởng thay vì lợi ích cộng đồng. Các khiếu nại tố giác này đã được đệ trình lên Uỷ ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ, trong vụ bê bối được xem là lớn nhất trong lịch sử của công ty này.
Facebook từ chối đưa ra bình luận với VOA về ghi nhận của Washington Post rằng chính ông Zuckerberg đã đưa ra quyết định tuân theo yêu cầu của chính phủ Việt Nam về việc hạn chế các bài đăng và nội dung “chống phá nhà nước”. Trả lời qua email, một người phát ngôn của công ty nói rằng “mục tiêu của chúng tôi là duy trì hoạt động của các dịch vụ tại Việt Nam để chúng tôi có thể cung cấp không gian cho nhiều người nhất có thể để bày tỏ, kết nối với bạn bè và điều hành công việc kinh doanh của họ”.
Theo ước tính của Tổ chức Ân xá quốc tế vào năm 2018, doanh thu hàng năm của Facebook ở Việt Nam là hơn 1 tỷ USD. Số người dùng mạng xã hội ở quốc gia Đông Nam Á, với khoảng 98 triệu dân, chiếm tới hơn 50%.
Người phát ngôn của Facebook thừa nhận, như họ đã cho biết vào năm ngoái, rằng công ty này “có hạn chế một số nội dung ở Việt Nam” để đảm bảo rằng dịch vụ của họ tiếp tục “khả dụng cho hàng triệu người tin cậy vào mạng xã hội này mỗi ngày”.
Trong các cuộc phỏng vấn với VOA vào năm ngoái, 6 người có ảnh hưởng trên mạng xã hội ở Việt Nam, gồm các nhà báo, blogger và nhà hoạt động, cũng cho rằng Facebook tuân theo yêu cầu của chính phủ trong việc ngăn chặn những đăng tải của họ bị cho là mang tính chỉ trích chính quyền.
Amnesty vào đầu năm ngoái cáo buộc Facebook và YouTube “đồng loã” với chính quyền Việt Nam trong việc “kiểm duyệt và trấn áp” những tiếng nói bất đồng cũng như cho phép mình trở thành những công cụ của các quan chức Việt Nam. Facebook sau đó công khai về các quyết định của họ trước áp lực ngày càng tăng trong việc tuân theo yêu cầu của chính phủ Việt Nam nếu không muốn bị chặn dịch vụ tại thị trường này.
Hà Nội phủ nhận cáo buộc rằng các công ty công nghệ “đồng loã” với chính quyền trong việc kiểm duyệt nhưng bộ trưởng truyền thông của Việt Nam vào năm ngoái cho biết Facebook và Google đã tăng tỷ lệ chấp hành theo yêu cầu của cơ quan quản lý nhà nước Việt Nam để ngăn chặn các nội dung được cho là “xấu độc.”
Theo VOA (26.10.2021)
Facebook: Mark Zuckerberg ‘đích thân ký với VN để chặn bài “chống nhà nước”‘
NGUỒN HÌNH ẢNH,AFP/GETTY IMAGES Chụp lại hình ảnh, Mark Zuckerberg và vợ tại Vịnh Hạ Long, Quảng Ninh năm 2011
The Washington Post hôm 25/10 cho biết Zuckerberg đã đích thân ký cam kết với chính phủ độc tài của Việt Nam để hạn chế những bài viết được gọi là “chống nhà nước”.
Trả lời BBC hồi cuối năm 2020 về vấn đề này, Facebook thừa nhận phải chặn những nội dung ‘bị chính phủ VN yêu cầu xóa’, nhưng để cho người bên ngoài vẫn xem được.
Khi đó, một đại diện cho Facebook, bà Amy Sawitta Lefevre, Policy Communications Manager, thừa nhận tập đoàn này “không phải lúc nào cũng đồng ý với chính phủ Việt Nam về các vấn đề như quyền phát ngôn và quyền biểu đạt”.
Bà Amy Sawitta Lefevre nói với BBC: “Hàng triệu người ở Việt Nam sử dụng dịch vụ của chúng tôi mỗi ngày để kết nối với gia đình và bạn bè và hàng nghìn doanh nghiệp dựa vào chúng để tiếp cận khách hàng. Không phải lúc nào chúng tôi cũng có cùng quan điểm với các chính phủ về các vấn đề như phát ngôn và biểu đạt, kể cả ở Việt Nam, nhưng chúng tôi làm việc cật lực để bảo vệ quyền này trên toàn thế giới.”
“Trong vài tháng qua, chúng tôi đã phải đối mặt với áp lực gia tăng từ chính phủ Việt Nam trong việc hạn chế nhiều nội dung hơn, tuy nhiên, chúng tôi sẽ làm mọi điều có thể để đảm bảo rằng các dịch vụ của chúng tôi vẫn hoạt động để mọi người có thể tiếp tục thể hiện bản thân.”
Theo BBC News Tiếng Việt tìm hiểu thì đúng là đã có những trường hợp Facebook phải “hạn chế” nội dung tiếng Việt ở Việt Nam.
Vào tháng 4 năm 2020, Facebook đã đưa ra một quyết định vô cùng khó khăn trong việc hạn chế nhiều nội dung hơn ở Việt Nam sau khi có thông tin rõ ràng rằng nếu không làm như vậy sẽ dẫn đến “việc các dịch vụ của chúng tôi bị chính quyền Việt Nam đóng cửa hoàn toàn”.
Công ty này cho hay họ luôn minh bạch về các hành động đó, và những tin như vậy được các hãng truyền thông quốc tế đăng tải.
Tháng 8/2019, VietnamNet đăng tin “Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo các cơ quan chuyên môn đẩy mạnh việc trao đổi, yêu cầu Facebook, Google hợp tác ngăn chặn, gỡ bỏ các thông tin sai sự thật, trái với quan điểm, chủ trương của Đảng, Nhà nước”.
Tháng 8/2018, báo Nhân Dân nói Facebook “đã gỡ bỏ hàng trăm tài khoản theo yêu cầu của Việt Nam” trong lúc Facebook nói với BBC rằng họ “chỉ gỡ bỏ nội dung vi phạm chính sách của chúng tôi.”
Báo cáo của 17 hãng tin Mỹ tiết lộ gì?
Facebook mới đây công bố lợi nhuận công ty trong quý gần đây đã tăng lên hơn 9 tỷ đôla – tức tăng 17% – và số người dùng Facebook tăng lên 2,91 tỷ.
Công bố của Facebook được đưa ra hôm 25/10, chỉ vài giờ sau khi một nhóm gồm 17 công ty truyền thông Mỹ tung ra một loạt các báo cáo cho thấy Facebook đã ưu tiên tăng trưởng hơn sự an toàn của người dùng.
Báo cáo mới công bố của họ dựa trên các tài liệu nội bộ của Facebook bị rò rỉ, được gọi là Facebook Papers, do người tố giác Frances Haugen thu được.
Các báo cáo đổ lỗi cho Giám đốc điều hành Mark Zuckerberg đã phục tùng chính quyền Việt Nam để kiểm duyệt các tiếng nói bất đồng trên Facebook. Đồng thời lưu ý rằng Facebook cho phép đăng các lời lẽ kích động thù địch trên toàn thế giới do thuật toán còn thiếu sót, góp phần thúc đẩy sự phân cực độc hại trên mạng, theo Bangkok Post.
Chính cá nhân Zuckerberg là người quyết định rằng Facebook sẽ cúi đầu trước áp lực từ chính phủ Việt Nam để kiểm duyệt những tiếng nói bất đồng chính kiến, ba nguồn tin nói với The Washington Post.
NGUỒN HÌNH ẢNH,AFP/GETTY IMAGES Chụp lại hình ảnh,Mark Zuckerberg với các quan chức Việt Nam năm 2011 tại Quảng Ninh
“Những tài liệu này nhấn mạnh rằng ban lãnh đạo Facebook thường xuyên phớt lờ những cảnh báo nội bộ nghiêm trọng, chọn đặt lợi nhuận lên trên con người“, Thượng nghị sĩ Mỹ Richard Blumentha được Bangkok Post trích lời.
The New York Times, The Washington Post và Wired là một trong số những hãng tin có quyền truy cập vào bộ tài liệu nội bộ của Facebook mà Haugen ban đầu tiết lộ cho chính quyền Hoa Kỳ, và là cơ sở của một loạt bài trên Wall Street Journal.
Facebook công nhận báo cáo này là công bố có chọn lọc từ một số nghiên cứu nội bộ của mình, với mục đích khiến mạng xã hội được hàng tỷ người sử dụng này bị nhìn nhận một cách sai lệch.
Haugen, người làm chứng trên mạng xã hội trước các nhà lập pháp Vương quốc Anh hôm 25/10, đã nhiều lần nói rằng Facebook đặt sự tăng trưởng và lợi nhuận lên trên sức khỏe và sự an toàn của người dùng.
Bà nói với các nhà lập pháp rằng “Facebook không sẵn lòng chấp nhận dù chỉ hy sinh một ít lợi nhuận vì sự an toàn, và điều đó là không thể chấp nhận được,” và rằng nội dung tức giận hoặc kích động thù địch “là cách dễ nhất để phát triển” nền tảng truyền thông xã hội.
Facebook từng bị ảnh hưởng bởi các cuộc khủng hoảng lớn trước đây, nhưng quan điểm hoạt động hiện tại của họ đã thúc đẩy việc các hãng tin tiến hành một loạt các báo cáo gay gắt và sự điều tra của các nhà lập pháp Hoa Kỳ.
Một báo cáo từ Politico tiết lộ các cuộc trò chuyện nội bộ của nhân viên về sự thống trị toàn cầu của Facebook.
Facebook vừa phục hồi sau các vụ bê bối khác như vụ liên quan đến Cambridge Analytica, một công ty tư vấn của Anh đã sử dụng dữ liệu cá nhân của hàng triệu người dùng Facebook cho mục đích quảng cáo chính trị.
Zuckerberg đã phải đến Washington để xin lỗi và Facebook đã đồng ý một thỏa thuận trị giá 5 tỷ đôla với các cơ quan quản lý của Mỹ.
Mark Zuckerberg ‘bị cô lập’?
Giám đốc điều hành Facebook Mark Zuckerberg đã trở nên cô lập hơn trong chính công ty của mình, The Washington Post đưa tin các nhân viên cũ cho biết, khi ông vật lộn với những lời chỉ trích ngày càng tăng và thất bại từ Facebook Papers.
Các cựu nhân viên nói rằng Zuckerberg chủ yếu truyền đạt các quyết định cho một nhóm nội bộ gọi là “Nhóm nhỏ” và một nhóm lớn hơn một chút của các nhà lãnh đạo công ty được gọi là “M-Team” hoặc “Mark’s Team”.
Báo cáo của The Washington Post đã phác thảo phong cách quản lý của Zuckerberg dựa trên các cuộc phỏng vấn với các nhân viên cũ của Facebook và thông tin thu thập được từ Facebook Papers. The Post cho biết, công ty kiểm soát chặt chẽ thông tin về Zuckerberg cũng như thông tin mà anh ta nhận được.
Facebook phản đối việc Zuckerberg bị cô lập, The Washington Post cho biết.
Các cựu nhân viên nói với The Washington Post rằng Zuckerberg có tầm ảnh hưởng lớn tại công ty, vượt xa những gì được công chúng biết đến.
Ngoài việc thống trị việc ra quyết định ở cấp cao, Zuckerberg dường như vẫn còn thời gian để quản lý cấp vi mô. The Washington Post đưa tin hai nguồn tin nói rằng ông ta đã tự tay thiết kế bảng màu và bố cục cho khung hình “Tôi đã tiêm phòng” của Facebook mà người dùng có thể sử dụng.
BBC (26.10.2021)
Facebook đang tàn phá thế giới?
„Facebook ngày càng lộ ra nhiều mặt trái và ngày càng cho thấy Mark Zuckerberg không khác gì một kẻ bất lương đặt mục đích doanh thu lên trên bất kỳ lợi ích xã hội nào khác.“
Lê Tây Sơn
Thought Catalog/Unsplash
“Hồ sơ Facebook” (Facebook Papers) do liên minh 17 tổ chức truyền thông công bố vào ngày 25 Tháng Mười đã cho thấy thêm bộ mặt đáng sợ của Facebook… Chính một quyết định cá nhân của giám đốc điều hành Facebook Mark Zuckerberg dẫn đến cuộc đàn áp bất đồng chính kiến trên mạng xã hội ở Việt Nam!
Cách nay khoảng một tháng, hàng chục nghìn trang tài liệu nội bộ bị người tố giác Frances Haugen chuyển cho Ủy ban Giao dịch Chứng Khoán Mỹ (SEC) và Quốc hội Mỹ đã trở thành “chất liệu nóng sốt” cho loạt bài “Hồ sơ Facebook” (Facebook Files) của tờ The Wall Street Journal (WSJ) mà đáng chú ý là bài viết “Tác động của mạng xã hội Instagram đối với các cô gái tuổi teen”. Một bài điều tra xuất bản vào ngày 16 Tháng Chín trên WSJ nhắc lại nghiên cứu nội bộ của Facebook về tập đoàn ma túy Mexico Cartél Jalisco Nueva Generación (CJNG), cho thấy “Tập đoàn tội ác này đang sử dụng Facebook để đăng các nội dung bạo lực và tuyển thành viên mới dưới tên viết tắt CJNG. Dù Facebook xem đây là ‘Một trong những tổ chức và cá nhân nguy hiểm có nội dung cần bị xóa’ nhưng công ty lại không làm, nêu lý do vào thời điểm đó còn đang đầu tư vào AI (trí khôn nhân tạo) để tăng thêm khả năng sàng lọc các tổ chức như thế!”!
Mới đây, CNN cũng có bài viết về sự khuynh loát của CJNG trên Instagram khi thường xuyên cho đăng các bức ảnh súng ống, bài viết và clip video về ai đó đang bị bắn và bị chặt đầu. Ngày 25 Tháng Mười, liên minh 17 tổ chức tin tức của Mỹ cùng vào cuộc với loạt bài “Facebook Papers” cũng dựa vào kho tài liệu lộ mật trên. Ngoài hai cuộc điều trần của Frances Haugen trước các nhà lập pháp Mỹ, còn có cuộc điều trần mới đây của bà trước Hạ viện Vương quốc Anh.
Các tài liệu được nhiều tờ báo “bóc mẽ” đã cung cấp cái nhìn sâu sắc về nhiều vấn đề lớn nhất của Facebook, từ những cuộc đấu tranh nội bộ để quản lý những ngôn ngữ gây thù hằn, những thông tin sai lệch đến tác hại của các nội dung post lên đối với thanh thiếu niên và nhiều nữa. Haugen cho rằng việc Facebook không thể khắc phục những vấn đề nổi cộm một phần là do công ty “ưu tiên lợi nhuận hơn lợi ích xã hội, và trong một số trường hợp, công ty thiếu khả năng dập tắt nhiều đám cháy cùng lúc”. “Facebook có nhân sự cực kỳ mỏng – bà nói trong một cuộc họp báo với liên minh Facebook Papers vào tuần trước – Vì vậy, công ty phải đưa ra những lựa chọn chủ quan về những gì nên làm và không nên làm, những gì cần thay đổi và không cần”. Vào ngày 22 Tháng Mười, một cựu nhân viên Facebook ẩn danh khác đã đệ đơn tố cáo công ty lên SEC, với những cáo buộc giống như của Haugen.
Facebook báo cáo doanh thu Q3 đạt $29 tỷ, tăng 35% so với cùng kỳ năm ngoái và lợi nhuận đạt gần $9.2 tỷ, tăng 17% so với năm trước. Số người sử dụng Facebook tăng 12% so với cùng kỳ năm 2020, lên gần 3.6 tỷ người. Kết quả gần như phù hợp với dự đoán của các nhà phân tích Wall Street. Thật ra, Facebook không còn xa lạ với những cuộc khủng hoảng PR (quan hệ công chúng). Và trong hầu hết trường hợp, hoạt động kinh doanh của Facebook vẫn hoạt động tốt, bất chấp những ý kiến tiêu cực của các cơ quan quản lý và công chúng.
Tuy nhiên, lần này có thể khác. Mảng kinh doanh quảng cáo khổng lồ của Facebook đang ở trong tình trạng dễ bị tổn thương vì những thay đổi gần đây của Apple liên quan đến “Những quy tắc theo dõi của ứng dụng” (app tracking rules). Bản cập nhật phần mềm iOS 14.5 của Apple tung ra vào Tháng Tư, 2020, yêu cầu người dùng hãy cân nhắc khi cấp quyền cho ứng dụng theo dõi hành vi của mình rồi bán dữ liệu cá nhân như tuổi, vị trí, thói quen chi tiêu, thông tin sức khỏe cho các nhà quảng cáo. Facebook chống lại kịch liệt thay đổi này và cảnh báo các cổ đông là “Bản cập nhật iOS 14.5 có thể làm tổn hại đến hoạt động kinh doanh của công ty nếu nhiều người dùng không cho theo dõi”. Khi công bố doanh thu Q3, Facebook cũng dự báo những thay đổi của iOS 14.5 có thể tạo ra “bước lùi” trong Q4 năm 2021. “Quảng cáo không đúng đối tượng sẽ làm tăng chi phí và kết quả quảng cáo cũng khó biết hơn”.
Hiện vẫn chưa có hồi kết cho những rắc rối mà Facebook gây ra. Thượng viện Mỹ muốn Mark Zuckerberg ra điều trần lần nữa. Một câu hỏi đặt ra là “Liệu Facebook thực sự có khả năng quản lý những thứ gây hại cho thế giới thực từ sân chơi xã hội của nó hay gã khổng lồ truyền thông này đã quá lớn nên không thể thất bại trước bất cứ cuộc khủng hoảng nào?”. Đầu tuần này, có tin đồn Facebook có kế hoạch đổi tên (Facebook từ chối xác nhận). Đây có thể là nỗ lực khác để lật ngược tình thế. Nhưng lớp sơn mới sẽ không khắc phục được các vấn đề cơ bản xuất hiện trong các tài liệu tiết lộ.
Theo người phát ngôn của công ty, Facebook đã đầu tư tổng cộng $13 tỷ kể từ năm 2016 để cải thiện độ an toàn cho các ứng dụng xã hội của nó (để so sánh, doanh thu hàng năm của Facebook đạt $85 tỷ vào năm ngoái và lợi nhuận đạt $29 tỷ). Facebook hiện có 40,000 nhân viên chuyên trách an toàn và bảo mật, kể cả 15,000 người đánh giá nội dung bằng 70 thứ tiếng và đang làm việc tại hơn 20 địa điểm trên toàn thế giới. Người phát ngôn nói: “Từ 2017, chúng tôi đã gỡ hơn 150 mạng lưới tìm cách thao túng tranh luận chính trị từ hơn 50 quốc gia bên ngoài nước Mỹ. Nói chung, chúng tôi trấn áp nạn lạm dụng bên ngoài và bên trong nước Mỹ cùng cường độ như nhau”. Thực tế không phải vậy.
Ví dụ, năm ngoái, Zuckerberg điều trần Quốc hội rằng công ty loại bỏ 94% nội dung gây thù hằn mà họ tìm thấy trước khi có người báo cáo. Nhưng dựa vào loạt tài liệu nội bộ, các nhà nghiên cứu cho biết Facebook chỉ xóa ít hơn 5% nội dung thù hằn. Đối với tất cả rắc rối của Facebook ở Bắc Mỹ, vấn đề về ngôn từ kích động thù địch và thông tin sai lệch còn tồi tệ hơn ở các nước đang phát triển. Một báo cáo năm 2019 phát hiện rằng các thuật toán đề xuất của Facebook đã đưa một phụ nữ ở North Carolina đến với QAnon, tổ chức siêu cực đoan mà FBI coi là mối đe dọa khủng bố trong nước. Facebook thậm chí cho phép QAnon hoạt động không bị kiểm soát trong ít nhất một năm.
Facebook đã biết về việc những kẻ buôn người sử dụng Facebook để “làm ăn” từ ít nhất năm 2018 nhưng họ gần như không làm gì. Tài liệu nội bộ cho thấy Facebook biết các chiến lược hiện tại của họ không đủ để hạn chế sự lan truyền của các bài đăng kích động bạo lực ở các quốc gia “có nguy cơ” xảy ra xung đột, như Ethiopia. Một báo cáo nội bộ được công bố vào Tháng Ba có tựa đề “Tác hại xã hội có phối hợp”, cho biết các nhóm vũ trang ở Ethiopia sử dụng Facebook để kích động bạo lực nhằm vào các nhóm dân tộc thiểu số trong “bối cảnh nội chiến.” Báo cáo này thậm chí cảnh báo: “Các chiến lược giảm thiểu hiện tại là không đủ.” Đây không phải là lần đầu tiên người ta lo ngại về vai trò Facebook trong việc kích động bạo lực và căm thù. Sau khi Liên Hợp Quốc chỉ trích vai trò của Facebook trong cuộc khủng hoảng Myanmar năm 2018, công ty thừa nhận rằng họ đã không làm đủ.
Và trong tất cả những gì mà Facebook “góp phần” làm hỗn loạn, với tính chất phá hoại hơn là đóng góp xã hội, là việc dung túng cho sự bùng nổ kinh hoàng của dịch tin giả, từ tin liên quan COVID-19 đến các thông tin về cuộc bầu cử tổng thống Mỹ. Nói cách khác, Facebook ngày càng lộ ra nhiều mặt trái và ngày càng cho thấy Mark Zuckerberg không khác gì một kẻ bất lương đặt mục đích doanh thu lên trên bất kỳ lợi ích xã hội nào khác.
Lê Tây Sơn (26.10.2021)