Khuynh hướng chuyển đổi vai trò lãnh đạo cộng đồng Việt Nam từ các đàn anh lớn tuổi qua các đàn em ở Hoa Kỳ đang diễn ra rất thuận tiện, tự nhiên, đáng mừng.
An Thư
Từ nhiều năm trước đến nay, hầu hết các nơi trên đất Mỹ có người Việt sinh sống thường đồng loạt tổ chức ngày 30 tháng 4, Tết, giỗ tổ Hùng Vương, kỷ niệm Hai Bà Trưng. Nhóm đứng ra tổ chức, dù lớn như diễu hành qua nhiều khu vực trong một thành phố, hay nhỏ đóng khung trong các thính phòng khoảng vài chục, đến vài trăm người, đều do những vị lớn tuổi, đã từng có liên quan đến chế độ VNCH như cựu quân nhân, viên chức, lãnh đạo cộng đồng người Việt. Đến nay gánh vác việc tổ chức có chiều hướng đổi vai.
Các buổi lễ từ trước luôn bắt đầu và diễn ra suốt buổi với các nghi lễ trang trọng như chào cờ, mặc niệm, dâng hương và tiếp theo là các diễn văn của những nhân sĩ, tổ chức được mời nói về truyền thống, hay nhắc lại kỷ niệm ngày đen tối của dân tộc.
Những buổi tổ chức như vậy hàng chục năm trước thường đông kín người đến tham dự không phân biệt người di tản, thuyền nhân, hay người tù học tập cải tạo về, đi theo diện HO. Những người tham dự và ngay cả người tổ chức đã qua nhiều năm nay đều lớn tuổi, nhiều người đã mất, những tổ chức kiểu cổ điển dần vắng người, lại càng thấy vắng mặt giới trẻ. Những đứa trẻ ngày trước theo cha mẹ đi dự lễ, đôi khi cũng có vai trò trong buổi lễ, đến nay cũng thưa bớt. Họ có các hoạt động của riêng nhiều ý nghĩa và thú vị hơn đối với họ.
Xây dựng thế hệ hậu duệ đi theo truyền thống là mong muốn của nhiều bậc đàn anh. Nhiều nơi làm được. Nhiều người trẻ đã đứng ra gánh vác cộng đồng, nhiều hội đoàn hầu hết là người trẻ đã được thành lập, những người trong các cộng đồng trẻ thường có học vị cao, có cuộc sống tốt, thu nhập tương đối bằng hay hơn mức trung bình của dân Mỹ, và họ là những người giỏi tiếp xúc những người thuộc dòng chính, hoạt động trong chính quyền hay trong các cơ quan dân cử Hoa Kỳ. Họ cũng dễ dàng tìm đến, kết hợp thành khối đoàn kết hành động chung với các cộng đồng dân tộc thiểu số, văn hóa khác. Tất cả đều dùng ngôn ngữ chung mà họ rất thông hiểu tường tận là tiếng Anh, ngôn ngữ họ được học từ lớp mẫu giáo.
Hội cựu chiến sĩ quân lực VNCH tại một tiểu bang vùng Đông Bắc Hoa Kỳ, được thành lập khi có nhiều cựu quân nhân sang Hoa Kỳ theo diện HO hoạt động rất mạnh. Hội này đã nhiều lần có chủ tịch thay nhau là những sĩ quan trong quân đội. Những người trước là hạ sĩ quan, binh sĩ ít tham gia, có người gọi hội cựu quân nhân là hội cựu sĩ quan. 4 năm trước đây, chủ tịch hội là một hạ sĩ quan. Trong thời gian ông là chủ tịch hội, giới hạ sĩ quan, binh lính trước có vẻ không mặn mà với hội tham gia nhiều hơn, tích cực nhiều hơn. Ông chủ tịch đột ngột từ trần nửa năm trước. Hội đã tìm ra một trong những em hậu duệ, bầu lên làm chủ tịch. Ông chủ tịch trẻ trong nhóm hậu duệ với một số em khác, các cựu quân nhân còn khỏe mạnh, cùng gánh vác trách nhiệm.
Thường những hội nhóm do giới trẻ thành lập mời các bậc mà họ gọi là trưởng thượng tham gia với vai trò cố vấn. Họ học được nhiều kinh nghiệm từ các bậc đàn anh nhất là về lịch sử dân tộc, về cuộc chiến Quốc-Cộng, về những sự thật trong chiến tranh bị báo chí truyền thông của Việt Nam bóp méo.
Ban lãnh đạo Cộng Đồng Hoa Kỳ Người Việt Gốc Mỹ gồm toàn người trẻ, Chủ Tịch ban Điều Hành là một tiến sĩ trẻ làm việc với những người trẻ khác. Các chủ tịch cộng đồng địa phương còn trẻ hơn, gồm cả nam lẫn nữ, đều là những người thành đạt trong xã hội và có những mối liên lạc rất thân thiện với các cộng đồng khác và trong chính giới Hoa Kỳ.
Nhiều hội đoàn các dân tộc Lào, Mong, Khmer trước kia cũng hoạt động tương tư như các cộng đồng người Việt, nay cũng chuyển công việc xuống vai người trẻ.
Những hội đoàn trẻ hoạt động sáng tạo hơn và sức thu hút quần chúng của họ mạnh hơn so với các hội nhóm của các vị đứng tuổi còn lại. Điều này nhiều vị lớn tuổi nhận thấy. Nhưng còn một số vị cao niên không hoàn toàn ủng hộ cách tổ chức của giới trẻ. Họ cho rằng một số không ít hội nhóm trẻ đang xa rời truyền thống.
Một nhóm trẻ gồm các thanh niên đã ra trường từ lâu, công việc ổn định, tổ chức ngày Giỗ Tổ Hùng Vương tại một quận ở California qua hai đêm lửa trại cuối tuần ở một bãi biển. Khoảng 4,5 chục em và hơn 5,3 chục phụ huynh tham gia, họ đã có những màn trình diễn rất công phu và sáng tạo, như chuyện Âu Cơ-Lạc Long Quân đưa 50 con lên núi, 50 con xuống biển rất thú vị, nhưng bị vài cụ ‘rầy rà’ là đám con gái ăn mặc hở hang quá khi xuống biển và bắt bẻ bọn trẻ là bà Âu cơ không sanh con gái(!)
Ngày 1 tháng 5 vừa qua, những người trẻ trong nhóm Từ Bi Tự, đứng ra tổ chức văn nghệ kỷ niệm ngày 30 tháng 4 đen trong khuôn viên một trại nuôi gà tại thành phố Medina, xa Thủ Đô tiểu bang Minnesota, nơi thường tổ chức lễ, hội của người Việt. Khoảng hơn 100 người được mời tham dự, gồm cả người lớn tuổi, người Mỹ. Ngoài phần chào cờ và truy điệu họ không tổ chức theo cách thường thấy như dâng hương, đọc diễn từ…Tuy vậy tất cả những bài đồng ca, hợp ca, đơn ca đều tập trung vào chủ đề đất mẹ, ngày 30/4, di tản và nhớ quê hương. Ra về vài chiếc xe bị mắc lầy trong trang trại, mọi người, gồm cả nhiều người bạn Mỹ, vẫn tỏ ra vui vẻ, lên tiếng khen ngợi đám trẻ. Mưa gió lạnh lẽo, sình lầy và những bài hát về quê hương có lẽ làm họ nhớ lại những ngày tang thương cũ và đồng cảm với đồng bào bây giờ. Còn các em trẻ mạnh dạn tự tin hơn theo bước cha, anh.
Một người Mỹ ghi lại suy nghĩ của ông,” Rất vui được gặp các bạn trong sự kiện rất đặc biệt tại Tu-Bi-Tu ngày hôm qua. Như tôi đã đề cập, các bạn đã khiến trải nghiệm của tôi trở nên thú vị hơn rất nhiều bằng cách giải thích chủ đề của hầu hết các bài hát [bằng tiếng Anh]. Tôi rất vinh dự được Bambi mời và rất ấn tượng với tất cả các chi tiết, con người và tinh thần Việt Nam mạnh mẽ và đầy cảm hứng tràn ngập khắp phòng cả buổi chiều!
Tôi rất mong được gặp bạn vào một bữa trưa nào đó trong khu vực của bạn tại nhà hàng Việt Nam yêu thích của bạn để nói chuyện thêm.
Tôi thấy rằng bạn đang tích cực với đất nước của bạn về báo chí.
Mong gặp lại.
Khuynh hướng chuyển đổi vai trò lãnh đạo cộng đồng Việt Nam từ các đàn anh lớn tuổi, cả thể xác và tinh thần đầy vết thương chiến tranh, dầy dạn kinh nghiệm qua các đàn em năng nổ, uyển chuyển, sáng tạo hơn ở Hoa Kỳ đang diễn ra rất thuận tiện, tự nhiên, đáng mừng.
*****
It was pleasure to meet you at the very special event at Tu-Bi-Tu yesterday. As I mentioned, you made my experience so much more enjoyable by offering to explain the theme of most of the songs. I was honored to be invited by Bambi and was so impressed with all the details, the people and the spirit of Viet Nam so strong and inspirational that filled the room all afternoon!
I would look forward to meet up with you for lunch sometime in your area at your favorite Viet Nam restaurant to talk some more.
I see that you are active with your home country regarding journalism.
Looking forward to see you some time,
Mark P. 651-4xx-xxxx Bam… Thanks so much for seating us together!!!
VNTB (05.05.2022)