14 tháng 12, 2022
Sài Gòn Nhỏ
Vài hôm gần đây, dư luận ở Mỹ nóng lên với cái gọi là “Hồ sơ Twitter” (Twitter Files) do ông chủ mới của mạng xã hội này là tỷ phú Elon Musk công bố.
Nhiều người thuộc giới bảo thủ nhận định đó là bằng chứng cho thấy mạng xã hội Twitter và các công ty công nghệ lớn (Big Tech) nói chung đang tước đoạt quyền tự do ngôn luận rất quý giá của người dân Mỹ. Cựu Tổng thống Donald Trump thậm chí còn cho rằng, việc đàn áp tự do ngôn luận như vậy là căn cứ đủ để chấm dứt một phần Hiến pháp Hoa Kỳ và khôi phục chức tổng thống cho ông ta? Thực hư thế nào?
Cái gọi là Twitter Files là đứa con tinh thần của ông Elon Musk. Ông Musk nói ông muốn cho mọi người thấy “điều gì thực sự đã xảy ra” trong hậu trường liên quan đến các quyết định kiểm duyệt nội dung (content moderation) tại Twitter trước khi ông ta mua nó vào tháng Mười.
Ông Musk đã giao cho ba nhà báo độc lập — Matt Taibbi, Bari Weiss và Michael Shellenberger — lục lọi các tài liệu nội bộ, các biên bản thảo luận giữa các nhà quản lý công ty để làm rõ quá trình ban hành các quyết định gây tranh cãi của Twitter, chẳng hạn như quyết định cấm cửa cựu Tổng thống Donald Trump vào tháng Giêng năm 2020.
Song song với việc công khai những tài liệu nội bộ, thường không bao giờ được các công ty công bố, ông Musk liên tục khẳng định rằng ông muốn Twitter trở thành “thánh địa cho tự do ngôn luận”; ông chỉ trích các quyết định của ban quản lý Twitter trước đây về kiểm duyệt nội dung. Và ông cho khôi phục một số danh khoản từng bị Twitter cấm, chẳng hạn như danh khoản của ông Trump, của Dân biểu cực hữu Marjorie Taylor Greene.
Nhưng ông Musk cũng có chính sách kiểm duyệt riêng của mình. Danh khoản Twitter của nghệ sĩ nhạc rap nổi tiếng Ye, trước đây được gọi là Kanye West, đã được ông phục hồi nhưng cũng lại bị ông Musk cấm chưa đầy hai tuần sau đó.
Có gì trong các Twitter Files?
Twitter Files gồm hàng nghìn tài liệu nội bộ, email, tin nhắn văn bản trao đổi giữa các nhân viên quản lý của Twitter về những chính sách của công ty. Cho đến nay, đã có năm phần Twitter Files được phát hành, mỗi phần tập trung vào một sự kiện trong chính sách kiểm duyệt của Twitter.
Twitter Files phần 1 tập trung vào các quyết định xung quanh tin tức về tài liệu được tìm thấy trong cái được cho là máy tính xách tay của Hunter Biden, con trai Tổng thống Joe Biden.
Twitter Files phần 2 nêu bật cách Twitter sử dụng các công cụ điện toán để làm giảm khả năng hiển thị của một số danh khoản.
Twitter Files phần 3 tập trung vào việc bàn bạc để đi đến quyết định loại bỏ Trump khỏi Twitter sau cuộc tấn công ngày 6 tháng Giêng vào Điện Capitol của Hoa Kỳ.
Twitter Files phần 4 bổ sung chi tiết về việc Twitter loại bỏ Trump.
Twitter Files phần 5 cung cấp thêm thông tin về quyết định của Twitter về việc cấm Trump.
Twitter Files 3, 4 và 5 trình bày khá đầy đủ các cuộc tranh luận giữa các giám đốc điều hành của Twitter về vấn đề liệu ông Trump có vi phạm chính sách nội dung của công ty hay không sau khi đăng một số tweet sau vụ tấn công ngày 6 tháng Giêng 2021.
Twitter 2 làm sáng tỏ các công cụ mà Twitter sử dụng để xử lý các danh khoản hoặc tweet vi phạm chính sách vào một thời điểm nào đó, chẳng hạn như hạn chế khả năng hiển thị của một tweet hoặc người dùng. Bari Weiss, một trong ba nhà báo được Musk cung cấp tài liệu, đã đăng tweet rằng các quyết định “chủ động hạn chế khả năng hiển thị của toàn bộ danh khoản hoặc thậm chí các chủ đề thịnh hành đã được thực hiện trong bí mật mà không thông báo cho người dùng.”
Hầu hết các danh khoản được ông Weiss dẫn chứng ra đều gắn liền với những tiếng nói bảo thủ.
Chiếc máy tính của Hunter Biden
Twitter Files phần 1 – phần được chú ý nhất – cho thấy cuộc thảo luận để đi tới quyết định của công ty liên quan đến thông tin về cái gọi là chiếc máy tính xách tay của Hunter Biden. Tháng Mười 2020, tức là ngay trước cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ, tờ New York Post thuộc cánh hữu bảo thủ đăng bài cho biết một chiếc máy tính xách tay được cho là của Hunter Biden đã bị bỏ lại tại một cửa hàng sửa chữa máy tính ở Delaware và đã được chủ tiệm cung cấp cho FBI. Tài liệu trong ổ đĩa cứng của chiếc máy tính được cho là có liên quan tới công việc làm ăn của Hunter Biden tại Ukraine và hành vi tạo điều kiện để phía Ukraine tiếp cận được cha của ông ta, lúc đó là phó tổng thống trong chính quyền Obama.
Vào thời điểm đó, cả Twitter và Facebook đều tìm cách hạn chế sự lan truyền của câu chuyện vì lo ngại về tính chất xác thực, về nguồn phát tin và vì chính sách chống lại việc sử dụng các tài liệu bị “đánh cắp” (hack). Nhưng chỉ sau một ngày, Twitter đã đảo ngược hướng quyết định đó và sửa đổi chính sách của mình về các tài liệu bị đánh cắp. Các cuộc thảo luận nội bộ cho thấy các giám đốc điều hành của Twitter đã bối rối và đôi khi không đồng ý với nhau quyết định ngăn chặn câu chuyện. Tranh cãi về cách xử lý tình huống của Twitter đã được đưa tin rộng rãi vào thời điểm đó.
Trong trường hợp câu chuyện của New York Post về máy tính xách tay của Hunter Biden, nhà báo Matt Taibbi đã viết rằng các tài liệu nội bộ cho thấy Twitter “đã thực hiện các bước phi thường để ngăn chặn câu chuyện, xóa các liên kết và đăng cảnh báo rằng nó có thể không an toàn. Họ thậm chí còn chặn đường truyền của nó qua tin nhắn trực tiếp, một công cụ cho đến nay chỉ dành cho các trường hợp nghiêm trọng, ví dụ như nội dung khiêu dâm trẻ em,” ông Taibbi viết.
Tuy nhiên, ông Taibbi nhấn mạnh các quyết định của Twitter là kết quả cuộc thảo luận trong giới quản trị công ty chứ không phải do áp lực của chính phủ Hoa Kỳ – lúc ấy còn dưới quyền Tổng thống Donald Trump. “Không có bằng chứng nào – mà tôi đã thấy – về bất kỳ sự tham gia nào của chính phủ vào câu chuyện máy tính xách tay [của Hunter Biden].”
Taibbi cũng lưu ý rằng Twitter đôi khi nhận được yêu cầu xóa các tweet từ “các nhân tố có liên quan” và rằng các yêu cầu đến từ “cả hai bên”, nghĩa là đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ.
Elon Musk đã phản ứng như thế nào?
Ông Musk đã quảng cáo Twitter Files cho vô số người theo dõi danh khoản của mình và ông nhấn mạnh đây là bằng chứng cho thấy Twitter đã đàn áp quyền tự do ngôn luận. Chẳng hạn, với tweet của Taibbi rằng “các nhân tố có liên quan” đã liên lạc với Twitter để yêu cầu xóa các tweet, ông Musk viết, “Nếu điều đó không vi phạm Tu chính án thứ Nhất của Hiến pháp, thì là cái gì?”
Tuy nhiên, như các chuyên gia đã chỉ ra, Tu chính án thứ Nhất bảo vệ người dân Hoa Kỳ khỏi sự xâm phạm của chính phủ đối với quyền tự do ngôn luận của họ — nó không bắt buộc các công ty tư nhân như Twitter phải cho phép tự do ngôn luận. Đó là lý do tại sao các công ty như Twitter, Facebook và các diễn đàn khác có thể thực thi việc điều độ nội dung và kiểm duyệt những gì xuất hiện trên nền tảng của họ.
Sau khi một số người dùng Twitter chỉ ra cho Musk rằng, trên thực tế, hành vi của Twitter không vi phạm Tu chính án thứ nhất, Musk đã trả lời: “Twitter tự hành động để ngăn chặn quyền tự do ngôn luận không phải là vi phạm Tu chính án thứ Nhất, mà hành động theo lệnh của chính phủ mà không có sự xem xét tư pháp là đàn áp tự do ngôn luận.”
Tuy nhiên, Twitter Files dường như không cho thấy rằng chính phủ đã ra lệnh cho Twitter – chỉ công ty đã nhận được “yêu cầu” từ cả hai bên và đôi khi cũng đã tham khảo ý kiến của FBI và các cơ quan khác.
Ông Trump với Twitter Files
Phản ứng tai tiếng nhất cho đến nay đến từ cựu Tổng thống Trump, người đã tuyên bố các tài liệu nội bộ của Twitter cho thấy nên chấm dứt Hiến pháp Hoa Kỳ. Những bình luận của ông, được đưa ra trên nền tảng truyền thông xã hội bảo thủ Truth Social, ngay lập tức bị các đảng viên đảng Dân chủ lên án, và một số đảng viên Cộng hòa cũng chỉ trích.
Mặt khác, cựu Giám đốc điều hành và nhà sáng lập Twitter Jack Dorsey đã viết trong một bài đăng trên blog rằng Twitter Files cho thấy công ty này “không có mục đích xấu hoặc chương trình nghị sự ẩn giấu.” “Mọi người đều hành động theo thông tin tốt nhất mà chúng tôi có vào thời điểm đó,” ông Dorsey nói thêm.
Những người khác nói rằng Twitter Files là cường điệu và không khách quan. Một số danh khoản cánh tả cũng đã bị Twitter cấm, nhưng Twitter Files được phát hành cho đến nay vẫn chưa tiết lộ những cuộc thảo luận hoặc ra quyết định xung quanh các lệnh cấm đó mà chỉ xoáy vào các danh khoản cánh hữu.
Ông Musk lên án hoạt động kiểm duyệt nội dung của những nhà quản lý trước ông ở mạng Twitter và giải tán bộ phận theo dõi nội dung các bài đăng trên mạng xã hội này nhưng bản thân ông cũng đưa ra các chính sách và hoạt động kiểm duyệt nội dung riêng, vạch ra một ranh giới về những gì được phép và không được phép đăng trên Twitter. Chỗ khác nhau chỉ là những tiêu chuẩn của ông ta thì không giống với những người tiền nhiệm và không giống các mạng xã hội phổ biến khác.
Twitter đình chỉ một loạt ký giả chỉ trích Elon Musk và công ty
Cali Today News – Một số ký giả nổi tiếng vào tối thứ 5 bất ngờ bị đình chỉ trương mục Twitter mà không nhận được bất cứ lời giải thích nào từ Elon Musk hay từ công ty, trong nỗ lực đàn áp những người sử dụng đã chỉ trích những hoạt động gần đây của Tổng Giám đốc mới.
Trong số những trương mục bị đình chỉ có ký giả Drew Harwell chuyên về mảng kỹ thuật của Washington Post, Donie O’Sullivan của CNN, Ryan Mac của New York Times, cây viết Matt Binder từ Mashable, và The Intercept có Micah Lee.
Chia sẻ trong một email vào tối thứ 5, ký gỉa Binder cho hay, ông bị “cấm ngay tức khác sau khi chia sẻ ảnh chụp màn hình của O’Sullivan sau khi đồng nghiệp CNN bị bị đình chỉ.” Ý kiến đăng trên Twitter dẫn đến bị đình chỉ liên quan đến một tuyên bố của Ty Cảnh sát Los Angeles về việc Musk đình chỉ nhà sáng tạo ElonJet – Jack Sweeney.
Musk than phiền về việc chiếc xe chở con trai ông ta bị “một kẻ rình rập điên khùng bám theo,” và đổ lỗi cho Sweeney đã thu thập thông tin cá nhân và công bố vị trí của ông ta. Việc này vi phạm chính sách nội dung của Twitter.
Musk vào thứ 5 tuyên bố, “Những quy định thu thập và xuất bản thông tin cá nhân áp dụng chung cho giới ký giả cũng như bất cứ những ai khác.”
Theo Binder, trương mục của ông được vĩnh viễn chuyển sang chế độ “chỉ được đọc,” có nghĩa ông “chỉ có thể xem được bài đăng của những người tôi theo, nhưng không thể đăng, đăng lại, cũng như không thể thấy @mention, hồi đáp hay trả lời tin nhắn cho tôi.”
Lee cũng cho biết, ông không nhận được bất cứ giải thích nào về tình trạng trương mục của mình bị đình chỉ. “Mặc dù tôi đoan chắc chuyện này là do tôi đăng ý kiến về việc Twitter cấm trương mục của đối thủ, Mastodon,” Lee nói, đính kèm một đường dẫn đến mẫu tweet này.
Tổng biên tập của The Washington Post, Sally Buzbee, trong mộ tuyên bố gởi cho Newsweek cho rằng, việc ký giả Harwell bị đình chỉ “trực tiếp làm suy yếu tuyên bố của Elon Musk rằng ông ta dự tính quản trị Twitter là một nền tảng cống hiến cho tự do báo chí.”
“Harwell đã bị đá khỏi Twitter mà không có cảnh báo, thủ tục hoặc giải thích, sau khi xuất bản tường trình chính xác của anh ấy về Musk,” tuyên bố ghi. “Các ký giả của chúng ta nên được phục hồi trương mục ngay lập tức.”
Musk vào thứ 5 cũng cho hay, “những trương mục tham gia vào việc thu thập và công bố thông tin cá nhân bị đình chỉ 7 ngày.
Hương Giang (Theo Newsweek)
Twitter: Liên Âu và LHQ lên án hành động kiểm duyệt, buộc Elon Musk lùi bước
RFI
Tối hôm qua, 16/12/2022, tỷ phú Elon Musk thông báo mở lại tài khoản Twitter của các nhà báo đưa tin về hành trình sử dụng chuyên cơ riêng của ông, sau khi đóng tài khoản của họ vào thứ Tư vừa qua. Quyết định này được đưa ra ngay sau khi Liên Hiệp Châu Âu và Liên Hiệp Quốc lên án hành động kiểm duyệt của ông chủ Twitter, có nguy cơ phải lãnh trừng phạt của các định chế này.
Phát ngôn viên của tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Stéphane Dujarric cho biết, quyết định của ông Elon Musk « tạo ra một tiền lệ « nguy hiểm » vào thời điểm mà các nhà báo ở khắp nơi trên thế giới đang phải đối mặt với sự kiểm duyệt, đe dọa về thể chất và thậm chí còn tồi tệ hơn ». Phó chủ tịch Ủy Ban Châu Âu Vera Jourova, trong một bài đăng trên Twitter, nhấn mạnh rằng có những « lằn ranh đỏ » không được vượt qua, đồng thời đe dọa Elon Musk « sẽ sớm phải chịu các biện pháp trừng phạt ».
Hôm thứ Tư vừa qua, Twitter đã tạm đóng tài khoản của hơn chục nhà báo Mỹ, một số làm việc tại một số tờ báo lớn như CNN, New York Times, hay Washington Post. Nhiều nhà báo trong số này đã đưa bình luận về quyết định của Twitter đóng tài khoản #ElonJet, chuyên cập nhật tự động hành trình sử dụng chuyên cơ riêng của ông chủ Elon Musk.
Trong cùng ngày hôm đó, theo AFP, tỷ phú Mỹ Elon Musk đã cáo buộc những người này đặt tính mạng và gia đình của tỷ phú vào tình trạng nguy hiểm, đồng thời xác nhận đã bị một kẻ quấy rối ‘điên rồ’, bám theo xe của ông ở Los Angeles khi đi cùng con nhỏ. Elon Musk dường như muốn tạo mối liên hệ giữa sự cố này với việc bị đưa tin về vị trí và thời gian thực khi sử dụng chuyên cơ riêng, trên chính mạng xã hội mà tỷ phú vừa mua lại với giá hơn 40 tỷ đô la.
Nhà sáng lập Tesla và Space X, sau đó, đã thông báo rằng kể từ nay Twitter quy định cấm đưa tin về vị trí của ai theo thời gian thực, đồng thời sẽ khởi kiện chủ nhân của tài khoản ElonJet. Trong khi mà ông chủ mới của Twitter đã « hứa không động vào tài khoản ElonJet » khi lên tiếp quản lại mạng xã hội này.
Đến tối hôm qua, Elon Musk cuối cùng thông báo sẽ khôi phục lại tài khoản của các nhà báo này. Quyết định này được đưa ra sau khi tỷ phú tạo một khảo sát trên Twitter, xin ý kiến của cộng đồng mạng xem liệu có nên khôi phục các tài khoản của các nhà báo này, ngay lập tức hay trong một tuần nữa. Gần 59% trong tổng số 3,69 triệu người tham gia khảo sát đã chọn phương án « cần phải mở lại các tài khoản này ngay lập tức. »