Từ CHRISTOPH EHRHARDT, GREGOR GROSSE và CHRISTIAN MEIER
19.10.2023
VNC chuyển ngữ
Cuộc tấn công trên bộ của Israel vào Dải Gaza là một thách thức lớn đối với quân đội của họ. Nước này là một trong những cường quốc quân sự hàng đầu, nhưng Hamas và Hezbollah cũng rất mạnh. Một cái nhìn tổng quan.
Sẵn sàng hành động: Xe tăng Merkava của Israel ở biên giới với Dải Gaza ngày 13/10 Ảnh: AFP
Israel là một cường quốc quân sự. Với máy bay chiến đấu, máy bay không người lái và xe tăng cũng như số lượng quân đội đáng kể, quốc gia nhỏ bé này báo hiệu sức mạnh cho đối thủ của mình. Tuy nhiên, Hamas đã tấn công làm tổn thương Israel. Để tiêu diệt nhóm khủng bố, lực lượng vũ trang Israel đã lên kế hoạch tấn công trên bộ vào Dải Gaza từ nhiều ngày qua.
Cuộc tấn công lớn của những người hồi giáo quá khích vào ngày 7 tháng 10 đã khiến cả nước này hoàn toàn bất ngờ. Kể từ đó, các chính trị gia và quan chức quân sự đã nhiều lần khẳng định rằng sự thất bại khiến các vụ thảm sát dân thường kinh hoàng đã xảy ra, đang được xem xét và giải quyết. Theo nhận định ban đầu, nguyên nhân dẫn đến điều này là sự kết hợp của các yếu tố chính trị và quân sự: Chính phủ cho rằng Hamas không quan tâm đến việc leo thang ở Dải Gaza, và các cơ quan mật vụ đã làm tăng lên niềm tin này.
Đồng thời, Israel tin tưởng quá nhiều vào các biện pháp giám sát công nghệ dọc hàng rào biên giới: máy quay phim, hệ thống radar, cảm biến chuyển động, hệ thống bắn tự động, xe không người lái và máy bay không người lái. Hamas đã tìm cách làm các công nghệ này mất hiệu quả ở nhiều chỗ.
Bây giờ cả hai bên có thể sẽ phải đối mặt với một cuộc đối đầu quân sự cổ điển hơn. Israel sẽ phải đối mặt với sự phản kháng gay gắt. Một hoạt động quân sự ở khu vực đông dân cư rõ ràng ẩn chứa nhiều rủi ro. Hệ thống đường hầm rộng lớn của Hamas và gần 200 con tin của tổ chức này đã làm phức tạp đáng kể chiến dịch này.
Theo một bài tường thuật trên tờ The New York Times, các nhà lãnh đạo quân sự Israel tin rằng Hamas sẽ cố gắng cản trở tiến trình bằng cách cho nổ tung một số đường hầm khi quân đội Israel tiến qua và bằng cách đặt bom ven đường cũng như đặt bẫy mìn tại các tòa nhà.
Quân đội Israel sẽ “phải trả giá”
Steven Höfner, người đứng đầu Quỹ Konrad Adenauer ở Ramallah, nói rằng nhóm khủng bố sẽ chủ yếu hoạt động bằng bẫy mìn; Đây là chiến thuật cũng đã được thấy ở Bờ Tây trong những tháng gần đây. Nó sẽ gây nhiều khó khăn cho Israel. Hamas đã có thể chuẩn bị đủ lâu và sẽ bố trí các vị trí phòng thủ một cách chiến lược.
Kobi Michael, chuyên gia an ninh tại Viện Nghiên cứu An ninh Quốc gia (INSS) ở Israel, cho biết quân đội Israel sẽ chờ thời điểm tốt nhất để tiến hành một cuộc tấn công trên bộ. Tất cả các bộ phận của quân đội Israel sẽ được triển khai: không quân, pháo binh và bộ binh. Chiến tranh sẽ kéo dài, quân đội sẽ “phải trả giá” nhưng cuối cùng sẽ giành thắng lợi.
Có rất ít thông tin đáng tin cậy về khả năng quân sự của Hamas. Theo ước tính của Israel trước cuộc tấn công mới nhất vào nước này, tổ chức khủng bố này bao gồm khoảng 30.000 chiến binh. Quân đội Israel rõ ràng vượt trội về mặt quân sự so với Hamas – có thể là về sức mạnh chiến đấu, tài chính, tổ chức, trang bị hoặc huấn luyện. Lữ đoàn Al-Qassam, cánh vũ trang của Hamas, không có xe tăng chiến đấu riêng.
Tuy nhiên, các chiến binh Hamas có một kho tên lửa khổng lồ để dựa vào; hàng nghìn tên lửa đã được bắn vào Israel kể từ ngày 7 tháng 10. Höfner cho biết Hamas đã tái vũ trang ồ ạt, đặc biệt là cho đến năm 2021. Sau cuộc xung đột Israel-Gaza năm 2021, dự kiến phải mất một thời gian nữa Hamas mới có đủ khả năng tấn công trở lại. Nhưng vài ngày qua cho thấy hàng tồn kho của họ “đã được dự trữ đầy đủ”. “Điều này cũng chứng tỏ họ có kiến thức rất tốt trong việc chế tạo tên lửa.”
Hamas đã sản xuất tên lửa của riêng mình trong nhiều năm, chẳng hạn như loại Qassam tương đối đơn giản. Phiên bản mới nhất của tên lửa đất đối đất không điều khiển được cho là có tầm bắn lên tới 20 km. Höfner cho biết, tên lửa có tầm bắn từ 15 đến tối đa 30 km chiếm phần lớn trong kho vũ khí của Hamas. Về mặt kỹ thuật, những thứ này chỉ có thể lái được giống như “pháo hoa cải tiến”, nhưng sức nổ của chúng vẫn có thể gây ra thiệt hại đáng kể.
Một hỏa tiễn được phóng từ Dải Gaza sang Israel. Hình: dpa
Cuộc tấn công bằng tên lửa tầm xa của Hamas
Hamas rõ ràng cũng có vũ khí với tầm bắn xa hơn nhiều. Höfner cho biết nhóm này đã mở rộng kho vũ khí tên lửa tầm xa của mình. R-160 được sản xuất đặc biệt, dựa trên tên lửa Khaibar-1 của Syria, được cho là có thể bay xa tới 150 km; Tuần trước, Lữ đoàn Al-Qassam tuyên bố đã pháo kích vào thành phố cảng Haifa ở miền bắc Israel bằng R-160. Nó cách Dải Gaza khoảng 150 km. Kho vũ khí của Hamas cũng được tài trợ từ nước ngoài, đặc biệt là Iran.
Höfner cho biết, các cuộc tấn công bằng tên lửa với tầm bắn và độ chính xác cao hơn trong những ngày gần đây là “đáng chú ý” và cho thấy sự chuyển giao công nghệ từ phía Tehran. Nhóm khủng bố được cho là đang sở hữu tên lửa pháo binh Fajr-5 của Iran, có tầm bắn tối đa 75 km.
Höfner cũng nói: Không nên đánh giá thấp sức mạnh chiến đấu của nhóm “Thánh chiến Hồi giáo Palestine” (PIJ). Tổ chức này hợp tác với Hamas. Cả hai nhóm đều ủng hộ việc tiêu diệt Israel và “giải phóng” Palestine. Mặc dù có nhân lực nhỏ hơn nhiều, PIJ có kho vũ khí tên lửa tương đương với Hamas, mặc dù có ít tên lửa chính xác hơn. Hiện chưa rõ chính xác hai nhóm có bao nhiêu vũ khí.
Phía bên kia là Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF). Các lực lượng trên bộ đã được thử nghiệm trên chiến trường có thể dựa vào hơn 170.000 binh sĩ tại ngũ, cộng với khoảng 460.000 quân dự bị. Một con số kỷ lục với 300.000 người trong số họ đã được huy động sau các cuộc tấn công gần đây của Hamas. Những người lính có trang bị hiện đại được sản xuất tại Israel hoặc đặc biệt là từ Hoa Kỳ. Ngành công nghiệp quốc phòng của Israel là một trong những ngành xuất khẩu mạnh nhất trên thế giới.
Một trong những chiếc xe tăng tốt nhất thế giới
Xe tăng đóng vai trò quan trọng đối với lực lượng trên bộ của Israel. Tâm điểm là dòng xe tăng chiến đấu chủ lực Merkava được sản xuất trong nước. Phiên bản hiện tại Merkava IV được coi là một trong những xe tăng chiến đấu chủ lực tiên tiến nhất trên thế giới và thường được nhắc đến cùng với Leopard 2 của Đức hay Abrams M1 của Mỹ.
Vũ khí chính của xe tăng Israel là pháo nòng trơn 120 mm có khả năng bắn nhiều loại đạn hiện đại. Xe tăng được thiết kế để chiến đấu ở khu vực thành thị và miền núi và mang lại sự bảo vệ tốt cho tổ lái, ngay cả khi bị tấn công trực tiếp. Điều này lại gây sốc hơn đối với Israel với những hình ảnh được cho là về những chiếc xe tăng loại này bị Hamas chiếm đoạt.
Xe bọc thép chở quân Namer của Israel dựa trên Merkava IV chỉ được phục vụ trong IDF từ năm 2008. Trong lần triển khai quy mô lớn đầu tiên trong cuộc xung đột Israel-Gaza năm 2014, xe vận tải nặng 60 tấn, có tốc độ 60 km/h, tỏ ra hữu ích trong việc bảo vệ tốt binh sĩ được đưa ra vào khu vực chiến đấu. Để tiến vào Dải Gaza, Israel giờ đây sẽ lại phải dựa vào phương tiện vận tải hiện đại này. Năm 2014, hơn 60 binh sĩ Israel thiệt mạng trong nỗ lực phá hủy hệ thống đường hầm của Hamas nhưng thất bại. Lần này, Hamas sẽ bị “tiêu diệt”, như Thủ tướng Benjamin Netanyahu bày tỏ.
Lực lượng bộ binh của Israel sẽ được hỗ trợ trong cuộc tiến công bằng các cuộc tấn công phối hợp từ trên không. Lực lượng không quân của Israel được coi là một trong những lực lượng tốt nhất trên thế giới. Nó bao gồm các máy bay chiến đấu do Mỹ sản xuất đã được cải tiến thuộc các loại F-15, F-16 và F-35. Ngoài ra còn có trực thăng tấn công hiện đại, máy bay vận tải và máy bay không người lái. Nhưng Hamas có hệ thống phòng không di động (MANPAD), Kelly Grieco, nhà nghiên cứu về chiến đấu trên không hiện đại cho tổ chức nghiên cứu Trung tâm Stimson ở Washington, cho biết. Có video quay cảnh các chiến binh Hamas sử dụng hệ thống Strela 2. Những điều này gây ra mối đe dọa đối với các máy bay trực thăng và máy bay chiến đấu bay thấp của Israel.
Israel dẫn đầu về máy bay không người lái
Có khả năng Israel sẽ sử dụng máy bay chiến đấu ở độ cao lớn hơn hoặc dựa nhiều hơn vào các hệ thống không người lái cho các hoạt động ở độ cao thấp hơn. Israel là một trong những quốc gia dẫn đầu, đặc biệt là về công nghệ máy bay không người lái. Phần lớn máy bay không người lái của Israel không được trang bị vũ khí vì nhiệm vụ chính của chúng là trinh sát. Điều này không có nghĩa là Israel không thực hiện các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái.
Theo viện nghiên cứu Royal United Services Institute của Anh, nước này vận hành ít nhất ba loại máy bay không người lái có khả năng mang vũ khí thường xuyên được sử dụng để tấn công các mục tiêu bị nghi ngờ là phiến quân: Heron TP, Hermes 450 và Hermes 900.
Hamas không có máy bay chiến đấu hay trực thăng. Họ cũng phụ thuộc rất nhiều vào máy bay không người lái cho mục đích này. Mặc dù Hamas được biết đến là có máy bay không người lái nhưng Israel đã bị bất ngờ trước các cuộc tấn công phối hợp khi bắt đầu cuộc chiến. Mặc dù Israel tự bảo vệ mình bằng nhiều hệ thống phòng không và máy bay không người lái khác nhau, nhưng số lượng lớn các cuộc tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái vào ngày 7 tháng 10 có thể khiến nước này bị choáng ngợp. Một đoạn video được cho là cho thấy xe tăng Merkava của Israel bị máy bay không người lái làm hư hại như thế nào. Rõ ràng các tháp quan sát và cột thông tin liên lạc trên hàng rào biên giới cũng bị tấn công.
Hamas chủ yếu dựa vào máy bay không người lái thương mại đã được chuyển đổi và được trang bị chất nổ. Vào năm 2021, tổ chức này đã giới thiệu một loại máy bay không người lái có tên Shehab, loại máy bay không người lái này cho đến nay vẫn còn ít thông tin. Hamas tuyên bố đây là sự phát triển hoàn toàn độc lập, trong khi các chuyên gia nhận thấy những điểm tương đồng mạnh mẽ với máy bay không người lái Qasef của Iran. Dường như Shehab có thể tự định hướng bằng dữ liệu GPS và hình ảnh vệ tinh và do đó sẽ chính xác hơn hầu hết các tên lửa của Hamas.
Hezbollah mạnh đến mức nào?
Mối đe dọa của mặt trận thứ hai ở phía bắc làm cho quân đội Israel lo lắng, ngay cả khi họ không nói điều đó một cách công khai. Một phát ngôn viên quân đội cho biết hôm thứ Ba: “Tất nhiên là chúng tôi có thể tiến hành một cuộc chiến trên hai mặt trận”. Tổ chức Hezbollah của người Shiite ở Lebanon đã gửi tín hiệu rằng họ sẽ không đứng yên nhìn một cuộc tấn công trên bộ vào Dải Gaza. Cho đến nay đã có những cuộc tấn công và những cú đánh trả đũa ở mức độ hạn chế.
Khả năng chiến đấu của Hezbollah lớn hơn nhiều so với Hamas. Tổ chức này, được thành lập vào năm 1982 dưới sự chỉ đạo của Iran, đã được chính quyền ở Tehran nâng cấp. Với tư cách là một cánh tay nối dài của một quốc gia, nó không phụ thuộc vào việc mua vũ khí từ thị trường chợ đen mà được cung cấp có mục đích.
Nicholas Blanford, một chuyên gia ở Lebanon tại viện nghiên cứu Hội đồng Đại Tây Dương, người đã theo dõi tổ chức này trong nhiều thập kỷ, cho biết: “Bất cứ thứ gì người Iran có phù hợp với phong cách chiến đấu của Hezbollah, họ đều nhận được”. Họ không muốn trở thành một lực lượng du kích mà tự coi mình là một lực lượng vũ trang chuyên nghiệp, thậm chí còn có khả năng tác chiến mạng hoặc công nghệ để gây nhiễu liên lạc của đối phương.
Nhất là kho vũ khí tên lửa của Hezbollah có thể gây thách thức lớn đối với Israel trong trường hợp xảy ra chiến tranh. Theo ước tính, nước này có khoảng 140.000 tên lửa, phần lớn trong số đó không thể điều khiển được và chỉ có thể tiếp cận các mục tiêu trong phạm vi 100 km trở xuống. Tuy nhiên, theo Blanford, Hezbollah cũng có một số tên lửa dẫn đường chính xác với tầm bắn khoảng 300 km, có thể tấn công các mục tiêu ở mọi ngóc ngách của Israel với độ chính xác từ 10 đến 20 mét. Tổ chức cũng có thể tấn công bằng máy bay không người lái có vũ trang và máy bay không người lái loại nhỏ. Sức mạnh quân đội ước tính khoảng 60.000 đến 70.000 chiến binh và lính dự bị.
Ngay cả khi mặt trận thứ hai không mở ra chống lại Israel ở phía bắc, Hamas vẫn sẽ có lợi thế chiến lược trong một cuộc chiến trên bộ. Ngược lại, thời gian có thể có lợi cho Israel. Chuyên gia Höfner cho biết, việc thiếu điện là một vấn đề lớn đối với Hamas. Israel đã cắt nguồn cung cấp điện từ bên ngoài cho Gaza. Höfner đưa tin, nguồn điện trong khu vực không sử dụng được nữa do thiếu nhiên liệu. Điều này cũng có thể tác động đến cuộc chiến đấu của Hamas, chẳng hạn như với máy bay không người lái. Người ta cho là nhóm này có thể giấu máy phát điện diesel trong đường hầm. Nhưng: “Xung đột càng kéo dài thì Hamas sẽ càng gặp nhiều vấn đề hơn”.