Tại đại hội đảng ở Milwaukee, là đối tượng một vụ mưu sát bất thành, Donald Trump đăng quang, chính thức đại diện đảng Cộng Hòa ra tranh cử tổng thống Mỹ 2024. Cùng lúc đối thủ ứng viên đảng Dân Chủ là tổng thống Biden phải tự cách ly vì nhiễm Covid. Nhưng tất cả đã đột ngột thay đổi với « hiệu ứng Kamala Harris ».

Ngày 21/07/2024, ứng viên Dân Chủ Biden tuyên bố bỏ cuộc, chuyển « tín gậy » cho phó tổng thống Hoa Kỳ là bà Kamala Harris. Một chục ngày sau, đảng này thông báo, trong tháng 7 đã quyên góp được 310 triệu đô la ủng hộ bà Harris ra tranh cử. Số tiền này cao gấp đôi so với quỹ ủng hộ ông Trump. Trong vỏn vẹn một chục ngày, và dù chưa chính thức được đảng ủy nhiệm trọng trách đối đầu với Donald Trump của bên Cộng Hòa, trong các cuộc thăm dò về ý định bỏ phiếu của cử tri, bà Harris từng bước thu hẹp khoảng cách, thậm chí là vượt qua cả cựu tổng thống Trump.

Giới quan sát chính trị Hoa Kỳ đồng loạt cho rằng bầu cử tổng thống Mỹ năm nay đã hoàn toàn thay đổi khi đối thủ của ông Trump không còn là ông Biden mà là bà Harris.

Cả đảng Cộng Hòa lẫn cá nhân ông Trump đều bị bất ngờ và bắt buộc phải đổi chiến thuật tấn công. Với những phát biểu càng lúc càng mạnh, Donald Trump chọn tấn công vào gốc gác, màu da của đối phương. Ông đã « ngạc nhiên » thấy bà Harris, « bỗng dưng tự nhận là người Mỹ da đen » trong lúc bà mang hai dòng máu Jamaica và Ấn Độ. Sử dụng chiêu bài này, Donald Trump hàm ý Kamala Harris đánh lừa cử tri, lợi dụng màu da của mình để kiếm phiếu của những người Mỹ da màu. Chẳng ngờ những thăm dò gần đây cho thấy « đòn hiểm » ấy phản tác dụng. Ông Trump mất điểm tín nhiệm của cử tri.

Thêm một bất ngờ khác với nhà tỷ phú New York 78 tuổi này, là trước đây so với « cụ Biden » thường xuyên ăn nói lẫn lộn, đi đứng khó khăn, thì Donald Trump thể hiện ông là một chính trị gia còn rất sung sức. Trái lại trước đối thủ Kamala Harris, 59 tuổi, đầy nghị lực thì cựu tổng thống Trump khó che giấu tuổi tác…

Những hình ảnh khiến ông Trump bực bội, là các cuộc vận động của Kamala đông kín người trong lúc ông càng lúc càng khó lôi cuốn đám đông. Bực mình đến nỗi, ông công khai trách cứ đài truyền hình Fox News, nổi tiếng là bảo thủ và « thân thiện » với Trump, đã đưa tin về các cuộc mít tinh của ứng viên bên Dân Chủ…, một « Kamala Harris điên dại », « bất tài », từ ngữ của ông Trump.

Thế rồi chiều tối ngày 31/07/2024, bên đảng Dân Chủ giáng một đòn mạnh vào phe Cộng Hòa khi thông báo trong tháng 7, chỉ một cái tên Kamala đủ sức thu hút, mang về 310 triệu đô la cho quỹ vận động tranh cử. Đó chỉ là một dấu hiệu cho thấy bên đảng Dân Chủ đang giành lại thế thượng phong… Donald Trump và đảng Cộng Hòa mất sức thu hút và bị thua trong cuộc đua tranh giành các nguồn tài trợ.

Cố vấn về chiến thuật tranh cử của bên đảng Cộng Hòa Alex Conant được báo Washington Post trích dẫn nhìn nhận năm 2020 đảng này đã không nắm bắt được bí quyết của Biden thuyết phục cử tri, giờ đây lại đang trên đà « bỏ lỡ cơ hội » để hiểu được chiến thuật của Harris.

Một số nhà bình luận khác cho rằng bên đảng Cộng Hòa lo lắng vì trước đây cứ dùng mãi đòn đánh vào « tuổi tác của Biden » để kiếm phiếu, nhưng giờ đây thì chính những đòn ấy lại chĩa vào Donald Trump. Thêm một nhận định khác là chiến thuật « gây chia rẽ và hoảng sợ trong công luận Mỹ » để dọn đường vào Nhà Trắng mà ứng viên Cộng Hòa từng sử dụng trong cuộc vận động tranh cử 2016 và 2020 nay có vẻ như đã bị « cùn », trong lúc đảng này vẫn loay hoay tìm giải pháp thay thế.

Song 3 tháng trước bầu cử tổng thống Mỹ là một giai đoạn vừa « rất ngắn mà cũng rất dài » đối với cả hai đảng Dân Chủ và Cộng Hòa : trước mắt ứng viên Dân Chủ Kamala Harris đem lại một làn gió mới cho chính trường Mỹ và khởi động lại cuộc đua vào Nhà Trắng, nhưng một số người đặt câu hỏi : tuần trăng mật giữa bà Harris với cử tri Hoa Kỳ kéo dài được bao lâu. Đảng Cộng Hòa đánh cược rằng đối thủ của ông Trump sẽ vấp phải thực tế một khi « bắt tay vào cuộc vận động tranh cử ». Tuy nhiên, điều khiến bên đảng Cộng Hòa lo ngại hơn cả chưa chắc là Kamala Harris, mà có thể là chính Donald Trump. Những tuyên bố táo bạo và tính khí bất thường của ông mới là ẩn số đối với các cố vấn và nhóm vận động tranh cử của bên đảng Cộng Hòa.

Các cuộc bầu cử tổng thống Mỹ từ trước tới nay luôn đem lại rất nhiều những bất ngờ… và từ nay đến ngày 05/11/2024 là một quãng thời gian khá dài… cho cả Donald Trump lẫn Kamala Harris.