Mục lục
Chấm dứt chiến tranh: Trump – Putin đàm phán trên lưng Ukraina
Từ khi Donald Trump trở lại Nhà Trắng, người dân Ukraina vẫn chờ đợi chính sách của tổng thống Mỹ thứ 47 đối với Kiev. Khi Washington thông báo nguyên thủ Nga- Mỹ điện đàm và đồng ý tiến hành đàm phán ngay lập tức để chấm dứt chiến tranh, người dân Ukraina cảm thấy Hoa Kỳ bỏ rơi đất nước của họ.
RFI
Từ Kiev, thông tín viên Emmanuelle Chaze sáng nay 13/02 gửi về bài tường trình :
« Tại Ukraina, một hôm sau đó, người dân thức dậy với cảm giác rằng mọi chuyện đang được thảo luận mà không có sự tham gia của bên liên quan chính, là Ukraina. Trong dân chúng Ukraina, điều được đúc kết sau các cuộc thảo luận là cảm giác Ukraina bị Washington bỏ rơi và phản bội là điều nổi lên từ các cuộc thảo luận ở Kyiv.
Xin nhắc lại, đối với Ukraina, một nền hòa bình công bằng là phải dựa vào 3 nguyên tắc cơ bản mà tổng thống Volodymyr Zelensky đã nói rõ là không thể thương lượng : độc lập, chủ quyền và sự toàn vẹn lãnh thổ của Ukraina. Thế nhưng, Nga lại không muốn bàn về việc trao trả lại các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng, điều mà Washington coi là không thực tế.
Trên các tài khoản mạng xã hội của mình, tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky khẳng định sự xích lại gần nhau giữa Trump và Putin đặt ông vào tình thế đã rồi và giải thích rằng ông đã được tổng thống Mỹ thông báo về các cuộc thảo luận với Putin. Tổng thống Ukraina giữ thể diện và tránh làm phật ý Washington khi nói rằng cuộc điện đàm của ông với tổng thống Trump có kết quả tốt và mang lại hy vọng hai bên cùng phối hợp làm việc, nhưng không đi sâu vào mối quan hệ trong tương lai giữa hai nước.
Đó là điều có thể cũng sẽ được thảo luận vào thứ Sáu tại Hội nghị An ninh Munich với phó tổng thống Mỹ J.D. Vance. Ukraina dường như chỉ là người bên ngoài và đứng nhìn vận mệnh của mình. Ukraina hiện giờ đang hướng tới châu Âu, một bên vắng mặt khác trong cuộc đối thoại giữa Washington và Matxcơva. Châu Âu đang bị chính quyền Mỹ gây sức ép để thay Mỹ gánh vác phần viện trợ mà từ trước đến nay Washington vẫn dành cho Kiev ».
Phản ứng của 6 nước châu Âu
Về phản ứng của châu Âu, ngoại trưởng 6 nước châu Âu và Ukraina tối qua 12/02 khẳng định phải có sự tham gia của Liên Âu và Kiev trong mọi cuộc đàm phán để tìm giải pháp cho chiến tranh Ukraina. Sau cuộc họp tại Paris, trong thông cáo chung, ngoại trưởng Pháp, Đức, Ba Lan, Ý, Tây Ban Nha, Anh và Ukraina khẳng định « muốn trao đổi về đường hướng tiến hành với đồng minh hoa Kỳ ».
Hôm nay, theo AFP, bộ trưởng Quốc Phòng Đức Boris Pistorius nhận định « thật đáng tiếc » là tổng thống Mỹ Donald Trump đã « nhượng bộ » Vladimir Poutine về hồ sơ Ukraina « ngay từ trước khi đàm phán bắt đầu ».
Kiev và châu Âu “vô tiếng tàng hình” trong đàm phán Trump-Putin về Ukraina
Liệu tổng thống Mỹ Donald Trump đã ngả bài quá sớm trước đồng nhiệm Nga Vladimir Putin để nhanh chóng hoàn thành lời hứa « sớm chấm dứt » chiến tranh Ukraina ? Ông Trump khẳng định « phương pháp cá nhân » khi loại cả Kiev và châu Âu ra khỏi các cuộc đàm phán : Hòa bình cho Ukraina, an ninh cho châu Âu chỉ được bàn trực tiếp giữa nguyên thủ Nga và Mỹ.
RFI
Trang nhất các báo Nga đưa tin về cuộc điện đàm giữa tổng thống Nga Vladimir Putin và nguyên thủ Mỹ Donald Trump, được bày bán tại một sạp báo trên một phố ở Matxcơva, Nga, ngày 13/02/2025. REUTERS – Maxim Shemetov
Trang Le Monde, trong bài phân tích ngày 13/02/2025, nhận thấy « tâm trạng vội vã từ phía Mỹ ». Tại trụ sở NATO ở Bruxelles, Bỉ, bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ Pete Hegseth công bố ba lằn ranh đỏ : Ukraina không gia nhập NATO, Mỹ không triển khai quân ở Ukraina, trở lại đường biên giới Ukraina trước năm 2014 là « mục tiêu phi thực tế ». Hai « lằn ranh đỏ » đầu tiên chỉ là bước tiếp nối với lập trường của chính quyền Joe Biden. Nhưng tại sao lại công bố thông tin trước khi bắt đầu đàm phán với Nga ? Ông Trump đang tước đi lợi thế « mặc cả » trong khi chưa nhận được bất kỳ nhân nhượng nào từ Nga ?
Trước một Liên Âu thụ động, Trump khẳng định là « chủ trò »
Thông qua cuộc điện đàm với nguyên thủ Nga, tổng thống Donald Trump muốn thể hiện là « chủ trò » trước một Liên Hiệp Châu Âu vẫn bị ông cáo buộc là chi quá ít cho quốc phòng và thiếu năng động, thậm chí là « im lặng » trong thời gian gần đây về vấn đề Ukraina, theo giải thích với RFI ngày 13/02 của giáo sư Bertrand Badie, trường Sciences Po :
« Có thể thấy rõ ý đồ làm cho châu Âu hiểu rằng châu Âu không phải là bên quyết định mà ngược lại, là bên phải trả giá. Một châu Âu hiện khá trì trệ, phản ứng chậm chạp. Và đó là lý do tại sao ông Trump tận dụng điều này. Tuy nhiên, cũng có thể nhận thấy những sự kiện này có vẻ không thực tế khi liên quan đến thực chất của cuộc xung đột, vốn là cuộc xung đột châu Âu, liên quan đến những vấn đề cốt lõi mà châu Âu phải đối mặt, cụ thể là an ninh châu Âu. Vì vậy, tôi nghĩ rằng điều này không thể thực hiện được nếu không có châu Âu, và thậm chí là không thể thực hiện được nếu không có ít nhất một phần còn lại của thế giới tham gia, có nghĩa là có sự tham dự của một số nước, thậm chí là ngoài châu Âu, trong cuộc xung đột đã bị toàn cầu hóa này ».
Tuy nhiên, việc Ukraina bị loại khỏi cuộc đàm phán song phương Trump-Putin là bước đoạn tuyệt với chính sách của người tiền nhiệm. Chính quyền Joe Biden luôn khẳng định « sẽ không có chủ đề gì về Ukraina mà không có Ukraina tham gia » trong khi cuộc gặp Trump-Putin dự kiến ở Ả Rập Xê Út trong thời gian tới để bàn về Ukraina lại không có Ukraina tham dự. Tổng thống Zelensky cũng chỉ được thông báo sau về cuộc điện đàm Trump-Putin.
Nguy cơ chiến tranh mở rộng nếu thỏa thuận trên thế yếu
Khi loại bỏ cách tiếp cận tập thể (trong đó có Ukraina và Liên Hiệp Châu Âu) – vẫn bị Nga dè chừng, tổng thống Donald Trump tặng cho đồng nhiệm Putin, lão luyện trong thao túng tâm lý, cơ hội đặt ra « luật chơi ». Chuyên gia Maria Snegovaia, thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) ở Washington, được Le Monde trích dẫn, cho rằng « mọi thỏa thuận được đàm phán trên thế yếu sẽ bị điện Kremlin khai thác. Thỏa thuận đó sẽ không bền vững vì những mục tiêu chính của ông Putin không hề thay đổi : kiểm soát hoàn toàn Ukraina, xem xét lại đường biên giới sau thời Chiến tranh lạnh. Một thỏa thuận như vậy sẽ chỉ làm gia tăng nguy cơ dẫn đến một cuộc chiến rộng hơn trong tương lai ».
Điều này có thể không quan trọng với chính quyền Mỹ hiện tại vì ông Trump hoàn toàn có thể khẳng định chấm dứt chiến tranh Ukraina như đã hứa. Tổng thống Donald Trump sẽ trở thành « người duy nhất trên thế giới mang lại hòa bình ». Bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ khẳng định ý tưởng của ông chủ Nhà Trắng không « phản bội » Ukraina, mà còn cho cả thế giới biết « Mỹ dấn thân cho hòa bình ». Tuy nhiên, hệ quả lâu dài của « hòa bình được đàm phán » theo cách Trump như thế nào thì châu Âu phải tự lo.
+++ Chỉ trích rõ ràng hành động của Trump: “Ngay cả Chamberlain cũng không sa sút đến thế vào năm 1938” +++
+++ Pistorius chỉ trích hành động của Trump +++
Bộ trưởng Quốc phòng Đức Boris Pistorius mô tả sự thay đổi đột ngột của Hoa Kỳ là một “lời cảnh tỉnh” để các đối tác NATO tại châu Âu tiếp tục tăng cường quân sự. “Chúng ta, những người châu Âu, phải làm nhiều hơn nữa cho an ninh của chính mình. Và chúng ta phải làm nhanh hơn những năm gần đây”, chính trị gia SPD nói. Ông đòi hỏi: “Bây giờ là lúc phải hứa ít đi và hành động nhiều hơn”. Putin sẽ tiếp tục khiêu khích phương Tây. “Ông ta sẽ tiếp tục tấn công chúng ta bằng các biện pháp hỗn hợp. Ông ta sẽ tiếp tục là mối đe dọa đối với lục địa của chúng ta.”