Ông Friedrich Merz – lãnh đạo Liên minh Dân chủ Cơ đốc giáo (CDU) – dự kiến sẽ trở thành thủ tướng tiếp theo của nước Đức.

Liên minh đảng bảo thủ Dân chủ/Xã hội Cơ đốc giáo (CDU/CSU) giành được 28% phiếu bầu. Câu hỏi quan trọng bây giờ là họ sẽ thành lập thêm liên minh với đảng nào nữa.

Những người ủng hộ ông Merz mô tả ông là liều thuốc giải cho cuộc khủng hoảng niềm tin ở châu Âu. Friedrich Merz, 69 tuổi, cũng là một gương mặt quen thuộc đối với những “cận vệ” cũ trong đảng mình.

Về mặt chính trị, ông chưa bao giờ là nhân vật gây hứng thú. Tuy vậy, ông hứa sẽ lãnh đạo mạnh mẽ nước Đức mạnh mẽ hơn và giải quyết nhiều vấn đề của đất nước trong vòng bốn năm.

Nỗ lực bùng nổ của ông vào tháng trước nhằm thắt chặt vấn đề di cư, cùng sự ủng hộ của các phiếu bầu cực hữu trong quốc hội, đã cho thấy một người đàn ông sẵn sàng đánh cược bằng cách phá vỡ một điều cấm kỵ to lớn.

Điều đó cũng đánh dấu một sự thay đổi rõ rệt so với lập trường trung dung hơn của CDU dưới thời bà Angela Merkel – đối thủ cũ của ông Merz trong đảng.

Dù không thay đổi được luật, ông Merz cũng gây ra một sự khuấy động lớn trong cuộc bầu cử vốn đã hỗn loạn do sự sụp đổ của chính phủ cũ vào cuối năm ngoái.

Từng nổi tiếng với việc bị bà Merkel gạt ra rìa trước khi bà trở thành thủ tướng, ông Friedrich Merz đã rời khỏi quốc hội hoàn toàn để theo đuổi các công việc kinh doanh béo bở. Người ta từng xem ông là người của quá khứ.

Nhưng giờ đây dường như ông đã giành được vị trí mà chính ông đã khao khát bấy lâu.

Vào ngày 23/1, một tháng trước cuộc bầu cử liên bang bất ngờ của Đức, mọi người đã tụ tập tại một trong những khách sạn năm sao ở Berlin để nghe ông Merz phát biểu về chính sách đối ngoại.

Không khí náo nhiệt xung quanh “phòng khiêu vũ” tại Khách sạn de Rome không hẳn là sôi động – nhưng khác xa so với 20 năm trước, thời điểm mà sự nghiệp chính trị của ông tưởng chừng đã kết thúc.

Ông Merz cũng là một phi công có bằng cấp, người đã bị chỉ trích vào năm 2022 vì bay đến đảo Sylt ở phía bắc nước Đức bằng máy bay riêng của mình để dự đám cưới của chính trị gia Christian Lindner.

Khi ông bước lên sân khấu tại Khách sạn de Rome, mọi người đã vỗ tay lịch sự dành cho nhà lãnh đạo phe đối lập CDU bảo thủ của Đức, người luôn dẫn đầu trong các cuộc thăm dò.

Cao, mảnh khảnh, mặc vest và đeo kính, ông Merz có vẻ ngoài điềm tĩnh, giản dị, phong thái giống như một doanh nhân khi ông thể hiện sự sẵn sàng lên nắm quyền.

Nhưng đó là một hành trình quanh co để đến được thời điểm này.

Ông Merz sinh ra ở thị trấn Brilon, Tây Đức vào năm 1955, trong một gia đình Công giáo bảo thủ có vị thế. Cha ông từng là thẩm phán địa phương, và vợ của Friedrich Merz, bà Charlotte, hiện cũng đang làm công việc này.

Ông gia nhập CDU ngay từ khi còn đi học. Trong một cuộc phỏng vấn cách đây 25 năm với tờ báo Đức Tagesspiegel, ông tự nhận mình có một tuổi trẻ nổi loạn hơn vẻ ngoài nghiêm túc trong hồ sơ lý lịch.

Ông kể về những trò nghịch ngợm như đua xe máy trên đường phố, tụ tập bạn bè ở quán khoai tây chiên và chơi bài Doppelkopf, một trò chơi thịnh hành ở miền bắc và tây Đức, phía sau lớp học.

Tạp chí Der Spiegel cho hay, một bữa tiệc tuổi teen mà ông nhắc đến đã kết thúc bằng việc một nhóm học sinh cùng nhau tiểu tiện vào bể cá của trường.

Tuy nhiên, có một số người nghi ngờ rằng ông Merz thời niên thiếu không thực sự là một kẻ gây rối. Một bạn học cũ nhớ lại rằng hành vi phá phách của Friedrich trẻ tuổi thường chỉ là muốn tỏ ra rằng bản thân mình đúng.

Dù là khi phỏng vấn hay chia sẻ riêng, những người từng quen biết ông đều nói với tôi rằng ông ấy thích uống bia và cũng khá vui tính, nhưng ít ai kể được chuyện cụ thể nào để chứng minh điều đó.

Sau khi học xong, ông nhập ngũ rồi học luật và kết hôn với bạn học Charlotte Gass vào năm 1981. Họ có với nhau ba người con.

Ông Merz làm luật sư vài năm, nhưng ông luôn hướng đến chính trị và được bầu vào Nghị viện châu Âu năm 1989, khi mới 33 tuổi.

“Cả hai chúng tôi đều còn trẻ, rất mới và có thể nói là chưa bị ‘va chạm’ nhiều,” Dagmar Roth-Behrendt, người cũng trở thành nghị sĩ Nghị viện châu Âu cùng thời điểm đó cho đảng Dân chủ Xã hội (SPD) trung tả của Đức, nói.

Bà thấy Merz lúc trẻ là người nghiêm túc, đáng tin cậy, trung thực và lịch sự.

Ông thậm chí từng là một người hài hước – điều mà bà Roth-Behrendt cảm thấy giờ đây ít hiện rõ hơn:

“Tôi cho rằng những va vấp theo thời gian có lẽ đã khiến ông ấy trở nên cứng rắn hơn một chút.”

Nhưng liệu ông ấy có tỏ ra là một ứng cử viên tiềm năng cho vị trí thủ tướng ngay từ đầu sự nghiệp của mình không?

“Chắc chắn tôi sẽ nói không, không đời nào. Thôi nào, bạn đang đùa đấy à!”

Tuy nhiên, mọi người đều biết ông ấy có tham vọng lớn và Merz nhanh chóng chuyển từ chính trị châu Âu sang Quốc hội Đức, Bundestag, vào năm 1994.

Ông ấy thăng tiến nhanh chóng, được ca ngợi là một tài năng trong phe bảo thủ, truyền thống cánh hữu của đảng.

“Ông ấy là một diễn giả xuất sắc và một nhà tư tưởng sâu sắc,” Klaus-Peter Willsch, một thành viên CDU trong Quốc hội Bundestag, người đã quen biết ông hơn 30 năm, nhận xét.

“Một chiến binh,” Willsch nói, được chứng minh bằng việc Merz đã ba lần nỗ lực giành vị trí lãnh đạo đảng của mình. Hai lần thất bại đầu tiên, vào năm 2018 và tháng 1/2021, cũng có thể được xem là dấu hiệu cho thấy ông ấy gặp khó khăn trong việc thu hút sự ủng hộ từ cấp độ cơ sở.

Nhưng chính vào đầu những năm 2000, khi tham vọng của ông ấy bị chệch hướng lần đầu tiên, ông ấy đã thua bà Angela Merkel trong một cuộc đấu tranh quyền lực trong đảng. Bà Merkel, nhà hóa học lượng tử kín đáo đến từ miền đông cộng sản cũ, và ông Merz, vị luật sư tự tin đến từ miền tây, chưa bao giờ thực sự có cùng quan điểm.

Ông Merz làm nhẹ lại giai đoạn cay đắng này trong một bài đăng tự truyện ngắn trên trang web của CDU, nói rằng đến năm 2009, ông đã quyết định rời khỏi quốc hội để “dành thời gian để suy ngẫm”.

Những năm tháng suy ngẫm của ông bao gồm việc xây dựng sự nghiệp trong lĩnh vực tài chính và luật doanh nghiệp – làm thành viên ban điều hành tại nhiều công ty quốc tế và được cho là một triệu phú.

Phải mất hơn một thập kỷ ông mới trở lại quốc hội, nơi ông đã tìm cách phá bỏ học thuyết trung dung hơn của bà Merkel về chủ nghĩa bảo thủ của CDU.

Một khoảnh khắc chính trị rõ rệt đã diễn ra vào cuối tháng 1/2025, khi ông Friedrich Merz thúc đẩy một động thái không ràng buộc về các quy định nhập cư chặt chẽ hơn bằng cách dựa vào phiếu bầu từ đảng cực hữu Alternative für Deutschland (AfD).

Ông khẳng định không có sự hợp tác trực tiếp nào với AfD, nhưng động thái của ông đã dẫn đến các cuộc biểu tình quần chúng và bị chính bà Merkel lên án hai lần.

Đây là những can thiệp công khai hiếm hoi của người phụ nữ đã lãnh đạo nước Đức trong 16 năm.

Những người chỉ trích cho rằng đó là một canh bạc bầu cử không thể tha thứ, nhưng những người ủng hộ khẳng định ông Merz thực tế đang tìm cách dụ dỗ những người cực hữu một cách khéo léo.

Ông từng đối mặt nguy cơ đánh mất sự ủng hộ của những bộ phận cử tri ôn hòa hơn, khi vào những năm 1990, ông bỏ phiếu chống lại một dự luật bao gồm việc hình sự hóa hành vi cưỡng hiếp trong hôn nhân.

Sau đó, ông giải thích rằng cưỡng hiếp trong hôn nhân đã là một tội ác, và ông phản đối những vấn đề khác trong dự luật đó.

Các cuộc thăm dò cho thấy ông không đặc biệt được giới trẻ và phụ nữ yêu thích – nhưng Klaus-Peter Willsch tin rằng hình ảnh mà truyền thông Đức vẽ ra về ông là không công bằng.

“Tôi đã mời ông ấy đến khu vực bầu cử của mình vài lần,” ông Willsch nói với tôi. “Sau đó, những người phụ nữ đến gặp tôi và nói rằng ông ấy là một người đàn ông tốt.”

Bà Charlotte Merz cũng lên tiếng bảo vệ chồng mình, nói với tờ Westfalenpost:

“Những gì một số người viết về quan điểm của chồng tôi về phụ nữ hoàn toàn không đúng sự thật.”

Bà nói rằng cuộc hôn nhân của họ là sự tương trợ lẫn nhau:

“Cả hai chúng tôi đều quan tâm công việc của nhau và phân chia việc chăm sóc con cái theo cách phù hợp với nghề nghiệp của chúng tôi.”

Bất kể những lời chỉ trích nào, một nhà ngoại giao Liên minh châu Âu (EU) nói với tôi rằng EU “đang lo lắng chờ đợi sự xuất hiện của ông ấy”.

“Đã đến lúc phải thoát khỏi tình trạng bế tắc của Đức và khởi động lại cỗ máy này.”