Krishna Trần

17-3-2025

Dốc sương mù (Foggy Bottom) là một khu vực ở trung tâm thủ đô Hoa Kỳ, Washington D.C. Đây cũng là nơi tọa lạc của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, cùng các cơ quan truyền thông do chính phủ Mỹ tài trợ, có liên quan đến Bộ Ngoại giao như VOA (Đài tiếng nói Hoa Kỳ) và RFA (Đài Á châu tự do).

Sáng thứ bảy 15-3-2025, Đài NPR (National Public Radio), dẫn lời ông Grant Turner, một cựu viên chức của Cơ quan Truyền thông Toàn cầu Hoa Kỳ (USAGM: US Agency of Global Media), nói rằng ngày thứ bảy đó là Ngày Thứ Bảy Đẫm Máu (Bloody Saturday), khi cả ngàn nhân viên của VOA và Đài Phát thanh Cuba Martí, bị buộc “nghỉ việc chờ đó” (admin leave), mà thực chất là khúc dạo đầu của một đợt sa thải, có thể dẫn đến kết liễu sự tồn tại của VOA và người em của nó là RFA.

Hơn bốn năm trước, vào cuối nhiệm kỳ đầu của Donald Trump, đã có một Cuộc Thảm Sát Đêm Thứ Tư (The Wednesday Night Massacre), lời tựa cho một tường trình trên CNN về việc sa thải, hoặc ép nghỉ việc, đối với những người đứng đầu VOA và RFA ở thời điểm đó.

Michael Pack, một nhà làm phim bảo thủ, bạn thân với Steve Bannon, được đưa về nắm chức vụ đứng đầu USAGM, ngay lập tức, Pack thực hiện cuộc “thảm sát”. Bannon là lý thuyết gia của phong trào MAGA. Xui xẻo cho ông Pack, vài tháng sau Joseph Biden thắng cử và Pack bị sa thải chỉ 2 giờ sau khi Tổng thống Biden tuyên thệ nhậm chức ngày 20 tháng 1 năm 2021.

Pack, cùng với Bannon đều dính líu tới những vụ bê bối về tiền bạc, trong đó Bannon phải chịu một án tù ngắn hạn.

VOA và RFA được cứu đúng lúc vào năm đó, nhưng hơn bốn năm sau thì có lẽ là “không thể cứu vãn được nữa”.

Đó là lời trong thông cáo báo chí của USAGM vào Ngày Thứ Bảy Đẫm Máu, rằng “This Agency is not Salvageable”! Tạm dịch là “Cơ quan này không thể cứu vãn được nữa”.

Thông cáo này cáo buộc rằng cơ quan quản lý của VOA và RFA đã tiêu tốn hàng trăm triệu đô la để thuê mướn một văn phòng xa xỉ, rồi trả một món huê hồng hậu hỉnh cho cò nhà đất. Tuy nhiên, cáo buộc này được NPR chứng minh là không có cơ sở, trên thực tế là việc thuê mướn nhà cửa được thực hiện đúng đắn và tiết kiệm.

Nhưng cáo buộc động trời nhất là USAGM, và theo đó là VOA và RFA, đã để cho bọn gián điệp và khủng bố xâm nhập (?!) Cũng như tất cả các cáo buộc của những người hiện nay đang nắm quyền hành pháp tại chính phủ liên bang, không có một bằng chứng nào được đưa ra.

Điều cáo buộc vô bằng này thật ra không lạ. Kể từ năm 2020, khi Donald Trump bị thất cử, ông ta và các đồng minh, kéo theo đó là các cử tri MAGA (Make America Great Again), liên tục nói rằng, phe Dân chủ của ông Biden đã gian lận bầu cử. Đến năm 2024, khi ông Trump thắng cử, không thấy ai nói gì đến chuyện gian lận bầu cử cả.

Trong thời buổi thông tin tràn ngập mạng xã hội, khi mà người ta có thể tin bất cứ tin vịt nào bậy bạ nhất, thì những người muốn chơi theo luật, rõ ràng là thất thế, vì không to mồm bằng những kẻ lan truyền tin vịt.

Một trong những nhân vật liên tục cáo buộc gian lận bầu cử năm 2020 là Kari Lake. Bà này liên tục thất bại khi hai lần ra tranh cử thượng nghị sĩ và thống đốc tại tiểu bang Arizona. Năm 2024, bà ta lại thất bại nữa và cũng la lên là gian lận, trong khi đó Donald Trump thắng trong cùng kỳ bầu cử thì lại không nói gì, tức là không gian lận?! Vậy thì, chỉ có gian lận xảy ra khi bị thua trong cuộc bầu cử?

Khi Kari Lake được đề cử làm tổng giám đốc VOA cách đây độ hơn một tháng, tôi cảm nhận một điều bất an và gọi ngay cho một đồng nghiệp làm việc tại VOA. Người này lạc quan, trấn an tôi là, để có thể dẹp bỏ VOA thì cần rất nhiều thủ tục pháp lý phức tạp, nên chắc là sẽ không có việc gì xảy ra.

Nhưng người ta có chơi theo luật đâu, và thế là có “Ngày Thứ Bảy Đẫm Máu”!

Ảnh chụp thông cáo báo chí của bà Kari Lake đăng trên Tweeter.

***

RFA được thành lập năm 1996 để chống lại sự tuyên truyền bóp méo thông tin của các quốc gia độc tài như Trung Quốc (bao gồm Tây Tạng và Tân Cương), Bắc Hàn, Miến Điện, Cambodia, Lào, Việt Nam. Còn VOA thành lập năm 1942 để chống lại sự tuyên truyền của Đức quốc xã.

Tổng cộng hai đài này tiếp cận hàng trăm triệu người trên thế giới, một loại sức mạnh mềm của Hoa Kỳ, truyền tải những giá trị Mỹ. Thế nhưng, những người cầm quyền ở Mỹ hiện nay như Donald Trump, Elon Musk, Kari Lake… không cho rằng điều đó là cần thiết.

Vậy, chẳng lẽ giá trị Mỹ lại là những cáo buộc về gian lận bầu cử, về gián điệp khủng bố xâm nhập… không có bằng cớ?

Một cựu nhân viên RFA hiện đang làm việc cho một cơ quan truyền thanh vùng D.C. nói với tôi rằng, có thể là VOA không hoàn toàn biến mất mà sẽ thu lại rất nhỏ. Tôi nghĩ rằng người đồng nghiệp này có lý, vì những người đứng đầu nhánh hành pháp hiện nay cũng cần loa tuyên truyền.

Mà họ sẽ tuyên truyền theo kiểu gì? Kiểu tố cáo gian lận bầu cử vô bằng? Tôi không nghĩ một nhà báo đúng nghĩa nào của VOA có thể cam tâm cầm cái loa ấy.

Về tin VOA và RFA đóng cửa, truyền thông của đảng cộng sản Việt Nam phản ứng một cách chừng mực về tin liên quan đến VOA và RFA, nhưng đảng cộng sản Trung Quốc thì mừng vui ra mặt. Báo Shanghai Daily (Thượng Hải Nhật Báo) hoan hô tin “tốt tuyệt vời”, đồng vời không quên xỉ vả RFA là cơ quan truyền thông chống Trung Quốc quỷ quyệt nhất.

Một điều khá trớ trêu là tôi biết một số nhân vật, có vị trí hẳn hoi tại RFA và VOA, lại là tín đồ của phong trào MAGA. Bây giờ không biết họ nghĩ gì.

Một cựu nhân viên RFA cho biết, nếu RFA đóng cửa, thì ông sẽ bị mất số tiền bảo hiểm y tế do RFA đóng góp, mỗi năm trị giá $4500, số tiền không hề nhỏ với một người về hưu. Người đồng nghiệp vong niên này chống MAGA từ khi nó ra đời. Còn các cựu nhân viên MAGA của VOA và RFA nghĩ gì về con số $4500 đó?

Tựa đề tôi viết cho bài này là “Đẫm Máu Dốc Sương Mù”, là để phụ họa với ông Grant Turner, “Ngày Thứ Bảy Đẫm Máu”, hay với CNN năm xưa, “Cuộc Thảm Sát Tối Thứ Tư”, cho giật gân kiểu cải lương “Máu Nhuộm Bến Thượng Hải” (tên một bài hát), cho vui thôi. Trong tâm tôi vẫn còn những hình ảnh Dốc Sương Mù vào những ngày cuối đông đầu xuân, yên ắng buổi sáng sớm, đó đây những nụ hoa lặng lẽ từ từ nở trong sương.

Tôi hoàn tất bài viết này trong một buổi sáng California se lạnh, giữa hai cơn bão muộn của mùa đông Cali. Chợt nhớ hôm nay là ngày thứ 54 của những nhà hành pháp đương nhiệm ở D.C. Vào năm 1933, ngày thứ 53 dưới sự cầm quyền của Hitler ở Đức, nền dân chủ bị chế độ Quốc xã kết liễu. Nhưng rồi Quốc xã cũng tiêu vong.

Rồi thì cái gì cũng sẽ qua, như màn sương sớm ở Dốc Sương Mù khi nắng lên mà thôi. Donald Trump hay Kari Lake, hay Elon Musk, liệu có thể sánh với màn sương muôn thuở ở Foggy Bottom?