“Men and women can’t be friends because the sex part always gets in the way,” says Harry Burns in When Harry Met Sally, having been told moments earlier that friendship is all that he is getting. Sally lists her male friends with whom she is purely platonically interested. It is clear to her that friendship can come without attraction, but Harry disagrees.

Tình bạn trong sáng giữa nam và nữ có tồn tại không

“Nam với nữ không thể là bạn bè suông, bởi luôn có tình dục xen vào giữa,” nhân vật Harry Burns trong bộ phim hài lãng mạn “Khi Harry Gặp Sally” nói.

Sally thì kể lể ra những người đàn ông là bạn mình, những người mà cô hoàn toàn chỉ quan tâm như bạn bè bình thường.

Với cô, rõ ràng là có thể có tình bạn không vương mùi quyến rũ. Harry không cho là vậy.

Who is right?

The issue of the “friend-zone” – and the reasons that men and women view it differently – helps us to understand the ways that people judge sexual interest and the things that lead us to strike up friendships in the first place.

Ai đúng?

Chủ đề “giới hạn bạn bè” – và những lý do khiến đàn ông và phụ nữ nhìn nhận nó khác nhau – giúp chúng ta hiểu cách mọi người đánh giá về độ quan tâm tình dục và những điều khiến chúng ta từ chối tình bạn.

Risk and reward

Trying to make a move on a friend is a balance of risk and reward, and men, more often than women, are attracted to opposite-sex friends, even when both people define the relationship as platonic.

Rủi ro và phần thưởng

Việc thử tiến tới đối với một người bạn chính là sự cân bằng giữa rủi ro và phần thưởng, và điều xảy ra thường xuyên hơn đối với đàn ông là họ bị hấp dẫn bởi những người bạn khác giới, ngay cả khi cả hai người đã xác định rõ ràng rằng giữa họ chỉ có mối quan hệ bạn bè thuần khiết.

Men overestimated how attractive they were to the women, and the women underestimated how attracted the men were to them

In one study, men and women were asked to rate how attracted they were to each other and how attracted they thought their counterpart was to them after a brief conversation. The men overestimated how attractive they were to the women and women underestimated how attracted the men were to them.

Trong một nghiên cứu, phái nam và phái nữ được yêu cầu đánh giá mức độ hấp dẫn của họ với nhau và mức độ hấp dẫn mà họ nghĩ rằng đối phương có đối với họ sau một cuộc trò chuyện ngắn.

Kết quả cho thấy nam giới đánh giá quá cao sức quyến rũ của họ đối với phụ nữ, trong lúc phụ nữ lại đánh giá thấp mức độ hấp dẫn của nam giới đối với họ.

People who rate themselves as highly attractive are also more likely to overperceive other’s sexual interest in them. Perhaps the confidence of being attractive leads them to take risks, or they think they are more attractive than they really are, and so get rejected more often.

Những người tự đánh giá bản thân là có sức hấp dẫn cao thì cũng đề cao mức độ ham muốn tình dục của người khác đối với họ. Có lẽ do tự tin về sự hấp dẫn của bản thân nên họ chấp nhận rủi ro, hoặc họ ngỡ rằng họ hấp dẫn hơn thực tế, và vì vậy họ bị từ chối thường xuyên hơn.

 

“Once we expect something we tend to see it,” says Antonia Abbey, from Wayne State University, a social psychologist who studies relationships. “If you think someone is sexually attracted to you, you watch for it more. Like when a person leans forward or laughs, or whatever – they view [that] as a sexual sign. They might not notice that when they leaned in the other person backed off.”

“Một khi chúng ta mong đợi điều gì đó thì chúng ta có xu hướng nhìn thấy nó,” Antonia Abbey từ Đại học Wayne State, nói. Ông là nhà tâm lý học xã hội nghiên cứu các mối quan hệ.

“Nếu bạn nghĩ ai đó bị bạn hấp dẫn về mặt tình dục, bạn sẽ nhìn ra điều đó nhiều hơn. Như là khi có ai đó vươn người về phía trước hoặc cười, hoặc làm bất cứ điều gì khác – họ xem [đó] là dấu hiệu tình dục. Họ có thể không nhận thấy rằng khi họ vươn người lên thì người kia đã lùi ra sau.”

In the next stage of the experiment, the researchers invited other people to watch the conversation unfolding and were also asked to rate how attracted each party was to the other. Male observers agreed with the man; they thought the woman was more attracted to him than she reported herself. Female observers agreed with the women; they thought that there was less attraction between them. So far, both Harry and Sally are correct.

Trong phần thử nghiệm tiếp theo, các nhà nghiên cứu đã mời những người khác theo dõi cuộc trò chuyện đang diễn ra và cũng được yêu cầu đánh giá mức độ thu hút của mỗi bên đối với bên kia.

Kết quả là các ‘quan sát viên’ nam đồng ý với người đàn ông mà họ quan sát; họ thấy rằng người phụ nữ có sức hấp dẫn đối với người đàn ông nhiều hơn mức mà người phụ nữ ấy tự đánh giá.

Các ‘quan sát viên’ nữ thì đồng ý với người phụ nữ được quan sát; họ thấy rằng sự hấp dẫn giữa hai người tồn tại ở mức độ thấp hơn. Như vậy, cả Harry và Sally đều đúng.

This might be due to our gender stereotypes. Researchers like Abbey study the exchanges between people initiating romantic interest – called dating “scripts”. These scripts can reveal the sequence of events that lead to successful or unsuccessful pursuits of romance – and it turns out we often have pre-defined roles.

Điều này có thể là do định kiến ​​về giới của chúng ta. Các nhà nghiên cứu như Abbey tìm hiểu những trao đổi qua lại giữa những người khởi xướng mối quan hệ lãng mạn – được gọi là “kịch bản” hẹn hò.

Các kịch bản này có thể tiết lộ chuỗi các sự kiện dẫn đến sự theo đuổi lãng mạn thành công hoặc không thành công – và hóa ra chúng ta thường có các vai trò được xác định trước.

“Context really matters in interactions like this,” says Abbey. “Men might be looking for signs of attraction more than women because traditional gender roles suggest men take the initiative. It sounds old fashioned in 2019, but there have been quite a few qualitative studies that ask about dates and people tend to still have a lot of those traditional themes around who asks whom out, who pays and things like that. Women hold back and men feel the burden to take the lead.”

“Bối cảnh thực sự đóng vai trò quan trọng trong các mối quan hệ như thế này,” Abbey nói.

“So với phụ nữ thì đàn ông tích cực hơn trong việc tìm kiếm những tín hiệu hấp dẫn, bởi về mặt truyền thống thì đàn ông được cho là cần nắm vai trò chủ động.”

“Nghe có vẻ lỗi thời vào năm 2019, nhưng đã có khá nhiều nghiên cứu về những cuộc hẹn hò, và kết quả cho thấy mọi người có xu hướng đi theo cách truyền thống trong việc chẳng hạn như ai là người chủ động mời hẹn hò, ai trả tiền, và những thứ tương tự.”

“Phụ nữ thường dè dặt và nam giới cảm thấy mình cần chủ động dẫn dắt hướng phát triển của mối quan hệ.”

If heterosexual men tend to be the initiators, what happens between lesbian couples? Compared with gay men, lesbians’ scripts are more focused on intimacy and less on sex. For bisexuals, even though their sexual attraction does not fit with heteronormative sexuality, their actions still match traditional expectations. So, bisexual women still behave as you would expect a heterosexual woman to behave on a date – by avoiding initiation.

Nếu như người đàn ông dị tính có xu hướng là người chủ động khởi xướng cho mối quan hệ, thì trong các cặp đồng tính nữ mọi chuyện sẽ xảy ra như thế nào?

So với những người đồng tính nam, quan hệ đồng tính nữ đồng tính nữ tập trung nhiều hơn vào sự thân mật và không đặt nặng quan hệ tình dục.

Đối với người song tính, mặc dù sự hấp dẫn tình dục của họ không như tình dục dị tính, nhưng hành động của họ vẫn phù hợp với những mong đợi truyền thống.

Vì vậy, người phụ nữ song tính vẫn cư xử như bạn hình dung là sẽ nhìn thấy ở một người phụ nữ dị tính cư xử trong một buổi hẹn hò – họ không chủ động khơi gợi.

 

And there are some benefits of having slightly ambiguous same-sex friendships.

Khi có mối quan hệ bạn bè có chút mập mờ với người cùng giới tính, điều đó cũng đem lại một số lợi ích.

Women reported receiving protection from their opposite-sex friends more often than men did, and they perceived the protection as highly beneficial. Both men and women also said opposite-sex friends help give advice for how to attract mates. So, it works both ways. Having opposite-sex friends helps us out.

Lẽ thường, người ta mặc định là phụ nữ sẽ được người bạn khác giới che chở nhiều hơn so với đàn ông, và họ nhận thấy sự che chở đó thật có lợi.

Cả đàn ông và phụ nữ đều nói rằng những người bạn khác giới đưa ra lời khuyên về cách để tạo sự hấp dẫn đối với bạn tình. Vì vậy, mối quan hệ bạn bè này là có lợi. Chơi với bạn khác giới sẽ tốt cho chúng ta.

‘Receiving protection might sound like an archaic benefit, but imagine that these behaviours are deeply rooted in our past. Our ancestors seem to have favoured serial monogamy; where couples are exclusive, but might not pair for life. One mother could have had several children by different fathers. While raising the child, it would have been useful to receive protection and resources from the man. By having children with multiple fathers and attracting other men as friends, a woman could receive protection from multiple men at the same time. To attract male friendships it might be simplest to give off subconscious signals of attraction.

Được che chở’ nghe có vẻ cổ hủ, nhưng nên lưu ý rằng điều này đã bắt rễ sâu xa trong xã hội chúng ta.

Tổ tiên của chúng ta dường như ủng hộ chế độ một vợ một chồng; với việc từng cặp đôi chỉ ở bên nhau tuy không nhất thiết là hai người phải bên nhau đến suốt đời.

Một người mẹ có thể có nhiều con với nhiều người đàn ông khác nhau. Khi nuôi dạy đứa trẻ, sẽ rất hữu ích khi nhận được sự bảo vệ và nguồn lực từ người đàn ông.

Bằng cách có con với nhiều người và thu hút những người đàn ông khác làm bạn, một người mẹ có thể nhận được sự bảo vệ, che chở từ nhiều người đàn ông cùng một lúc.

Để thu hút đàn ông kết bạn với mình, cách đơn giản nhất có lẽ là phát ra những tín hiệu quyến rũ trong tiềm thức.

“There is a Western notion that you marry and commit to your one and only,” says April Bleske-Rechek, from the University of Wisconsin-Eau Claire. But we are more complicated than that. “Both men and women want long-term mating but both are also willing to engage in short-term sex strategies when it is advantageous for them.”

“Ở phương Tây, có quan niệm rằng bạn kết hôn và cam kết nguyện gắn bó chỉ duy nhất với một người,” April Bleske-Rechek từ Đại học Wisconsin-Eau Claire nói. Nhưng chúng ta thì phức tạp hơn thế.

“Cả đàn ông lẫn phụ nữ đều muốn có mối quan hệ bạn tình lâu bền, nhưng cả hai cũng đều sẵn sàng ‘sa chân’ vào những mối quan hệ tình dục ngắn hạn khi đó là lợi thế đối với họ.”

There might also be a subtle difference between sexual interest and romantic interest. One study corroborated the general rule that men overperceive sexual interest and women underperceive it, but also found that the rule did not apply to romantic feelings. This could support the idea that misperceptions occur when people are focused on short-term goals but not long-term relationships. Or could be explained away by the fact that romantic cues are less subjective, or tend only to be picked up after you have a pretty good idea the other person is sexually interested in you.

Cũng có sự khác biệt tinh tế giữa ham muốn tình dục và nhu cầu về cảm xúc lãng mạn.

Một nghiên cứu đã khẳng định thêm quy tắc chung rằng đàn ông quan tâm quá mức đến tình dục còn phụ nữ thì đánh giá thấp chuyện đó, nhưng nghiên cứu này cũng xác nhận rằng quy tắc trên không áp dụng cho cảm xúc lãng mạn.

Điều này hỗ trợ cho ý tưởng theo đó cho rằng những hiểu lầm xảy ra khi mọi người tập trung vào các mục tiêu ngắn hạn chứ không phải mối quan hệ lâu dài.

Hoặc có thể được giải thích bởi thực tế là các tín hiệu lãng mạn thì ít mang tính chủ quan hơn, hoặc các tín hiệu lãng mạn có xu hướng chỉ được ‘bắt sóng’ sau khi bạn đã nhận ra tương đối rõ ràng về việc đối phương bị bạn hấp dẫn về mặt tình dục.

 

We subconsciously seek attractive friends in the first place, meaning romantic feelings are likely to develop because there is already something about our friend that we find enticing. “Opposite-sex friends are very biased about their friends’ attractiveness. Men do this in particular,” says Bleske-Rechek. How heterosexual men make friends with women, she says, looks very similar to how men date – they tend to gravitate towards people that they are physically and emotionally attracted to regardless of whether they act on it.

Chúng ta về mặt tiềm thức sẽ luôn muốn tìm kiếm những người bạn hấp dẫn ngay ban từ đầu, bởi như vậy có nghĩa là những cảm xúc lãng mạn có khả năng phát triển.

“Bạn bè khác giới tính thì rất thiên vị về mức độ hấp dẫn của bạn mình, mà đặc biệt là đàn ông,” Bleske-Rechek nói.

Cách mà những đàn ông dị tính kết bạn với phụ nữ, bà nói, trông rất giống với cách nam giới hẹn hò – họ có xu hướng bị hút về phía những người mà họ thấy hấp dẫn về mặt thể chất và cảm xúc.

“Opposite-sex friendships make your romantic life really complicated,” says Bleske-Rechek. “A decade ago I woke up in the night after a dream in which my husband was outside school talking to one of the other mums. This mum is a friend who is attractive, tall and lean. She is married to someone small and my husband is tall, so naturally it plays on my mind. In the dream he is making her laugh. She is everything that annoys me in terms of female rivalry. I wake up and hit him to tell him about the dream. He says ‘Do you want us to have less attractive friends?’” After all, she says, “we want friends who are similar to us, motivate us and are attractive because they offer a number of benefits”. Yet it comes at a price. “If you are aware of the motivations of the opposite sex, you can see that is a difficult situation.”

“Tình bạn với người khác giới làm cho cuộc sống lãng mạn của bạn thực sự phức tạp,” Bleske-Rechek nói.

“Hồi 10 năm về trước, tôi thức dậy vào ban đêm sau một giấc mơ. Trong mơ, chồng tôi đứng bên ngoài trường học, trò chuyện với một trong những bà mẹ khác. Cô ấy là một người hấp dẫn, cao và gầy. Cô ấy kết hôn với một người nhỏ bé, còn chồng tôi thì cao lớn, cho nên rất tự nhiên, chuyện này vấn vương trong tâm trí tôi.”

“Trong giấc mơ, anh khiến cho cô ấy cười. Cô ấy khiến cho tôi thấy khó chịu mọi lẽ, xét từ khía cạnh cạnh tranh của đàn bà. Tôi thức giấc, đập chồng dậy và nói với anh về giấc mơ này. Anh ấy nói, ‘Thế em muốn chúng ta có những người bạn kém hấp dẫn hơn à?'”

Rốt cuộc thì, cô nói, “chúng ta muốn có những người bạn giống với chúng ta, khuyến khích chúng ta, và là người hấp dẫn, bởi vì như vậy là họ sẽ đem đến cho chúng ta một số lợi ích”.

Tuy nhiên, mọi thứ đều có giá của nó. “Nếu bạn nhận thức được những động cơ của người bạn khác giới, bạn có thể thấy đó là một tình huống khó khăn.”

 As a species, we are romantic risk-takers

The idea of rejection is not the reason that we rarely act on that attraction. People feel more regret for missed romantic opportunities than unsuccessful and embarrassing attempts to ask someone out. In one study, people were presented with various profiles of other daters and given feedback on their likelihood of success if they were to ask them out. When told that there was a 45% chance that a particular person would agree to a date, 83% still went for it. When the odds dropped to 5%, 41% said they would take a chance even though it was highly likely that they would be rejected. As a species, we are romantic risk-takers.

Ý tưởng từ chối không phải là lý do khiến chúng ta hiếm khi hành động vì sự hấp dẫn đó.

Mọi người thường cảm thấy tiếc nuối vì đã bỏ lỡ những cơ hội lãng mạn hơn là những nỗ lực không thành công và ngại ngùng khi mời ai đó đi chơi.

Trong một nghiên cứu, mọi người được cho xem nhiều hồ sơ khác nhau của những người tham gia hẹn hò và được cho biết về khả năng thành công của họ nếu họ muốn ngỏ lời mời những người đó đi chơi.

“Rejection is painful but people still ask people out,” says Samantha Joel, assistant professor at the University of Western Ontario. “As agonising as rejection is, relationships must offer something more powerful.”

“Bị từ chối là cảm giác đem lại sự đau đớn, nhưng mọi người vẫn ngỏ lời hò hẹn,” Samantha Joel, phó giáo sư tại Đại học Western Ontario, nói.

“Với việc đau đớn khi bị từ chối, các mối quan hệ hẳn phải đem đến thứ gì đó mạnh mẽ hơn.”

 

The effect is also seen in less secure individuals, like people with anxiety or low self-esteem, for whom rejection might be more painful than other people. “That was a surprise because less secure individuals fear rejection the most and expect rejection more, which is often not true,” says Joel. “But these people very much want to be loved. The threat of having no one was even stronger. Their fear of rejection was stronger than most people, but so was the incentive to take the risk.”

Hiệu quả cũng được nhìn thấy ở những người tự cảm thấy bấp bênh, như những người có tâm trạng lo lắng hoặc lòng tự trọng thấp, là những người mà khi bị từ chối thì họ sẽ cảm thấy đau đớn nhiều hơn so với những người khác.

“Đó là điều bất ngờ, vì những cá nhân cảm thấy bấp bênh hơn thì thường rất sợ bị từ chối, và họ thường trong tâm trạng chờ đợi là mình sẽ bị từ chối tiếp, mà điều này thì thường là không đúng sự thật,” Joel nói.

“Nhưng những người này rất muốn được yêu thương. Nguy cơ không có ai bên cạnh còn mạnh hơn. Nỗi sợ bị từ chối của họ mạnh hơn so với hầu hết mọi người, nhưng đó cũng là động lực để chấp nhận rủi ro.”

Abbey emphasises that our attitudes to our friends can easily change. “Most romantic interest builds over time,” Abbey says. “You might think you are in a platonic relationship but sometimes that can change. When you try to act on the changed feeling sometimes it works, like in When Harry Met Sally, but sometimes it doesn’t.”

Abbey nhấn mạnh rằng thái độ của chúng ta đối với bạn bè có thể dễ dàng thay đổi.

“Hầu hết các mối quan tâm lãng mạn được bồi đắp theo thời gian,” Abbey nói. “Bạn nghĩ rằng mình đang trong một mối quan hệ thuần khiết, nhưng đôi khi điều đó có thể thay đổi. Khi bạn cố gắng hành động theo sự thay đổi của cảm xúc thì có lúc điều đó có tác dụng, như trong Khi Harry Gặp Sally, nhưng có lúc không thành.

“Tôi nghĩ bạn có thể sử dụng các thuyết tiến hóa, nhưng tôi thấy các kịch bản xã hội và vai trò giới tính hữu ích hơn, bởi đó là những gì chúng ta có thể thay đổi,” Abbey nói. “Công nghệ sẽ ảnh hưởng đến gene của chúng ta? Tôi không biết. Nhưng nó chắc chắn sẽ thay đổi hành vi của chúng ta.”

Bài tiếng Anh đã đăng trên BBC Future.

—