Mỹ tuyên bố tẩy chay ngoại giao Thế vận hội Mùa đông 2022 tại Bắc Kinh, Trung Quốc.

Nhà Trắng cho biết sẽ không có phái đoàn chính thức nào được cử tới Thế vận hội vì lo ngại về hồ sơ nhân quyền của Trung Quốc.

Nhưng Mỹ cho biết các vận động viên Hoa Kỳ có thể tham dự và sẽ có sự hỗ trợ đầy đủ của chính phủ.

Trung Quốc trước đó cho biết họ sẽ thực hiện “các biện pháp đáp trả kiên quyết” trong trường hợp bị tẩy chay.

Tháng trước, Tổng thống Mỹ Joe Biden cho biết ông đang xem xét tẩy chay sự kiện này.

Thư ký báo chí Nhà Trắng Jen Psaki xác nhận việc tẩy chay vào thứ Hai, nói rằng chính quyền sẽ không góp phần vào “sự phô trương” của Thế vận hội.

“Cơ quan đại diện chính thức hoặc ngoại giao của Hoa Kỳ sẽ coi những hoạt động này như các hoạt động thông thường, trong bối cảnh các hành vi tàn bạo và vi phạm nhân quyền nghiêm trọng của CHND Trung Hoa ở Tân Cương,” bà nói. “Chúng tôi chỉ đơn giản là không thể làm điều đó.”

Cuộc tẩy chay ngoại giao của chính quyền Biden đối với Thế vận hội Mùa đông 2022 khác xa với cuộc tẩy chay trước đó của Mỹ vào năm 1980, khi nước này rút các vận động viên của mình khỏi Thế vận hội Moscow để phản đối cuộc xâm lược Afghanistan của Liên Xô vào năm trước.

Đến lượt mình, Liên Xô và các đồng minh đã tẩy chay Thế vận hội Mùa hè 1984 được tổ chức tại Los Angeles.

Sự ủng hộ của lưỡng đảng

Bà Psaki cho biết chính phủ Mỹ không cảm thấy “việc phạt các vận động viên đang tập luyện cho thế vận hội này là bước đi đúng đắn”, nhưng việc không cử phái đoàn chính thức của Mỹ tới Thế vận hội 2022 “có thể gửi một thông điệp rõ ràng”.

Bản thân Hoa Kỳ sẽ tổ chức Thế vận hội Mùa hè vào năm 2028 tại Los Angeles.

Cả hai nhà lập pháp Dân chủ và Cộng hòa đều kêu gọi tẩy chay như một biện pháp để phản đối việc Trung Quốc vi phạm nhân quyền.

Cuộc tẩy chay ngoại giao nhanh chóng được các chính trị gia từ cả hai phía của chính trường ca ngợi.

Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa Utah Mitt Romney đã đã viết trên Tweeter rằng chính quyền Biden “có quyền từ chối” sự hiện diện ngoại giao tại Thế vận hội.

Chủ tịch Hạ viện của đảng Dân chủ Nancy Pelosi cho biết bà hoan nghênh quyết định của chính quyền.

“Trong khi chúng ta phải ủng hộ và tán dương các vận động viên của mình, Mỹ – và thế giới – không thể thừa nhận một cách chính thức thế vận hội này hoặc tiến hành như thể không có gì sai khi tổ chức Thế vận hội ở một quốc gia phạm tội diệt chủng và vi phạm nhân quyền hàng loạt”, bà Pelosi nói.

Tuy nhiên, một số chính trị gia Hoa Kỳ cho biết họ tin rằng việc tẩy chay ngoại giao là chưa đủ. Thượng nghị sĩ Tom Cotton, một đảng viên Đảng Cộng hòa từ Arkansas, gọi cuộc tẩy chay ngoại giao là “biện pháp nửa vời” và cho rằng chính quyền nên chọn “tẩy chay hoàn toàn” thế vận hội.

“Các doanh nghiệp Mỹ không nên hỗ trợ tài chính cho Đảng Cộng sản Trung Quốc và chúng ta không được để đội tuyển Mỹ gặp nguy hiểm với một chế độ đáng chê trách đã làm biến mất các vận động viên của chính họ.”

Nghị sĩ Tim Ryan, một đảng viên Đảng Dân chủ Ohio, nói rằng trong khi ông “vui mừng khi thấy chính quyền Biden có các hành động để buộc Trung Quốc phải chịu trách nhiệm”, cuộc tẩy chay ngoại giao “không đi đủ xa”.

Ông Ryan nói: “Trung Quốc đã nhiều lần chứng minh rằng họ không xứng đáng nhận được vinh dự đăng cai Thế vận hội, và Thế vận hội nên được tổ chức ở nơi khác”.

Mỹ cáo buộc Trung Quốc đàn áp người Duy Ngô Nhĩ và các dân tộc thiểu số Hồi giáo khác sống chủ yếu ở khu tự trị Tân Cương.

Căng thẳng cũng gia tăng do cách Trung Quốc hành động để đàn áp các quyền tự do chính trị ở Hong Kong, và lo ngại cho vận động viên quần vợt Trung Quốc Bành Soái, người đã cáo buộc một quan chức chính phủ hàng đầu về tội tấn công tình dục.

Hiệp hội quần vợt nữ tuần trước đã đình chỉ tất cả các giải đấu ở Trung Quốc vì “nghi ngờ nghiêm trọng” về sự an toàn của bà Bành.

Các quốc gia khác, bao gồm cả Anh và Úc, được cho là đang xem xét tẩy chay thế vận hội này.

Trước đó, Trung Quốc đã mô tả khả năng tẩy chay là một suy nghĩ viển vông và chỉ để thu hút sự chú ý, vì chưa có quan chức Mỹ nào được mời tham gia thế vận hội.

“Tôi muốn nhấn mạnh rằng Thế vận hội Olympic mùa đông không phải là một sân khấu để vận dụng và thao túng chính trị”, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Triệu Lập Kiên cho biết tại một cuộc họp báo thường kỳ.

Ông Triệu nói thêm: “Nếu Mỹ không muốn có con đường riêng của mình, Trung Quốc sẽ thực hiện các biện pháp đối phó kiên quyết.

Phản ứng trước thông báo của Mỹ, đại sứ quán Trung Quốc tại Washington cho rằng cuộc tẩy chay là “sự xuyên tạc nghiêm trọng tinh thần của Hiến chương Olympic”.

“Không ai quan tâm đến việc những người này có đến hay không, và nó không ảnh hưởng gì đến việc Thế vận hội mùa đông Bắc Kinh 2022 được tổ chức thành công”, phát ngôn viên Liu Pengyu được Reuters trích lời cho biết.

Các đại diện cấp cao của chính phủ – từ Hoa Kỳ và các quốc gia khác – thường có mặt tại Thế vận hội Olympic.

Đầu năm nay, Đệ nhất phu nhân Jill Biden dẫn đầu phái đoàn Mỹ tại Thế vận hội mùa hè tổ chức ở Tokyo.

Phân tích của Robin Brant

Phóng viên BBC tại Thượng Hải

Trong vài ngày qua, Trung Quốc đã cố gắng giải quyết vấn đề này bằng cách bác bỏ một động thái không liên quan.

Giới chức cho biết các lệnh hạn chế do Covid có nghĩa là Bắc Kinh và IOC sẽ không mời bất kỳ quan chức nào. Bạn có thể mong đợi quyết định này được coi là một dấu hiệu khác của “tâm lý chiến tranh lạnh”.

Rất khó xảy ra việc Joe Biden hoặc bất kỳ nhân vật chính trị cấp cao nào sẽ đến tham dự một Thế vận hội do một chính phủ mà ông cho là đang phạm tội diệt chủng tổ chức.

Một nhà ngoại giao cấp cao của Mỹ mà tôi nói chuyện nói rằng họ sẽ cố gắng giáo dục các vận động viên của mình về những gì đang xảy ra ở Tân Cương và Hong Hong.

Vương quốc Anh sẽ làm theo Mỹ? Anh không chính thức cáo buộc chế độ cộng sản của Tập Cận Bình tội diệt chủng nhưng Ngoại trưởng Liz Truss được cho là đã nói về điều này trong các cuộc trò chuyện riêng.

Cách đây vài tháng, một quan chức cấp cao của Vương quốc Anh, có liên quan mật thiết đến chính sách về Trung Quốc, nói với tôi rằng họ nghĩ Vương quốc Anh sẽ bị coi là ‘kẻ theo chân’ Mỹ nếu nước này tham gia tẩy chay thế vận hội./.

BBC

Úc tuyên bố sẽ cùng với Hoa Kỳ tẩy chay Thế vận hội Mùa đông 2022 được tổ chức tại Bắc Kinh, Trung Quốc.

Thủ tướng Úc Scott Morrison nói rằng quyết định này nhằm đáp trả “tình trạng vi phạm nhân quyền” tại tỉnh Tân Cương của Trung Quốc và “nhiều vần đề khác mà Úc đã liên tục nêu ra”.

Các vận động viên sẽ vẫn tham dự, ông nói thêm.

Trước đó, Trung Quốc lên án tuyên bố của Hoa Kỳ và đe dọa trả đũa mà không cho biết thêm chi tiết.

Hôm 6/12, Mỹ cho biết họ sẽ không cử quan chức ngoại giao tới Thế vận hội ở Bắc Kinh do lo ngại về hồ sơ nhân quyền của Trung Quốc.

Ông Morrison cho biết “không có gì ngạc nhiên” khi Úc tham gia tẩy chay, do quan hệ với Trung Quốc trở nên xấu đi trong những năm gần đây.

“Tôi làm điều đó vì lợi ích quốc gia của Úc,” ông nói hôm thứ Tư (8/12). “Đó là việc làm đúng đắn.”

Ông cáo buộc Trung Quốc từ chối các cơ hội cải thiện quan hệ hai nước, đồng thời khẳng định Úc vẫn mở cửa cho các cuộc đàm phán song phương.

Đại sứ quán Trung Quốc tại Úc đáp trả rằng: “Núi không thể ngăn sông đổ ra biển. Thành công của Úc tại Thế vận hội Mùa đông ở Bắc Kinh phụ thuộc vào màn trình diễn của các vận động viên Úc, chứ không phải sự tham dự của quan chức Úc, và quan điểm chính trị của một số chính trị gia Úc.”

Cơ quan này cũng nói thêm rằng việc đổ lỗi cho quan hệ Trung Quốc-Úc hiện nay “nằm hoàn toàn ở phía Úc”.

Trong khi đó, tại cuộc họp báo hôm thứ Ba, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên cáo buộc Hoa Kỳ vi phạm “tính trung lập của chính trị trong thể thao” và nói rằng đề xuất tẩy chay là “dựa trên những lời nói dối và tin đồn”.

Căng thẳng giữa hai cường quốc đang ở cao trào. Hoa Kỳ cáo buộc Trung Quốc diệt chủng trong việc đàn áp người Hồi giáo thiểu số Uyghur ở khu vực phía tây tỉnh Tân Cương – Trung Quốc bác bỏ mạnh mẽ cáo buộc này.

Quan hệ cũng trở nên căng thẳng xung quanh việc Trung Quốc đàn áp tự do chính trị ở Hong Kong, và những lo ngại đối với nữ vận động viên quần vợt Trung Quốc Bành Soái (Peng Shuai), người đã không xuất hiện nhiều tuần sau khi cáo buộc một quan chức chính phủ hàng đầu của Trung Quốc tấn công tình dục cô.

Canberra ngày càng coi Trung Quốc là mối đe dọa an ninh trong bối cảnh có những cáo buộc rằng Bắc Kinh can thiệp vào chính trị và xã hội Úc.

Nước này cũng nêu lên lo ngại về việc hai công dân Úc bị giam cầm ở Trung Quốc.

Nhà văn ủng hộ dân chủ Yang Hengjun đã bác bỏ cáo buộc gián điệp và bị tra tấn kể từ khi bị bắt giữ hồi tháng 1/2019. Nhà báo Cheng Lei bị giam giữ không lý do kể từ tháng Tám năm ngoái.

Các quốc gia khác – gồm Canada và Nhật Bản- cũng được cho là đang cân nhắc tẩy chay ngoại giao Thế vận hội. New Zealand cũng đã xác nhận sẽ không cử quan chức tham dự do lo ngại về Covid.

Ủy ban Olympic Úc cho biết họ củng hộ quyết định của chính phủ nhưng muốn đảm bảo an toàn cho khoảng 40 vận động viên của mình./.

BBC