Chuyên gia nói về khủng hoảng Tổng thống ở Venezuela
VNChi: Một nhận xét bi quan
Một cuộc diễu hành quân đội ở Caracas Ảnh: dpa
Trong cuộc đấu tranh quyền lực ở Venezuela, các lực lượng vũ trang cũng góp phần quyết định. Maduro đã cấp cho họ những đặc quyền lớn lao, một chuyên gia châu Mỹ Latinh nói.
taz: Ông Bahrmann, ở Venezuela, hai người tự xưng là tổng thống. Cuộc đấu tranh quyền lực này kết thúc như thế nào là tùy thuộc vào điều gì?
Hannes Bahrmann: Juan Guaidó không có quyền lực thực sự, ngay cả khi ông được công nhận từ những nước bên ngoài Venezuela. Quyền lực thực sự nằm trong tay Nicolás Maduro, lực lượng vũ trang và Đảng Thống nhất xã hội chủ nghĩa của Venezuela mà đang nắm quyền.
taz: Maduro đã ra lệnh trục xuất các nhà ngoại giao Hoa Kỳ. Chính quyền Trump nói rằng các nhà ngoại giao vẫn ở lại. Có phải là câu hỏi về quyền lực đột nhiên rất cụ thể?
Tôi nghĩ đó là một trong những mánh khóe điển hình của Maduro. Kể từ khi bắt đầu làn sóng phản đối lớn vào năm 2015, ông liên tục đổ lỗi cho Hoa Kỳ về tất cả những khốn khổ trong nước. Nhưng sự thật là Mỹ vẫn là đối tác thương mại lớn nhất của Venezuela. Không phải Nga, không phải Trung Quốc, mà là Hoa Kỳ. Nếu Mỹ không trả 30 triệu đô la mỗi ngày cho các nguồn cung cấp dầu từ Venezuela, thì chính phủ này đã mất khả năng thanh toán. Venezuela vận hành mạng lưới trạm xăng lớn thứ ba ở Mỹ, Citgo. Goldman Sachs đã giải cứu tài chính công của Maduro vào năm 2017 bằng cách mua trái phiếu chính phủ Venezuela với giá 2,8 tỷ USD. Những lời buộc tội của Maduro đối với Hoa Kỳ không có chất lượng.
taz: Ông không thấy bất kỳ tiềm năng leo thang thực sự bây giờ?
Tất nhiên tôi không biết những gì đang diễn ra trong đầu của Trump. Nhưng: Chính phủ Chavista cầm quyền gần hai thập kỷ đã khiến Venezuela trở nên không hấp dẫn đối với bất kỳ loại can thiệp nào. Quân đội Venezuela có hệ thống phòng không tối tân, một lực lượng không quân khá mạnh, họ còn sở hữu 5.000 tên lửa phòng không do Nga chế tạo vác vai. Tất cả điều này làm cho bất cứ ai, những người lên kế hoạch cho một “cuộc tấn công phẫu thuật”, suy nghĩ. Điều đó có thể sẽ không xảy ra.
Juan Guaidó và phe đối lập có triển vọng tương lai nào?
Trong bốn năm qua, rõ ràng là phe đối lập cho dù làm bất cứ điều gì, họ không thể tiến triển. Bầu cử thì bị gian lận, ngoại lệ duy nhất: cuộc bầu cử Quốc hội năm 2015, phe đối lập dẫn đầu quá rõ ràng đến nỗi kết quả không còn có thể bị phủ nhận được. Sau đó các cuộc bầu cử khác lại tiếp tục bị gian lận. Và khi phe đối lập xuống đường, họ phải đối mặt với sức mạnh của bộ máy an ninh: từ các tổ “Colectivos” trong các khu phố được trang bị xe gắn máy và các vũ khí hạng nhẹ và hành động trên đường phố chống lại các cuộc nổi dậy, cho đến cảnh sát, dịch vụ tình báo, lực lượng bán quân sự cho đến lực lượng vũ trang. Venezuela là một vùng đất đầy vũ khí – không có phe đối lập nào có thể chống cự lại.
Guaidó đã nhiều lần yêu cầu quân đội sát cánh với nhân dân. Liệu ông ta có cơ hội?
Tôi cho đó là một điều diễu cợt. Bởi vì đó không phải là một câu hỏi đạo đức, mà là một vấn đề trong việc phân phối của cải và thu nhập.
Ý ông là gì?
Thật ra, Venezuela là một chế độ độc tài quân phiệt, chỉ ngụy trang là dân sự. Quân đội kiểm soát hầu hết nền kinh tế quốc hữu hóa. Họ là nhà ngoại giao, họ điều hành các bộ, chính quyền công cộng. Quân đội quản lý hải quan, cơ quan thuế, ngân hàng, giám sát ngân hàng, quản lý ngoại hối quan trọng, tàu điện ngầm, sân bay, nhà cung cấp điện, bảo hiểm quốc gia. Quân đội là hoàn toàn bất khả xâm phạm. Một tình huống đặc quyền như vậy sẽ không bao giờ trở lại! Họ chỉ có mọi thứ để mất nhưng không có gì để đạt được.
Venezuela đang trong một cuộc khủng hoảng kinh tế khó có thể trở nên tồi tệ hơn: siêu lạm phát, giảm một nửa sản lượng khai thác dầu, ba triệu người tị nạn, tăng trưởng lại là số âm. Do đó không thể tiếp tục như vậy nữa. Triển vọng nằm ở đâu nếu không có sự thay đổi quyền lực?
Nó thậm chí còn tồi tệ hơn. Venezuela đã cầm tài nguyên của mình cho công ty dầu mỏ hàng đầu của Nga Rosneft và Trung Quốc cho đến những năm 2020. Và các chương trình xã hội đã là nguồn gốc của tham nhũng với mức độ chưa từng có. Trong 19 năm qua, hơn 500 tỷ đô la đã được chuyển từ các chương trình xã hội vào túi của một người. Một ví dụ là Trung úy Andrade, giám đốc an ninh của Hugo Chávez. Sau đó, ông trở thành người đứng đầu một quỹ xã hội, Ngân hàng Phát triển Xã hội và Kho bạc Quốc gia. Swiss Leaks tiết lộ khối tài sản của ông ta trị giá 5 tỷ USD. Và đó chỉ là một trong vô số ví dụ. Tham nhũng là nguyên nhân chính dẫn đến sự khốn khổ của một trong những quốc gia giàu có nhất thế giới. Ai muốn nắm quyền trong tình huống như vậy?
Bây giờ nhiều người muốn cùng một lúc.
Ai đó nên cung cấp cho họ một bản đối chiếu thu chi. Đất nước đang nợ nần tới nhiều năm sau. Thu nhập giảm nhiều và không thể tăng trưởng trở lại một cách nhanh chóng. Ngành công nghiệp dầu mỏ đã không được tu bổ đầy đủ trong ít nhất một thập kỷ. Các cơ sở bị hao mòn, các lỗ khoan bị bỏ hoang. Điều đó đòi hỏi đầu tư nhiều tỷ đô la – số tiền đó từ đâu ra?
Ông đánh giá tầm quan trọng của cuộc khủng hoảng Venezuela đối với sự suy tàn của cánh tả ở châu Mỹ Latinh như thế nào?
Không quá lớn. Maduro không có những yêu sách như Chávez đã có. Maduro đã được đào tạo thành một cán bộ có triển vọng tại trường đại học Đảng của Ủy ban Trung ương ĐCS Cuba. Là người của Cuba, Chávez đã chọn anh ta làm người kế vị, nhưng ông ta không đặt nặng tầm quan trọng ở lục địa.
Venezuela không phải là ví dụ tiêu cực để răn đe?
Brazil quan trọng hơn nhiều với vấn đề tham nhũng. Nó cũng không dừng lại ở phía cánh Tả và những gì phát ra từ Brazil từ công ty Odebrarou là một mục nhọt ung thư, có lẽ có tầm quan trọng lớn hơn nhiều đối với sự suy tàn của cánh Tả.
Nguồn: TAZ
Hannes Bahrmann, sinh năm 1952, là một nhà báo và viết nhiều sách. 2018 ông cho xuất bản cuốn „Venezuela. Die gescheiterte Revolution“ (Venezuela. Một cuộc cách mạng thất bại) (Ch.LinksVerlag).