Trung Quốc đang dùng những biện pháp mạnh trong cuộc chiến chống lại virus corona. Tuy nhiên, hầu như chỉ có các bác sĩ có trình độ tại các thành phố lớn. Chuyên gia Trung Quốc Nis Grünberg giải thích hệ thống y tế lạc hậu của nước Cộng hòa Nhân dân.
Vũ Ngọc Chi dịch
Từ „Immer öfter werden Ärzte nach schlechter Behandlung niedergestochen“
WELT: Ông Grünberg, Tổ chức Y tế Thế giới ca ngợi việc xử lý virus corona của Trung Quốc. Nước Cộng hòa Nhân dân này rõ ràng chỉ thành công trong khi lâm vào cuộc khủng hoảng – hay về cơ bản Đức có thể học được điều gì từ hệ thống y tế của đất nước đó?
Nis Grünberg: Không, tôi không khuyến khích điều đó. Ngoài các nhà thương hiện đại ở Bắc Kinh và Thượng Hải, việc cung cấp y tế ở đó còn khiêm tốn. Hiện tại có một cung cấp cơ bản đến hầu hết tất cả người Trung Quốc, nhưng có tiêu chuẩn rất thấp. Đối với các phương pháp điều trị phức tạp hơn như phẫu thuật hông hoặc đầu gối, mọi người cần bảo hiểm bổ sung đắt tiền hoặc phải tự bỏ tiền dành dụm. Hàng trăm triệu người Trung Quốc, những người thường sống trong điều kiện nông thôn nghèo nàn, bị thiệt thòi.
Một căn bệnh nghiêm trọng, tương tự như ở Hoa Kỳ, có thể khiến họ bị phá sản. Hầu như không có lĩnh vực nào khác mà sự bất công ở Trung Quốc thể hiện rõ như trong việc chăm sóc sức khỏe.
WELT: Tài chính của người bệnh có đóng một vai trò trong việc điều trị coronavirus không?
Grünberg: Không, việc điều trị bệnh từ virus này thì miễn phí. Chính phủ trung ương cũng đã đưa ra một điều khoản quy định rằng những người bị nhiễm virus mà không thể đi làm, không được phép sa thải. Chi phí bệnh viện cho vật liệu và cho việc làm thêm giờ cũng được chi trả. Vì vậy, bạn có thể nói rằng, khi nói về việc chống lại virus, đây là một ngoại lệ, không quan trọng ai có bao nhiêu tiền.
WELT: Ở Trung Quốc, các nhà thương nông thôn tồi tệ hơn nhiều so với ở thành phố, và thiếu thiết bị và các bác sĩ có trình độ. Điều gì sẽ xảy ra nếu virus cũng lan đến những khu vực này?
Grünberg: Việc cung cấp y tế ở nông thôn rất hạn chế, và nhiều người Trung Quốc phải đi vài giờ để gặp bác sĩ. Hệ thống y tế rất giới hạn ngay cả trong hoạt động bình thường. Nếu virus lây lan sang dân cư nông thôn, Trung Quốc sẽ có vấn đề.
Tuy nhiên, nguy cơ lây nhiễm vẫn chỉ cao ở các thành phố có hàng triệu người, nơi tiếp xúc gần gũi với nhiều người khác là việc xảy ra hàng ngày. Ngoài ra, vài ngày trước, Bắc Kinh đã thông qua một bộ quy tắc để chống lại virus ở khu vực nông thôn. Điều này bao gồm khám nghiệm và đăng ký những người đến và đi và huy động tất cả các nguồn lực y tế có sẵn.
WELT: Tại sao Trung Quốc tụt lại phía sau trong việc chăm sóc sức khỏe người dân? Mật độ của các bác sĩ ở Trung Quốc là dưới mức của Kyrgyzstan hoặc Bolivia với ít hơn hai trên 1000 dân.
Grünberg: Ta không nên quên rằng Trung Quốc bắt đầu từ con số không. 40 năm trước hầu như không có bác sĩ được đào tạo đúng cách. Bây giờ, các trường đại học và trung tâm nghiên cứu hiện đại đã được thành lập, nhưng chỉ trong các khu vực được chọn. Tuy nhiên, chính phủ đã nhận ra sự cần thiết phải hành động và đang đầu tư rất nhiều tiền vào các chương trình như “Trung Quốc khỏe mạnh 2030” để đào tạo bác sĩ, trong các cấu trúc tốt hơn và các bệnh viện mới. Tuy nhiên, sẽ không có thay đổi trong hệ thống theo hướng cung cấp bảo hiểm sức khỏe toàn nước như ở Đức.
WELT: Trong khi 20 công ty dược phẩm lớn nhất thế giới đầu tư trung bình 21% vào nghiên cứu và phát triển trong năm 2017, các công ty Trung Quốc niêm yết ở sàn chứng khoán chỉ đạt được một cách đáng kinh ngạc 2,5%.
Grünberg: Vâng, thị trường rất thay đổi, cạnh tranh lớn và lợi nhuận của các công ty thấp hơn nhiều so với chúng ta. Do đó, rất khó để nhiều công ty lập kế hoạch đầu tư dài hạn. Đồng thời, các phương pháp điều trị mới từ nước ngoài cũng hay bị hoãn lại và giấy phép không được cấp để bảo vệ thị trường của chính họ. Vì vậy buôn lậu thuốc men từ nước ngoài xảy ra hết lần này đến lần khác.
WELT: Người Hoa có tin tưởng vào hệ thống y tế của họ?
Grünberg: Theo truyền thống, các bác sĩ có uy tín cao trong dân chúng. Tuy nhiên, hệ thống bất bình đẳng ngày càng dẫn đến sự bực tức lớn của bệnh nhân và căng thẳng rất lớn ở các bệnh viện. Ngày càng có nhiều sự cố mà các bác sĩ bị đánh hoặc đâm sau khi điều trị kém. Ngoài ra, ngày càng có nhiều nghi ngờ trong dân chúng về việc cung cấp y tế hiện tại cho những người nhiễm virus có đủ hay không. Một số lượng đáng ngạc nhiên các tường thuật chỉ trích và hình ảnh về tình trạng đông đúc và hỗn loạn tại các nhà thương được chia sẻ trên mạng xã hội.
WELT: Để trấn an, chính quyền đang vội vã xây cất hai bệnh viện và phát sóng trực tiếp việc xây 2 tòa nhà này. Hàng triệu người Trung Quốc và các nước ngoài đang theo dõi.
Grünberg: Vâng, bộ phận tuyên truyền của Trung Quốc rất am hiểu công nghệ của họ. Các phương tiện truyền thông chính thức tràn ngập hình ảnh cho thấy rằng tất cả các tài nguyên có thể có được đang được sử dụng và chính phủ hoàn toàn có khả năng hành động. Thành công của chiến lược này phụ thuộc vào cách thức virus tiếp tục phát triển.
Nếu số người nhiễm bệnh sớm giảm, chính phủ có thể coi cuộc chiến chống bệnh dịch này là một chiến thắng của mình. Họ có thể nói rằng họ đã hành động nhanh chóng và đã cho cách ly ngay lập tức. Nhưng nếu mất nhiều thời gian hơn và ngày càng có nhiều cái chết, thì một hoặc hai người đứng đầu cấp cao hơn có thể sẽ bị mất chức. Ví dụ, của thống đốc tỉnh hoặc các quan chức cấp thành phố ở Vũ Hán.
WELT: Người dân Vũ Hán có thể ở trong nhà bao lâu nữa? họ phải mua sắm đồ ăn bằng cách nào đó.
Grünberg: Hiện thời, các hộ gia đình đã được phân bổ về mức độ thường xuyên và ai trong gia đình được phép rời khỏi nhà để mua sắm. Tôi nghĩ lợi thế hiên nay là Trung Quốc đang nghỉ lễ bây giờ và mọi người đã chuẩn bị ở nhà trong vài ngày. Do đó họ đã mua thực phẩm dự trữ. Nếu bây giờ là một tuần làm việc bình thường, tình hình có thể sẽ tồi tệ hơn.
WELT: Những gì có thể đòi hỏi từ một cá nhân nếu nó quan trọng đối với công chúng, có phải nó được đánh giá khác ở Trung Quốc so với ở Đức?
Grünberg: Bạn chắc chắn có thể nói như vậy. Nếu tình trạng khủng hoảng có hiệu lực, chính phủ sẽ can thiệp đáng kể vào đời sống cá nhân của mọi người. Trung Quốc đòi hỏi rất nhiều từ dân chúng.
WELT: Theo phân tích về các quốc gia của Trung tâm diệt trừ và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ, Trung Quốc, với dân số chỉ dưới 1,4 tỷ và 50% súc vật trên thế giới, về cơ bản có nguy cơ mắc các bệnh mới có thể đe dọa phần còn lại của thế giới. Ông có đồng ý không?
Grünberg: Tiêu chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm ở Trung Quốc không rõ ràng, nói một cách cho dễ nghe một chút . Ngoài ra, người Trung Quốc thích mua thịt tươi từ động vật được giết mổ tại chỗ. Ngoài ra còn có một ưu thích đối với các loại thịt kỳ lạ như rắn, dơi vân vân trong văn hóa Trung Quốc. Thị trường Vũ Hán, nơi virus có khả năng đã bùng phát, bán hơn 50 loại thịt khác nhau. Đây về cơ bản là một khu vực rủi ro lớn đối với các virus và mầm bệnh mới.