Ngày 11/06/2020, tổng thống Mỹ Donald Trump ký sắc lệnh cho phép trừng phạt nhiều quan chức của Tòa Án Hình Sự Quốc Tế và những viên chức có tham gia điều tra hai hồ sơ Afghanistan và Palestin. Đây là một đòn giáng mạnh vào công lý quốc tế.
Theo nhà báo Stephanie Maupas tại La Haye, hai hồ sơ Afghanistan và Palestine chính là tâm điểm của đọ sức giữa chính quyền Trump và CPI. Từ tháng Giêng năm 2020, chưởng lý Fatou Bensouda bắt đầu điều tra về những tội ác mà quân đội Mỹ bị nghi ngờ phạm phải ở Afghanistan. Một trong những điểm cốt lõi của cuộc điều tra chính là những nhà tù bí mật mà CIA lập ra tại một số nước châu Âu để tra khảo các tù nhân Afghnistan sau khi bắt cóc họ.
Hành động trừng phạt mà Mỹ đưa ra vào lúc CPI sắp ra một quyết định mới liên quan đến các khu định cư Do Thái trên vùng lãnh thổ Palestine bị Israel chiếm đóng. Dù được thông báo mở điều tra từ tháng 12/2019, nhưng bà Fatou Bensouda vẫn chờ các thẩm phán xác nhận thẩm quyền hợp pháp để điều tra về vùng Cisjordani (Bờ Tây), kể cả thành Jerusalem và dải Gaza.
Hoa Kỳ chưa bao giờ phê chuẩn Quy Chế Roma, một hiệp ước quốc tế thành lập CPI và Tòa Án này đã đi vào hoạt động từ năm 2002, hiện có 120 quốc gia phê chuẩn, trong đó có Afghanistan. Chính quyền Washington cho rằng các hành động của CPI là một « tấn công chống lại các quyền của nhân dân Mỹ và có nguy cơ giẫm đạp lên chủ quyền quốc gia Mỹ », lên án CPI đã bị nhiều « thế lực bên ngoài như Nga » thao túng.
Lo sợ trước hiện tượng điều tra tội ác chiến tranh sẽ trở nên phổ biến, Hoa Kỳ sẽ làm mọi cách để cản trở và sẽ tiếp tục gia tăng áp lực đối với CPI. Bộ trưởng Tư Pháp Mỹ, William Barr, thông báo phản công, mở một cuộc điều tra nhắm vào CPI khi nhắc đến « nạn tham nhũng tài chính và biển thủ ở cấp độ cao tại văn phòng của chưởng lý ».
Liệu CPI có trụ được trong cuộc đọ sức này hay không ? Bởi vì từ nhiều năm qua định chế tư pháp quốc tế này cũng là tâm điểm của nhiều lời chỉ trích cho rằng CPI dùng châu Phi như là một sân chơi để tập luyện. Các thủ tục tố tụng chủ yếu nhắm vào các nước châu Phi nghèo, tư pháp yếu kém… Độ tin cậy vào CPI cũng vì thế mà bị suy giảm mạnh, đòi hỏi phải có một sự cải tổ sâu rộng.