3.7.2020
Môt thân hữu, chị TP, vừa gửi cho chúng tôi bài của facebooker Mạnh Kim nhận định về vấn đề „tin vịt“, tin giả hiện đang hoành hành dữ dội khắp nơi, nhất là tại Mỹ quốc.
Tác giả Mạnh Kim cho rẳng các báo mạng phổ biến mạnh mẽ tin giả vì mục đích kiếm tiền qua việc đăng quảng cáo hơn là mục đích chính trị, bênh vực hay chê trách đảng này, đảng kia.
Bài của Mạnh Kim cũng đã được đăng trong nhiều trang mạng như:
Thông luận: https://ethongluan.org/index.php/doc-bai-luu-tru/4907-ai-d-u-co-tin-v-t-va-d-lam-gi-m-nh-kim
Thụy My: http://thuymyrfi.blogspot.com/2020/06/manh-kim-ai-au-co-tin-vit-va-e-lam-gi.html
Việt luận: https://www.vietluan.com.au/ai-dau-co-tin-vit-va-de-lam-gi/
Forum Vietnam 21: https://sites.google.com/site/forumvietnam21/tiengviet/cths
Mặc dù vậy, vẫn xin chuyển tiếp bài „Ai đầu cơ tin vit và để làm gì?“ để Quý vị và ACE nào chưa đọc, cùng biết và tùy nghi suy tư, đồng ý hay bất đồng với tác giả.
Tác gỉa Mạnh Kim cho biết, sau khi truy tìm nguồn gốc, ông nhận ra được hai trang mạng tung tin thời sự bên Mỹ không phải do người Mỹ gốc Việt thành lập mà lại có xuất xứ từ bên Việt Nam:
trang “newsvitality.info” có tên Việt là „tin tức Hải Ngoại News“ / Tin Tức online và trang “kenhtintuc247.info” tên Việt là „HẢI NGOẠI-NEWS“.
Mạnh Kim cũng đặt câu hỏi „Cá nhân, nhóm nào hoặc tổ chức nào ở Việt Nam đang làm chuyện này và với mục đích gì?“.
Không ai tin rằng có cá nhân nào trong nước lại „rỗi hơi“ bỏ công lao gây dựng một trang mạng để làm chuyện này. Thủ phạm tất phải là các „dư luận viên“ được nhà nước chỉ thị, hằng ngày lấy tin bên Hoa Kỳ, rồi „thêm mắm thêm muối“ ngụy tạo thành tin „giật gân“ với mục đích thu hút một số người trong cộng đồng người Việt ta ưa chuộng theo dõi các tin tức „nẩy lửa“ như „ bạo loạn, hôi của, một người Việt bị bắn chết, mẹ con bà chủ tiệm nail bị da đen cưỡng hiếp, chủ tiệm nail Việt bị Mỹ đen đánh chết,, 2 viên cảnh sát vừa bị giết, cô Liễu Nguyễn bị người đàn ông da đen bắn chết, đi làm thêm về nữ gốc Việt bị hai người da đen hãm hiếp trong đêm, một người da đen bị Thịnh Nguyen chủ nhà hàng bắn chết….….“ mà quên đi tình trạng nhân quyền tồi tệ trong nước.
Khổ nỗi các tin này phần lớn lại là tin giả. Một người Việt sống bên Mỹ, thường xuất hiện trên mạng, đã kiểm chứng được các tin „nữ gốc Việt bị hai da đen hãm hiếp“ / „da đen bị chủ nhà hàng bắn chết“ là bịa đặt, ngụy tạo. Ông than phiền: „nhiều vị thường xuyên đọc tin trong nước, quá dễ tin, đã tiếp tay phổ biến nhiều tin tức, tài liệu, mà không cần, hay không quan tâm đến việc kiểm chứng để biết rõ nguồn tin đúng hay sai, không biết gì hơn là cứ nhấn nút FORWARD, như thế Quý vị đã vô tình tiếp tay phổ biến fake news tuyên truyền của vẹm.“.
Cả tin với hình chụp tượng kỷ niệm TT Lincoln bị phá hoại với tựa đề „Đây là hình chụp Lincoln memorial sau những ngày bạo loạn.“ đã đươc Snopes, một tổ chức chuyên nghiệp kiểm chứng tin tức giả mạo, xác nhân là hình giả. Xin đọc tin của snopes: https://www.snopes.com/fact-check/lincoln-memorial-defaced-protesters/. Snopes nói ảnh này đã giả mà trinh độ làm giả lại quá kém, quá dở (poorly manipulated) khiến ai cũng nhận ra ngay là ảnh ngụy tạo. Không thấy báo chí hay đài TV đứng đắn nào ở Mỹ hay Đức loan tin này hoặc cho đăng hình ảnh giả này cả.
Mấy tuần rồi, song song với tình hình xáo trộn bên Mỹ, chế độ CS gia tăng đàn áp, bắt bớ các nhà hành động dân chủ, nhân quyền như Phạm Chí Dũng, Nguyễn Tường Thụy, Lê Hữu Minh Tuấn. Tuần trước, chế độ không những bắt giam từng người riêng rẽ mà còn bắt cả gia đình bà Cấn Thị Thêu và các con trai Trịnh Bá Tư, Trịnh Bá Phương. Trịnh Bá Phương là một trong những người tiên phong trong việc cung cấp thông tin về biến cố Đồng Tâm cho báo chí trong và ngoài nước. Bà Cấn Thị Thêu từng bị ngồi tù CS vì ra mặt phản kháng nhà nước trong vụ tranh chấp đất đai ở thôn Dương Nội, ngoại thành Hà Nội. Riêng Trịnh Bá Tư khi bị tống lên xe đã hô to “Đả đảo Cộng sản hèn với giặc ác với dân”. Ngoài gia đình bà Cấn Thị Thêu, CS còn bắt bà Nguyễn Thị Tâm cũng là một người bị cưỡng chế thu hồi đất ở Dương Nội, Facebooker Chung Hoàng Chương bị buộc tội xâm phạm lợi ích của nhà nước và cô Nguyễn Thị Cẩm Thúy bị cáo buộc tuyên truyến chống nhà nước.
Nếu nhìn kỹ vào vấn đề thì quả thật chế độ CSVN đã thành công thi hành nghị quyết 36, đánh lạc hướng khối người Việt tỵ nạn CS ở hải ngoại. Các dư luận viên CS dùng E-Mail nặc danh ồ ạt gửi các tin giật gân nói trên. Một số không ít bà con ở Mỹ và ngoài Mỹ như nước Đức, sốt sắng phổ biến tin tức về các vụ bạo động, cưỡng hiếp, giết người…., thậm chí còn có một Hội đoàn người Việt tỵ nạn cũng tham gia „phóng“ tin giật gân („Chủ tiệm Nail Việt cô Jessica Hang bị đánh chết do mâu thuẫn với khách da đen“). Người này chuyển tin cho người kia, người kia chuyển tiếp cho người khác, cứ như thế cộng đồng Việt Nam hải ngoại chìm đắm trong ổ tin đầy bạo lực, còn các tin người Việt trong nước tranh đấu cho nhân quyền, dân chủ bị Cộng sản đàn áp, đáng lẽ phải được chú trọng, thì tiếc thay lại bị bỏ vào một „xó“.
Xin Quý vị và ACE đọc thêm chi tiết trong bài dưới và mong Quý vị và ACE nhìn, duyệt xét lại vấn đề. Trong thời buổi tin giả fake news nhan nhản trên mạng, chúng ta nên kiểm chứng để biết được các tin này đứng đắn hay bậy bạ trước khi phổ biến đến tay bà con, thân hữu, có thể vô tình làm „dư luận viên“ không lương cho chế độ CSVN.
Kính
Duong Hong-An
Mục lục
AI ‘ĐẦU CƠ’ TIN VỊT VÀ ĐỂ LÀM GÌ?
- Mạnh Kim
‘…như “newsvitality.info”, khi truy tìm nguồn gốc bằng các trang tìm kiếm “whois”, sẽ thấy rằng “kenhtintuc247.info” cũng có xuất xứ Việt Nam. Cá nhân, nhóm nào hoặc tổ chức nào ở Việt Nam đang làm chuyện này và với mục đích gì?…’
Với một số người, chẳng có chuyện thích hay không thích ông Trump, ủng hộ hay chống đối phong trào Black Lives Matter, vấn đề chỉ là kiếm được tiền, rất nhiều tiền. So với cách câu view từ tin tức liên quan giới người mẫu và showbiz luôn được xem là thảm họa của truyền thông thì kiếm sống bằng fake news tỏ ra bất lương gấp nhiều lần. Ngoài những kẻ kiếm sống bằng tin giả, có thể có những người cũng khai thác tin vịt cho mục đích khác…
Không chỉ đầu độc thông tin và tạo ra cuộc khủng hoảng hỗn loạn không có điểm dừng trong làng truyền thông, fake news còn đang gây xáo trộn xã hội ở mức độ nguy hiểm chưa từng có. Nó tạo ra hận thù và gây chia rẽ ngày càng khủng khiếp. Nguồn gốc vấn đề có thể xuất phát từ hiện tượng thích ông Trump nhưng những kẻ sản xuất fake news mới là thủ phạm mang lại tai họa khi chúng khai thác tối đa tâm lý đám đông, lợi dụng “ông Trump” như một “món hàng thông tin” để bán ra “thị trường pro-Trump” và rung đùi hốt bạc. Cỗ máy tin giả của chúng hoạt động không ngưng nghỉ, từ việc làm ảnh giả bà Melania Trump mặc áo dài Việt Nam đến việc bịp ra một “chính sách” mà “Tổng thống Trump vừa loan bố”. Chúng có thể chẳng yêu thích gì ông Trump cả. Cũng chưa chắc chúng thù ghét đảng Dân chủ Mỹ. Chúng nhận ra một điều: “khen” ông Trump và “chửi” đảng Dân chủ Mỹ là một cách hốt bạc.
Việc tạo ra tin bịp liên quan ông Trump để kiếm tiền không phải xảy ra mới đây và không chỉ đối với người Việt. Hiện tượng này đã bùng nổ từ mùa tranh cử tổng thống Mỹ 2016. Một “nhà báo mạng” ở Macedonia từng nói với BuzzFeed News rằng, “nhờ ông Trump”, hắn kiếm được 5.000 USD/tháng hoặc có khi 3.000 USD/ngày! Trong năm 2015, ngôi làng nhỏ Veles (45.000 dân) tại Macedonia đã tung ra ít nhất 140 website chính trị Mỹ (WorldPoliticus.com, TrumpVision365.com, USConservativeToday.com, DonaldTrumpNews.com, USADailyPolitics.com…).
Chẳng bao giờ có chuyện bùng nổ “công nghiệp tin vịt” nếu những kẻ sản xuất fake news không kiếm được bộn từ cái gọi là “thuật toán” CPM (cost per mille – “mille” tiếng Latin, có nghĩa “ngàn”), tức số tiền thu được từ Google AdSense tính theo đơn vị 1.000 lượt view. Với video, tiền thu vào luôn nhiều hơn. Đó là lý do tại sao ngày càng xuất hiện cái gọi là “thế hệ YouTuber” nhiều nhan nhản đến chóng mặt. Tháng 9-2019, tổ chức phi lợi nhuận Global Disinformation Index, sau khi khảo sát khoảng 20.000 website chuyên đăng tin vịt, cho biết, các công ty kỹ thuật quảng cáo đã chi chừng 235 triệu USD/năm khi cho chạy quảng cáo vào những website trên.
Việc tạo ra website, trong khi đó, rất đơn giản. Chỉ cần “đầu tư” chừng 10 USD là đã mua được một tên miền trên GoDaddy. Cũng chẳng cần bỏ tiền thuê thiết kế website. Những tính năng cơ bản mà WordPress cung cấp đã đủ để “gây bão”. Để lừa độc giả, chúng tạo ra những tên miền na ná tên các hãng tin/tờ báo uy tín, chẳng hạn “New York Times Politics.com”, “abcnews.com.co” hoặc “forbesbusinessinsider.com” (dĩ nhiên chẳng liên quan đến hai tờ báo nổi tiếng Forbes và Business Insider). Tình trạng này cũng xảy ra trong giới “công nghiệp fake news” Việt Nam, khi chúng tạo ra những trang tin lấy tên “Tuổi Trẻ Online” hoặc “Thanh Niên Online”. Nội dung các trang này, dù trong nhiều trường hợp “chủ trang” không phải ở Mỹ, đều nói về chính trị Mỹ. Tại sao? Việc bán “sản phẩm pro-Trump” chỉ là một phần. Cái chính là “traffic” ở thị trường Mỹ. Cần biết, doanh thu CPM dao động tùy vị trí địa lý, cao nhất là Mỹ; trong khi thị trường Việt Nam thấp hơn Mỹ 10 lần.
Để “bán” tin vịt, cách hiệu quả nhất là “tối ưu hóa” việc khai thác cảm xúc đám đông. Khi đám đông tỏ ra không ưa thích người da đen thì chúng tạo ra những tin đại loại “Truy nã nhóm người da đen hiếp dâm chủ tiệm Nail&Spa Việt và con gái trong đêm”. Những gói “sản phẩm” ăn khách đang được “sản xuất” ào ạt thời điểm hiện tại gồm: 1/ “Đánh” Trung Quốc (bịa những tin giật gân chẳng hạn “Bắc Kinh rúng động với nguồn tin mật về vụ đảo chính Tập Cận Bình”); 2/ “Đánh” đảng Dân chủ Mỹ (“bọn Dân chủ thổ tả bán đứng nước Mỹ cho Trung Quốc”); 3/ “Đánh” người da màu (“cái chết George Floyd là ngụy tạo”)…
Những bản tin này, bài viết lẫn video, luôn được đón nhận và chia sẻ dữ dội. Chúng đơn giản thỏa mãn được tâm lý “kỳ vọng”, hơn là thuyết phục độc giả bằng dữ liệu được xác chứng. Chúng mang đến một sự hả hê thích thú từ một đám đông bị dẫn dắt lọt vào cái bẫy “click bait” giúp mang lại lợi nhuận cá nhân cho những kẻ thậm chí hả hê thích thú hơn vì dễ dàng lừa thiên hạ được khối tiền. Với những kẻ này, “Donald Trump” hay “Bill Gates” đều tương tự nhau, chỉ là “gói sản phẩm thông tin” dễ bán chạy, không hơn không kém.
Hiện tượng ủng hộ Trump và chán ngán đảng Dân chủ ở Mỹ là có thật. Thái độ kỳ thị người da màu là có thật. Tâm lý thù ghét Trung Quốc dĩ nhiên có thật. Tuy nhiên, khi “dữ liệu” và “sự kiện” được cung cấp từ những “nguồn” không biết lấy từ đâu thì cần phải xem lại “mức độ có thật” bao nhiêu phần trăm để xác định đó là sự thật, hay chỉ là điều mình “muốn tin” là thật, “phù hợp” với tâm lý yêu hoặc ghét của mình. Người ta dĩ nhiên hoàn toàn có quyền khước từ những hãng tin/tờ báo khổng lồ như New York Times, CNN, Washington Post… khi cho rằng đó là “nơi tạo ra fake news” nhưng nếu vậy thì cũng cần có thái độ tương tự đối với những trang tin hoặc “YouTuber” ra rả cung cấp vô số tin tức không thể kiểm chứng tràn ngập mạng xã hội từng ngày từng giờ. Có một “nghịch lý” buồn cười: trong nhiều trường hợp, những kẻ làm tin giả luôn gài logo những hãng tin/tờ báo lớn được “mặc định” là “nơi sản xuất tin vịt” như CNN chẳng hạn trong những “bản tin” của chúng, như một cách để “bảo chứng” rằng đó không phải là tin bịa.
Chừng nào Google, Facebook hoặc YouTube có thể chặn đứng dịch tin giả như cách họ luôn mồm nói?Không bao giờ, khi mà chính họ đang gián tiếp nuôi và giúp phát triển thị trường tin giả bằng việc cho phép quảng cáo chạy vào các website hoặc kênh YouTube chuyên đăng tin vịt; khi mà thị trường fake news vẫn còn độc giả. Sẽ chẳng bao giờ dịch tin giả giảm hoặc biến mất khi mà mạng xã hội tiếp tục được “nuôi” bằng cảm xúc và được trục lợi bằng cảm xúc. Không chỉ “lợi ích kinh tế” mà cả “lợi ích chính trị”. Xét riêng Việt Nam, ai là kẻ thủ đắc nhất, về chính trị, khi xã hội và cộng đồng dồn hết năng lượng lẫn thời gian vào cuộc chiến yêu-ghét xuất phát từ sự ủng hộ hoặc chống đối những nhân vật hoặc các vấn đề hoàn toàn không liên quan nội tình đất nước? Có thể có một sự chủ ý và ngầm điều khiển dư luận lao vào cuộc “chém giết” quyết liệt này không?
Để ý một chút sẽ thấy ngày càng xuất hiện nhiều trang tin (tiếng Việt) viết về chính trị-xã hội Mỹ. Tin nước Mỹ, tin tức Hoa Kỳ, chuyện nước Mỹ…, đại loại vậy. Tin tức được “cập nhật” từng giờ, với mức độ “độc đáo” và “độc quyền” đến mức ngay cả những tờ báo lớn Việt ngữ ở Mỹ cũng không có được. Bản tin “Truy nã nhóm người da đen hiếp dâm chủ tiệm Nail&Spa Việt và con gái trong đêm” là một ví dụ. Website “kenhtintuc247.info” là nơi đầu tiên đăng tin trên. Cách thực hiện nội dung của những trang tin này có thể khiến nhầm tưởng đó là hoạt động của làng truyền thông hải ngoại, như logo “Hải ngoại News” của “newsvitality.info”. Tuy nhiên, như “newsvitality.info”, khi truy tìm nguồn gốc bằng các trang tìm kiếm “whois”, sẽ thấy rằng “kenhtintuc247.info” cũng có xuất xứ Việt Nam. Cá nhân, nhóm nào hoặc tổ chức nào ở Việt Nam đang làm chuyện này và với mục đích gì?
Một số ít còn thậm chí cho rằng cần tận dụng “công cụ fake news” để thủ thắng trong cuộc chiến khuynh loát dư luận. Với nhiều độc giả, họ gần như không hề quan tâm điều đó. Họ “lắng nghe và chia sẻ” một cách cảm tính như thể tìm được một “giải đáp” đầy thỏa mãn theo kiểu “thấy-chưa, tôi-đã-nói-rồi”, khi vấn đề đang quan tâm có nội dung hoàn toàn “khớp” với tâm lý yêu-ghét của mình. Họ không muốn đề cập đến nghi vấn cần thiết rằng, ai đứng sau việc thực hiện những “bản tin” này và chúng làm điều ấy vì cái gì. Tuy vậy, có một câu hỏi lớn nên luôn đặt ra dù không nhất thiết cần câu trả lời: Ai đang bị thiệt nhiều nhất trong cơn lốc tin vịt?
Nguồn: Facebook Mạnh Kim
Tham khảo:
–https://www.nytimes.com/2016/11/25/world/europe/fake-news-donald-trump-hillary-clinton-georgia.html
– https://www.wired.com/2017/02/veles-macedonia-fake-news/
– https://blog.adbeat.com/fake-news/
– https://www.bbc.com/news/technology-50432080
Ảnh chụp màn hình các trang fake news lẫn “xuất xứ” của chúng
Chiến dịch tung tin giả kích động kỳ thị sắc tộc từ Hà Nội
Trang http://newsvitality.info/ vừa có bản tin “Sàm sỡ “Andey Oanh” tại tiệm Bali Nail&Spa người Mỹ gốc Phi bị đánh nhập viện”.
– Thứ nhất, tiệm nail có tên Bali và logo trùng với logo của trong hình của “bản tin” ở tại Florida chứ không phải tại San Diego, California.
Link hình gốc ở đây.
– Tấm hình thứ 1 (có cảnh sát) trong bản tin giả lấy từ bản tin gốc dưới đây của năm 2019:
Link hình gốc:
– Tấm hình người đàn ông da đen ngồi trên xe lăn bản tin giả lấy từ bản tin gốc dưới đây trong một sự kiện xảy ra ở New York City:
– Tấm hình hai cảnh sát bị xóa mờ huy hiệu trong bản tin giả lấy từ bản tin ở Seatle, tiểu bang Washington. Hình nằm trong album của bản tin:
– Đoạn clip trong bản tin lấy từ một Youtube đã đăng tải từ ngày 21/12/2019. Đoạn clip này đã được Instagram, Twitter, Youtube phổ biến từ năm 2019 để cổ vũ cho phong trào woman self-defense.
 |
| Clip trong bản tin giả |
Nguồn clip:
Địa chỉ đăng ký cho domain trên nếu truy từ registrant state/province mà chủ trang dùng mã ký hiệu có thể được giải mã là Hà Nội, Việt Nam. Địa chỉ P205- H1, tập thể quân đội – Phường Phương Mai – Quận Đống Đa – Hà Nội. Tên người đăng ký là Nguyen Thanh Son.
 |
| Code mã hóa từ Hà Nội được sử dụng để đăng ký website tung tin giả |
Những thông tin ngụy tạo như trên xuất phát từ một trang web có tên miền được đăng ký tại Hà Nội đã góp phần đào sâu thêm lòng thù hằn của người gốc Việt ở Mỹ đối với các sắc dân khác như da đen.
Chiến dịch tung tin giả bằng cách tạo ra nhiều trang web với nhãn Tin Tức – Hải Ngoại News chính là chủ đích hạ thấp uy tín, độ trung thực của cộng đồng người Việt bên ngoài.
Tung tin giả có chủ đích chính hành động phục vụ cho lợi ích của cộng sản trong việc làm suy yếu sức ảnh hưởng của người Việt hải ngoại.
