„các công ty Trung cộng đã thúc đẩy tính hợp pháp trong nhiều trường hợp, sử dụng một hệ thống các chiến thuật mờ ám để đạt được nhiều lợi thế nhất có thể. Họ tóm lấy toàn cảnh Hoa Kỳ một cách có hệ thống để lấy từng chút dữ liệu, thông tin và tài sản trí tuệ có sẵn; đổi lại, họ đóng góp ít hoặc không có gì để trao đổi.“
Adonis Hoffman
Các vụ hủy niêm yết của chính quyền Trump đối với Trung cộng đang ngày càng mạnh mẽ hơn. Và với lý do chính đáng, bởi khi nói đến kinh doanh ở Mỹ, các công ty Trung cộng đều chỉ ‘cướp mà không cho’.
Đến giờ, chúng ta đã khá quen thuộc với những cáo buộc chống lại các công ty Trung cộng vì những hành vi kinh doanh bất chính của họ. Từ hoạt động gián điệp thương mại bí mật đến đánh cắp công nghệ hoàn toàn, các tập đoàn Trung cộng hoạt động ở Mỹ tận dụng tối đa lợi thế và quyền tự do thương mại theo luật pháp Mỹ cũng như khả năng tiếp cận thị trường Mỹ dễ dàng.
Với một vài ngoại lệ, môi trường kinh tế tự do của Hoa Kỳ cho phép các tập đoàn, bao gồm cả các công ty nước ngoài, tham gia vào nhiều hoạt động kinh doanh.
Tuy nhiên, các công ty Trung cộng đã thúc đẩy tính hợp pháp trong nhiều trường hợp, sử dụng một hệ thống các chiến thuật mờ ám để đạt được nhiều lợi thế nhất có thể. Họ tóm lấy toàn cảnh Hoa Kỳ một cách có hệ thống để lấy từng chút dữ liệu, thông tin và tài sản trí tuệ có sẵn; đổi lại, họ đóng góp ít hoặc không có gì để trao đổi.
Các công ty Trung cộng chỉ biết ‘đánh cắp’ mà không có gì để đổi lại
Và điều đó đúng với TikTok và các ứng dụng khác có bề ngoài “có vẻ lành tính”. Không nói đến chủ nghĩa bảo hộ thái quá, khi những công ty như Facebook, Google và các công ty Hoa Kỳ khác tận dụng dữ liệu của Hoa Kỳ là một chuyện, nhưng một điều hoàn toàn khác là khi một công ty Trung cộng tại Mỹ liên kết với chính quyền Trung cộng để làm điều tương tự hoặc tệ hơn.
Vấn đề nội địa là một vấn đề về quyền riêng tư, thuộc thẩm quyền của Ủy ban Thương mại Liên bang. Vấn đề các công ty Trung cộng như Tiktok là lĩnh vực của chính sách đối ngoại và tốt nhất nên để Quốc hội và bộ máy hành pháp thực thi.
Tổng thống Donald Trump đã đe dọa sẽ xóa 200 công ty Trung cộng khỏi sàn giao dịch chứng khoán Mỹ trừ khi họ tuân thủ bộ luật và quy định mới của Mỹ được thiết kế để minh bạch hơn.
Luật được đề xuất sẽ yêu cầu các công ty giao dịch công khai trên các sàn giao dịch của Mỹ phải tuân thủ các tiêu chuẩn mới trong kiểm toán tài chính.
Mặc dù điều này có vẻ nặng nề nhưng Hạ nghị sĩ Brad Sherman, D- California, cho biết: “Đây không phải là điều khoản chống Trung cộng. Đây là một điều khoản bảo vệ các nhà đầu tư”. Ngoài ra, các cuộc kiểm toán được thiết kế để tiết lộ bản chất, phạm vi quyền sở hữu và quyền kiểm soát của chính phủ nước ngoài (đặc biệt là chính quyền Trung cộng) đối với các công ty này.
Đây là đề xuất mới nhất từ Cơ quan điều hành nhằm cân bằng quy mô thương mại và đầu tư giữa Trung cộng và Hoa Kỳ. Tất cả đều nhằm mục đích đưa các công ty Trung cộng tuân thủ các nguyên tắc công bằng và bình đẳng chi phối kinh doanh và thương mại quốc tế, đồng thời loại bỏ họ khỏi sân chơi kinh tế của Mỹ.
Các biện pháp đặc biệt này tuân theo nhiệm vụ của tổng thống nhằm hạn chế Huawei và TikTok – hai công ty Trung cộng được cho là nằm dưới sự thống trị và kiểm soát của chính phủ Trung cộng – truy cập vào dữ liệu và thông tin nhạy cảm của các công ty và người tiêu dùng Mỹ. Một số ứng dụng công nghệ lớn nhất của họ tận dụng quyền truy cập vào dữ liệu do người tiêu dùng Mỹ cung cấp một cách nhẹ dạ.
‘Mờ ám’ là luật chơi của các công ty Trung cộng
Không nghi ngờ gì nữa, an ninh quốc gia Hoa Kỳ đang là mối quan tâm cốt lõi. Nhưng ngoài ra, còn có những lý do thuyết phục khác khiến Mỹ cần phải cứng rắn hơn với các công ty Trung cộng. Điều quan trọng nhất đó là các công ty này ít quan tâm đến các đặc tính kinh doanh của Mỹ vốn coi trọng các nguyên tắc về môi trường, xã hội và quản trị (ESG).
Điều đó nghĩa là gì?
Nói một cách dễ hiểu, điều đó có nghĩa là các công ty Trung cộng nhìn chung ít hoặc không chú ý đến một bộ hướng dẫn được công nhận phổ biến, mà các công ty Mỹ và châu Âu tuân thủ khi xem xét các khoản đầu tư toàn cầu.
Khi các nhà đầu tư, cơ quan quản lý và các nhà hoạt động thảo luận về các vấn đề môi trường, họ tập trung vào các yếu tố như tiêu thụ năng lượng, ô nhiễm, biến đổi khí hậu, xử lý chất thải, bảo tồn tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ động vật, cùng những yếu tố khác, trong khi đó, các công ty Trung cộng chỉ xem xét các vấn đề này một cách qua loa.
Về các vấn đề xã hội, hầu hết các nhà đầu tư tập trung vào các hoạt động của doanh nghiệp liên quan đến nhân quyền, thực hành lao động, sự tham gia của cộng đồng, sự đa dạng, hòa nhập, sức khỏe và an toàn, và các mối quan hệ của các bên liên quan.
Ngược lại, thành tích của các công ty Trung cộng trong các lĩnh vực này tồi tệ đáng kinh ngạc cả trong và ngoài nước.
Và trong lĩnh vực quản trị công ty, các nhà đầu tư Hoa Kỳ và toàn cầu tập trung vào các thông lệ kinh doanh liên quan đến chất lượng quản lý, tính độc lập của hội đồng quản trị, xung đột lợi ích, lương thưởng điều hành, quyền của cổ đông và tính minh bạch, cùng những thứ khác.
Tuy nhiên, tính minh bạch không phải là thông lệ phổ biến giữa các công ty Trung cộng; thực sự thì “mờ ám” là luật chơi của họ.
Bằng cách phớt lờ, né tránh hoặc không tuân theo nhiều tiêu chuẩn này, các công ty Trung cộng đã có ý định “chơi” theo bộ quy tắc riêng của họ ở Mỹ. Dù vậy, mức đầu tư của họ bị hạn chế giảm đáng kể xuống còn 3 tỷ USD cho 8 thương vụ vào năm 2019. Và dịch viêm phổi Vũ Hán đã làm chậm khoản đầu tư hơn nữa.
Nhiều công ty lớn ở Hoa Kỳ thuộc sở hữu của chính quyền Trung cộng
Tuy nhiên, vẫn còn nhiều công ty hoạt động ở Mỹ với mức độ sở hữu đáng chú ý của chính quyền Trung cộng. Một vài ví dụ hàng đầu bao gồm Reddit, đã nhận được khoản đầu tư 150 triệu USD từ Tencent của Trung cộng vào năm 2019. TikTok, nền tảng video thuộc sở hữu của ByteDance của Trung cộng được định giá 100 tỷ USD.
Universal Music Group nhận khoản đầu tư 3,4 tỷ USD từ Tencent vào năm 2019. Warner Music nhận khoản đầu tư 200 triệu USD từ Tencent vào năm 2020. Riot Games do Tencent sở hữu 100%, và Tencent cũng sở hữu 40% Epic Games.
Nhà hát AMC được Tập đoàn Dalian Wanda mua lại vào năm 2012 với giá 2,6 tỷ USD. Tập đoàn Wanda cũng đã mua Legendary Entertainment Group, một hãng phim lớn của Hollywood, với giá 3,5 tỷ USD vào năm 2016. Vào thời điểm đó, đây là thương vụ Trung cộng – Hollywood lớn nhất.
Trong các lĩnh vực khác, Smithfield Foods đã được Tập đoàn WH của Trung cộng mua lại với giá 4,7 tỷ USD vào năm 2013. GE Appliances được Công ty Qingdao Haier của Trung cộng mua lại với giá 5,6 tỷ USD vào năm 2016. Ingram Micro được Tập đoàn HNA của Trung cộng mua lại với giá 6 tỷ USD vào năm 2016. The China Investment Corporation đã đầu tư 100 triệu USD vào Airbnb, Inc. vào năm 2017.
Các thương vụ mua lại mang tính biểu tượng khác của Trung cộng bao gồm mua lại Doanh nghiệp máy chủ x86 của IBM với giá 2,1 tỷ USD vào năm 2014, Waldorf Astoria New York với giá 1,95 tỷ USD; và The Brooklyn Nets cùng với Trung tâm Barclays, được đồng sáng lập Alibaba Joseph Tsai mua lại với giá 2,35 tỷ USD.
Lexmark International Inc. đã được một tập đoàn các nhà đầu tư Trung cộng mua lại với giá 3,6 tỷ USD vào năm 2016. Motorola Mobility được Tập đoàn Lenovo có trụ sở tại Trung cộng mua lại với giá khoảng 2,91 tỷ USD vào năm 2014.
Các khoản đầu tư và mua lại của các công ty Trung cộng có quan hệ chặt chẽ với chính phủ Trung cộng gây ra nhiều vấn đề khác cho các nhà hoạch định chính sách và ngành công nghiệp Mỹ. Khả năng tiếp cận của họ với chi phí lao động thấp và chuỗi cung ứng độc quyền mang lại cho họ lợi thế cạnh tranh và làm giảm tốc độ tăng trưởng của Mỹ tại một giai đoạn kinh tế quan trọng.
Thêm vào đó là sự xúc phạm và gây tổn hại, các công ty Trung cộng được biết là tận dụng tối đa mọi kẽ hở, ngoại lệ và miễn trừ được luật pháp của Hoa Kỳ cho phép nhưng họ có rất ít thành tích về hoạt động từ thiện, đa dạng văn hoá, tham gia cộng đồng hoặc tái đầu tư ở Hoa Kỳ. Ngay cả trong thời điểm các công ty Mỹ đang cố gắng để giải quyết các vấn đề xã hội, thì các công ty Trung cộng ở Mỹ lại ngồi yên.
Mặc dù thương mại tự do và đầu tư nước ngoài là những mục tiêu và tiêu chuẩn cao nhất của các nền kinh tế lành mạnh, nhưng khi nói đến các công ty Trung cộng đầu tư và kinh doanh ở Mỹ, công bằng dường như là một khái niệm xa lạ.
Adonis Hoffman
Tác giả: Adonis Hoffman là Giám đốc điều hành của The Advisory Counsel, LLC và là đồng sáng lập của The American Social Impact Foundation. Ông giữ các vị trí pháp lý và chính sách cấp cao trong Quốc hội và tại FCC. Hoffman cũng là tác giả của cuốn “Làm tốt – Quy tắc mới về trách nhiệm, lương tâm và tính cách của doanh nghiệp”.
Trần Đức
Theo NTDVN (07.09.2020)