Mục lục
Ahmad Massoud: Giống như cha anh ta thuở nào
Con trai người anh hùng Ahmad Massoud cũng thách đấu Taliban
Bởi Joachim Käppner
Anh ta có những đường nét trên khuôn mặt giống như cha mình, anh ta cũng mang tên của ông ấy, nhưng trên tất cả, anh ta giờ dường như đã bước ra khỏi cái bóng quá mạnh mẽ đó và đảm nhận vai trò lịch sử của ông ấy: đối thủ cuối cùng của Taliban ở Afghanistan. Ahmad Massoud, sinh năm 1989, người Tajik, tụ tập rất nhiều người trong pháo đài núi tự nhiên của Thung lũng Pandschir để vũ trang kháng chiến chống lại những người Hồi giáo quá khích. Đồng minh quan trọng nhất của anh ta là Phó Tổng thống Amrullah Saleh, người có lẽ đã trốn thoát đến Massoud bằng trực thăng khi Taliban tiến vào Kabul. Hàng ngàn binh sĩ từ quân đội và lực lượng đặc biệt được cho là đã đến vùng núi đó lẫn trốn. Massoud biết rằng liên minh của anh ta càng rộng thì nguy cơ cuộc đấu tranh của anh ta bị coi là vấn đề của riêng người thiểu số Tajik càng thấp.
Cho dù đây là cuộc nổi dậy cuối cùng của các đối thủ Taliban hay là sự khởi đầu của sự phản kháng quân sự nghiêm trọng: Taliban ít nhất có một số lý do để không thể coi thường đối thủ. Ahmad Massoud là con trai của “Mãnh sư vùng Panjshir” huyền thoại, anh hùng kháng chiến chống lại Liên Xô và sau đó chống lại Taliban, người vẫn rất được tôn kính ở nhiều nơi trên đất nước. Trong lần cai trị đầu tiên từ năm 1996 đến năm 2001, các chiến binh Hồi giáo đã không thể vượt qua các thành trì trú ẩn của ông ta, nhưng họ đã loại bỏ kẻ thù nguy hiểm nhất của mình bằng những kẻ đánh bom tự sát chỉ vài ngày trước ngày 11/9. Afghanistan do đó thiếu một nhân vật quan trọng nhất của quá trình hội nhập, vị trí mà giờ đây con trai của ông ta muốn trở thành.
Theo Massoud, Taliban là một mối đe dọa cho toàn thế giới, điều đó không nên được lặp lại
Giữa sự sụp đổ của chính quyền bị phương Tây bỏ rơi, Massoud jr. tỏ ra mình có tư cách là một nhà lãnh đạo tiềm năng. Sau khi cha bị sát hại, gia đình tới Iran, Ahmad Massoud học tại Học viện Quân sự Sandhurst và lấy bằng thạc sĩ về chính trị quốc tế ở London. Ngay từ năm 2020, ông đã xuất hiện với tư cách là một nhà phê bình sắc bén đối với thỏa thuận hòa bình Doha – lập luận của ông: Chính quyền Trump do đó đã giao Afghanistan và xã hội dân sự của nó cho Taliban. Đó chính xác là những gì đã xảy ra.
Bây giờ Massoud tự hiến mình cho thế giới tự do đại diện cho họ ở Hindu Kush: “Cuộc chiến của mujahideen (ND: người tham gia thánh chiến) chống lại Taliban bắt đầu ngay bây giờ,” anh ta viết trong một bài báo cho tờ Washington Post, “nhưng chúng tôi cần sự giúp đỡ.” Bài báo, được đưa ra giữa làn sóng phẫn nộ ở Hoa Kỳ về sự xấu hổ với những gì xảy ra ở Kabul, có một vài tầm nhìn xa rộng chiến lược và nhắc lại một cách khéo léo các giá trị chung.
Massoud, như anh viết, lúc 9 tuổi khi cha anh tập hợp những người trung thành với mình lại trong một hang động ở dãy núi Punjir và kêu gọi sự kiên trì. Đó là vào năm 1998 và tình hình tồi tệ như ngày nay: Taliban đã cai trị gần như toàn bộ đất nước. Nhưng không phải tất cả. Nhà triết học Bernard-Henri Lévy, người ngưỡng mộ và là bạn của Massoud, cũng có mặt ở đó nơi ẩn náu trên núi. Người Pháp này, như Massoud trẻ mô tả, đã cầu khẩn các chiến binh của Punjir: “Nếu bạn chiến đấu cho tự do của bạn, bạn cũng chiến đấu cho tự do của chúng tôi.”
Ông ấy đã đúng, bởi vì Taliban, cho tổ chức của al-Qaeda trú ngụ, là một mối đe dọa đối với thế giới, như các cuộc tấn công khủng bố ở New York và Washington đã chứng minh một cách đáng buồn. Điều đó sẽ không bao giờ xảy ra nữa, Ahmad Massoud cảnh báo trong lời kêu cứu: “Cuộc đấu tranh chung của chúng ta quan trọng hơn bao giờ hết trong những ngày đen tối này.”
Anh ấy cần sự giúp đỡ này khẩn cấp, giống như cha anh ta, tiền bạc, vũ khí và hỗ trợ tinh thần để thúc đẩy cuộc kháng chiến chống lại Taliban. Rất không chắc chắn liệu anh ta có nhận được nó hay không và từ ai. Đó là lý do tại sao bây giờ anh ấy đảm nhận vai trò người bảo vệ các giá trị phương Tây, quyền tự do của cá nhân, quyền của phụ nữ; Massoud thậm chí còn trích dẫn lời Tổng thống Mỹ Franklin D. Roosevelt, người đã gọi nước Mỹ là “kho vũ khí của nền dân chủ” trong Thế chiến thứ hai. Con sư tử già bây giờ đã được theo sau bởi một con non trẻ. Nhưng không ai có thể biết được sẽ kéo dài bao lâu./.
Afghanistan: Taliban thông báo bao vây quân kháng chiến ở thung lũng Panchir
RFI
Theo AFP, hôm qua, 22/08/2021, phe Taliban thông báo điều hàng trăm chiến binh đến vùng thung lũng Panchir, phía đông bắc thủ đô Kabul, chiến khu của Mặt Trận Quốc Gia Kháng Chiến do Ahmad Massoud lãnh đạo.
Trong lúc chiến dịch di tản tiếp diễn trong không khí hỗn loạn và đầy nguy hiểm tại sân bay Kabul, phe Taliban, hiện đang nắm quyền kiểm soát gần như toàn bộ đất nước, đã thông báo điều quân tấn công căn cứ kháng chiến duy nhất chống lại họ nằm tại thung lũng Panchir. Trên trang Twitter của họ, Taliban cho biết đã điều « hàng trăm chiến binh của Tiểu Vương Quốc Hồi giáo đến để kiểm soát bang Panchir sau khi các lãnh đạo địa phương từ chối bàn giao chính quyền một cách hòa bình ». Hôm nay, họ vừa thông báo đang bao vây vùng thung lũng này, nhưng tuyên bố muốn đàm phán, chứ không muốn đánh vào quân kháng chiến.
Hôm 15/08 vừa qua, trong khi Taliban dễ dàng tiến vào thủ đô Afghanistan thì một cứ điểm kháng chiến được hình thành trong vùng thung lũng Panchir, nằm ở phía đông bắc Kabul, lâu nay vẫn là thành trì chống Taliban. Lực lượng kháng chiến mang tên Mặt Trận Quốc Gia Kháng Chiến (FNR) do Ahmad Massoud lãnh đạo.
Phát ngôn viên của FNR, Ali Maisam Nazary tuyên bố với AFP Mặt Trận sẵn sàng cho “một cuộc xung đột lâu dài” với Taliban. Theo phát ngôn viên FNR, hàng nghìn người Afghanistan đã tới thung lũng Panchir để chiến đấu chống chế độ Taliban.
Trong một cuộc phỏng vấn dành cho Reuters, lãnh đạo FNR Ahmad Massoud ngỏ ý hy vọng có thể mở đối thoại với Taliban, nhưng cũng nói thêm là lực lượng của ông sẵn sàng chiến đấu. Ahmad Massoud kêu gọi thành lập một chính phủ trong đó phải có đại diện của toàn bộ các nhóm sắc tộc của đất nước và ông nhấn mạnh « một chế độ toàn trị » sẽ không được cộng đồng quốc tế công nhận.
Lãnh đạo FNR Ahmad Massoud là con trai của tư lệnh nổi tiếng Massoud, từng chỉ huy lực lượng chống quân Liên Xô, rồi sau đó chống quân Taliban. Ông đã bị tổ chức khủng bố Al Qaida ám sát ngày 09/09/2001.
Di tản trong hỗn loạn
Tại thủ đô Kabul, chiến dịch di tản kiều dân nước ngoài và người Afghanistan tiếp tục diễn ra trong hỗn loạn. Hàng nghìn người Afghanistan vẫn ùn ùn đổ về sân bay Kabul với hy vọng thoát khỏi Afghanistan.
Bên ngoài sân bay từ hôm qua, lực lượng Taliban áp đặt quyền kiểm soát an ninh. Đã có nhiều người Afghanistan bị bắn chết trước khi tới sân bay. Quân đội Mỹ kiểm soát bên trong sân bay. Họ phải đối mặt với số lượng người di tản quá lớn, trong khi đó số máy bay thì hạn chế. Việc sàng lọc các đối tượng ưu tiên di tản cũng hết sức khó khăn.
Theo thông báo của quân đội Đức, đã xảy ra nổ súng giữa lính Đức và lính Mỹ với một toán vũ trang vào sáng nay tại sân bay Kabul, khiến một lính gác Afghanistan thiệt mạng và 3 người bị thương./.
Mồi lửa nội chiến Afghanistan ở Panjshir
TTO – Thung lũng Panjshir, nơi tàn dư của quân đội Afghanistan và lực lượng chống Taliban tập hợp, đang là vùng trắng duy nhất chưa nằm dưới sự kiểm soát của Taliban.
Các thành viên mới gia nhập Mặt trận Kháng chiến quốc gia chống Taliban tham gia buổi huấn luyện tại thung lũng Panjshir ngày 21-8 – Ảnh: AFP
Panjshir đã luôn là một ngọn hải đăng của hy vọng.
Người phát ngôn của Mặt trận Kháng chiến quốc gia, Ali Maisam Nazary, nói về khu vực Panjshir chưa bị Taliban kiểm soát.
Những cuộc đụng độ ban đầu giữa hai bên được dự báo sẽ bùng phát thành nội chiến nếu phe kháng chiến chiến thắng.
Tình hình thực địa ban đầu có lợi cho phe Panjshir khi Taliban bị “đánh không còn một manh giáp” tại cửa ngõ tiến vào thung lũng Panjshir, như lời Phó tổng thống Afghanistan Amrullah Saleh mô tả trên Twitter.
Taliban dồn quân đối phó
Trong tuyên bố được phát qua mạng xã hội Twitter ngày 23-8, lực lượng Taliban xác nhận đã cử “hàng trăm chiến binh” đến thung lũng Panjshir để “thiết lập quyền kiểm soát sau khi chính quyền địa phương từ chối chuyển giao quyền lực một cách hòa bình”.
Phát ngôn viên của Taliban, ông Zabihullah Mujahid, tuyên bố đã tái chiếm các khu vực nằm trong tay lực lượng kháng chiến và đang bao vây thung lũng Panjshir. “Chúng tôi đang cố gắng giải quyết thông qua đàm phán”, ông Mujahid thông tin thêm.
Trước đó, thông qua Twitter cá nhân, Phó tổng thống Saleh – người tuyên bố là tổng thống lâm thời hợp pháp của Afganistan và hiện lãnh đạo một lực lượng kháng chiến tại Panjshir – cho biết Taliban đã bị phục kích tại thung lũng Andarab trong ngày 22-8.
Cũng theo ông này, đường cao tốc Salang nối thủ đô Kabul với phần lãnh thổ phía bắc Afghanistan đã nằm trong tay quân kháng chiến. Thung lũng Andarab thuộc tỉnh Baghlan, nằm sát vùng thung lũng Panjshir và là nơi nương náu của những người chống Taliban hoặc lo sợ cuộc sống dưới sự cai trị của lực lượng này.
Trong thông báo ngày 23-8, ông Mujahid cho biết các khu vực Pul-e-Hesar, Deh-e-Salah và Bano thuộc tỉnh Baghlan nằm ở phía bắc thung lũng Panjshir đã “sạch bóng quân thù”. Đây vốn là các khu vực nằm ở nơi hẻo lánh, cách xa thủ đô Kabul và chỉ có thể đến được bằng những con đường ngoằn ngoèo qua núi.
Theo báo New York Times, giao tranh ở Baghlan nổ ra từ cuối tuần trước nhưng chi tiết về cuộc đụng độ vẫn đang nhỏ giọt. Các video đăng trên mạng xã hội cho thấy nhiều người xé lá cờ trắng của Taliban và giương cao lá cờ của chính quyền Afghanistan đã sụp đổ.
Lực lượng kháng chiến tuyên bố đã tiêu diệt khoảng 30 tay súng Taliban và bắt sống thêm gần 20 tên khác. Một tài khoản Twitter ủng hộ Taliban cho biết có thương vong nhưng số lượng chỉ bằng một nửa con số được phe kháng chiến đưa ra.
Dữ liệu: Duy Linh – nguồn: AFP, new york Times – Đồ họa: TuẤn Anh
Hậu duệ mãnh sư Panjshir lên tiếng
Lịch sử đã từng đứng về phe chống Taliban tại Panjshir, vùng đất của “mãnh sư Panjshir” Ahmad Shah Massoud. Trong 5 năm từ 1996 – 2001, khi Taliban đánh chiếm các tỉnh và lên nắm quyền ở Afghanistan, họ không tài nào khuất phục được thung lũng Panjshir dưới sự chỉ huy của ông Ahmad Shah Massoud.
Ahmad Massoud, con trai của “mãnh sư” Ahmad Shah Massoud, chọn một cách tiếp cận khác với Phó tổng thống Saleh.
Vị thủ lĩnh 32 tuổi tuyên bố sẵn sàng đối thoại với Taliban để tạo ra một chính phủ hòa hợp gồm nhiều thành phần đảng phái, đại diện cho các dân tộc khác nhau. Tuy nhiên, nếu Taliban từ chối, Mặt trận Kháng chiến quốc gia (NRF) do ông lãnh đạo sẵn sàng “trường kỳ kháng chiến”.
“Có rất nhiều người từ nhiều tỉnh khác đang tìm nơi ẩn náu trong thung lũng Panjshir, những người đang sát cánh với chúng tôi và những người không muốn chấp nhận một danh tính khác cho Afghanistan”, thủ lĩnh Massoud nói với Hãng tin Reuters qua điện thoại ngày 23-8.
Người phát ngôn của NRF, ông Ali Maisam Nazary, cho biết hiện có khoảng 9.000 tay súng đang tập hợp xung quanh Massoud.
Ông Nazary cũng nhấn mạnh ưu tiên hàng đầu của NRF là bảo vệ Panjshir, tránh đổ máu, nhưng nếu Taliban từ chối đàm phán và sử dụng vũ lực thì sẽ đối mặt với sự kháng cự trên khắp Afghanistan.
“Taliban đang hoạt động quá mức. Họ không thể ở khắp mọi nơi cùng một lúc. Nguồn lực của họ có hạn và họ không được lòng đa số người dân” – ông Nazary nói.
“Panjshir đang trở thành một khu vực an toàn cho tất cả những nhóm người cảm thấy bị đe dọa ở các tỉnh khác” – phát ngôn viên của NRF mô tả về làn sóng các nhà trí thức, nhà hoạt động nhân quyền và phụ nữ cùng các chính trị gia đang đổ về Panjshir.
Tuy nhiên theo ông Nazary, NRF và lực lượng của Phó tổng thống Saleh hoàn toàn tách biệt nhau dù cùng ở Panjshir.
Nhiều nhà quan sát quân sự đã đặt câu hỏi liệu lực lượng của Massoud có thể kháng cự Taliban trong bao lâu nếu không có sự hỗ trợ từ bên ngoài. Taliban ngày nay đã khác so với Taliban cuối những năm 1990. Họ thiện chiến hơn và được trang bị tốt hơn nhờ các kho vũ khí do Mỹ, quân đội Afghanistan bỏ lại.
Mỹ sẽ không vội hành động
Theo New York Times, tình báo Mỹ đã biết về các vụ kháng cự ở Panjshir và hiện chưa nhận được đề nghị hỗ trợ nào từ các lực lượng này.
Tuy nhiên, kể cả khi có, các đề nghị này nhiều khả năng sẽ bị bỏ qua hoặc trì hoãn để tránh phá hỏng thỏa thuận sơ tán vốn đã rất mong manh giữa Mỹ và Taliban./.