Đại sứ Hoa Kỳ tại Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc Michèle Taylor, người tích cực vận động cho tự do cho nhà báo Phạm Đoan Trang, đang có chuyến công du đến Việt Nam trong nỗ lực thúc giục Hà Nội tôn trọng nhân quyền.

Truyền thông nhà nước loan tin hôm 13/1 rằng tại Hà Nội, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Việt Nam Đỗ Hùng Việt tiếp Đại sứ Hoa Kỳ tại Hội đồng Nhân quyền LHQ Michèle Taylor. Tại buổi tiếp, ông Hùng Việt hứa rằng Việt Nam “sẵn sàng xem xét tích cực” các đề xuất hợp tác của các nước, trong đó có Hoa Kỳ, trên tinh thần “tôn trọng lẫn nhau, đối thoại và hợp tác, bảo đảm tất cả quyền con người cho tất cả mọi người”.

Thông Tấn Xã Việt Nam dẫn lời bà Taylor nói rằng Việt Nam luôn là một trong những đối tác quan trọng của Hoa Kỳ, đồng thời bày tỏ mong muốn đóng góp thúc đẩy hợp tác song phương trong thời gian tới, bao gồm tại các diễn đàn đa phương như Hội đồng Nhân quyền LHQ.

Đại sứ Taylor viết trên Twitter sau cuộc gặp này: “Rất vui mừng được chào đón Việt Nam là thành viên của Hội đồng Nhân quyền LHQ! Tôi mong được làm việc với Thứ trưởng Ngoại giao Đỗ Hùng Việt để thúc đẩy nhân quyền của tất cả mọi người khi Việt Nam bắt đầu nhiệm kỳ của mình tại khóa họp thứ 52 của Hội đồng Nhân quyền và chúng ta bước vào năm kỷ niệm 75 năm ngày ra Tuyên bố Nhân quyền Phổ quát lịch sử này. Hãy đứng lên vì nhân quyền”.

Không rõ liệu trong các cuộc tiếp xúc với chính giới tại Hà Nội, bà Taylor có đề cập cụ thể việc yêu cầu trả tự do cho nhà báo Phạm Đoan Trang hay không. Nữ nhà báo này được bà Taylor thường xuyên nhắc đến tại các diễn đàn quốc tế trước đây, cũng như vừa được Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đưa vào chiến dịch vận động toàn cầu để phóng thích các tù nhân chính trị đang bị giam cầm không có lý do chính đáng.

Bà Vi Trần ở bang California, đồng giám đốc tổ chức phi chính phủ LIV và cũng là một người bạn của nhà báo Phạm Đoan Trang, cho VOA biết kỳ vọng của bà về chuyến thăm Việt Nam của Đại sứ Taylor.

“Đại sứ Nhân quyền của Mỹ tại Geneva Michèle Taylor đến thăm Việt Nam và một số nước khác ở Đông Nam Á và tôi hy vọng với những cuộc gặp như vậy thì chính phủ Mỹ sẽ đặt vấn đề về tình hình nhân quyền Việt Nam và những trường hợp như trường hợp của Phạm Đoan Trang sẽ được nêu rõ. Tôi rất hy vọng rằng Trang sẽ được trả tự do”.

Vào tháng 3/2022, tại khóa họp thứ 49 của Hội đồng Nhân quyền LHQ tại Geneve, Thụy Sĩ, Đại sứ Taylor kêu gọi chính quyền Việt Nam trả tự do cho nhà báo độc lập Phạm Đoan Trang, người đang thụ án tù 9 năm vì cáo buộc “Tuyên truyền chống nhà nước”.

“Chúng tôi kêu gọi Việt Nam trả tự do cho nhà bảo vệ nhân quyền Phạm Đoan Trang và tất cả những người bị bắt vì thực hiện một cách ôn hòa các quyền của họ được bảo đảm bởi hiến pháp của chính Việt Nam và các cam kết quốc tế”, đồng thời bà cũng lên án việc ngày càng có nhiều vụ bắt giữ liên quan đến việc thực thi quyền tự do ngôn luận ở Việt Nam”.

Ba tháng sau đó, bà Taylor đã đích thân gặp gỡ và động viên bà Bùi Thị Thiện Căn, mẹ của nhà báo Phạm Đoan Trang, nhân dịp nữ blogger được trao giải thưởng nhân quyền Martin Ennals.

Nữ đại sứ đăng bức hình lên Twitter và cho biết: “Tôi vinh dự được gặp mẹ của Phạm Đoan Trang, một trong những người nhận Giải Martin Ennals năm nay, một nhà hoạt động nhân quyền và nhà báo truyền cảm hứng, hiện đang bị giam giữ một cách bất công ở Việt Nam. Ngày hôm nay là lời nhắc nhở sâu sắc về tầm quan trọng của những việc chúng ta làm ở Geneva”.

Trở lại chuyến thăm Việt Nam của nữ đại sứ Mỹ, bà bắt đầu chuyến thăm này với hàng loạt các cuộc tiếp xúc tại Hà Nội, trong đó có cuộc gặp với Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Dân tộc Y Thông, Thứ trưởng Bộ Lao động Thương binh và Xã hội Nguyễn Thị Hà, cũng như gặp gỡ đại diện của cơ quan LHQ tại Hà Nội, theo trang Twitter của Đại sứ Taylor.

Trước đó, khi loan tin về chuyến thăm Việt Nam, Maldives, và Qatar, Đại sứ Taylor cho biết: “Tôi mong muốn được gặp gỡ các đối tác của chính phủ và xã hội dân sự để thảo luận về những thách thức chung, các ưu tiên chung và các cách để thúc đẩy hơn nữa các nguyên tắc được ghi trong Tuyên ngôn Quốc tế về Nhân quyền”.

Bà Taylor được Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden chính thức bổ nhiệm làm Đại sứ tại Hội đồng Nhân quyền LHQ vào tháng 2/2022. Trước đó, bà từng đảm nhận một số vai trò ủng hộ việc bảo vệ các quyền cơ bản của con người và quyền chính trị. Bà từng là thành viên Hội đồng của Trung tâm Quốc gia về Quyền Dân sự và Nhân quyền.

Hôm 11/1, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ công bố một chiến dịch vận động toàn cầu yêu cầu trả tự do cho các tù nhân chính trị đang bị giam cầm mà không có lý do chính đáng, trong đó có nhà báo độc lập Phạm Đoan Trang của Việt Nam.

Trong sáng kiến vận động phóng thích tù nhân lương tâm bị giam cầm vô cớ, gọi tắt là Sáng kiến Không Lý do chính đáng (Without Just Cause), Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết trong một tuyên bố: “Khi các tù nhân chính trị trên khắp thế giới bắt đầu một năm nữa sau song sắt, Hoa Kỳ tuyên bố khởi động sáng kiến Không có lý do chính đáng, nhằm nâng cao nhận thức quốc tế về hoàn cảnh của các tù nhân chính trị và gia đình họ, đồng thời ủng hộ việc trả tự do cho tất cả các cá nhân trên toàn thế giới bị giam giữ một cách bất công”.

Những cá nhân được nêu bật trong sáng kiến này là biểu tượng của nhiều tù nhân chính trị bị chính phủ giam giữ ở mọi khu vực trên thế giới, bộ cho biết thêm.

“Nhiều người phải chịu tra tấn, bạo lực trên cơ sở giới, điều kiện vô nhân đạo, cưỡng bức mất tích hoặc các hình thức lạm dụng khác. Một số bị giam giữ để trả thù vì phản đối ôn hòa, vạch trần tham nhũng hoặc đưa tin chỉ trích chính phủ”.

Nhà báo Phạm Đoan Trang, người đang thụ án tù 9 năm tại Việt Nam với cáo buộc “Tuyên truyền chống nhà nước”, được nêu tên trong số 16 tù nhân lương tâm đầu tiên trên toàn thế giới nằm trong sáng kiến này của Bộ Ngoại giao Mỹ. Đây là những người đã bị bỏ tù “vì thực thi nhân quyền của họ”, bộ này cho biết.

“Là một nhà báo và tác giả nổi tiếng, bà Phạm Đoan Trang đã vận động ôn hòa cho nhân quyền, pháp quyền và một Việt Nam hòa nhập hơn. Bà đã dũng cảm đưa tin về các vấn đề xã hội mà trước đây truyền thông Việt Nam không đưa tin và được trao giải Phụ nữ Can đảm Quốc tế 2022. Theo báo cáo, bà đã bị kết án chín năm tù vì những hoạt động nhân quyền của mình. Không ai phải sợ bị bỏ tù vì bày tỏ ý kiến một cách ôn hòa”, Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết.

Bộ Ngoại giao Việt Nam chưa phản hồi ngay yêu cầu bình luận của VOA về chiến dịch vận động trả tự do cho bà Phạm Đoan Trang.

Từ bang California, bà Vi Trần, đồng giám đốc của tổ chức phi chính phủ LIV, đồng thời là một người bạn của Phạm Đoan Trang, nêu nhận định với VOA về chiến dịch này:

“Trường hợp của Phạm Đoan Trang được Bộ Ngoại giao Mỹ nêu tên trong 16 người đầu tiên này là một điều tốt cho tình hình nhân quyền Việt Nam. Tuy là Việt Nam trúng cử vào Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc nhưng mọi người cũng biết rằng sự thật ở Việt Nam – những quyền con người không được đảm bảo, đặc biệt là quyền của những người viết báo độc lập”.

“Tôi cảm thấy rằng Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ rất quan tâm đến trường hợp của Phạm Đoan Trang và tình hình nhân quyền ở Việt Nam”, bà Vi Trần cho biết thêm.

Sáng kiến Không có Lý do Chính đáng là nỗ lực của Hoa Kỳ xuất phát từ các cam kết của Washington tại Hội nghị thượng đỉnh Dân chủ đầu tiên do Hoa Kỳ tổ chức diễn ra vào tháng 12/2021.

Bộ Ngoại giao Mỹ nói: “Hoa Kỳ kêu gọi trả tự do ngay lập tức cho tất cả các tù nhân chính trị và kêu gọi tất cả những ai tin vào tính phổ quát của nhân quyền và các quyền tự do cơ bản hãy ủng hộ sáng kiến này”.

Ngoài Phạm Đoan Trang, trong danh sách của Bộ Ngoại giao Mỹ còn có các tù nhân khác ở châu Á như nhà hoạt động người Uyghur Ekpar Asat và nhà sư Tây Tạng Go Sherab Gyatso của Trung Quốc, mục sư Kim Kuk-gi của Triều Tiên.