Seite auswählen

Năm 1973, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Henry Kissinger và đặc phái viên Bắc Việt Nam Lê Đức Thọ đã ký tên tắt vào hiệp định hòa bình Paris nhằm chấm dứt chiến tranh Việt Nam, vào thời điểm đó đã giết chết gần 60.000 lính Mỹ và ước tính khoảng 2 triệu thường dân Việt Nam.

Vì đã tạo ra lệnh ngừng bắn đó, Kissinger đã được trao giải Nobel Hòa bình.

Nhưng lệnh ngừng bắn đã sớm bị cả lực lượng miền Bắc và miền Nam Việt Nam phớt lờ. Hai năm sau, những người Mỹ cuối cùng đã rút lui vội vã khỏi Sài Gòn.

Giờ đây, những hồ sơ mới được tiết lộ cho thấy người đề nghị trao giải Nobel cho Kissinger đã có những nghi ngờ từ trước về việc liệu Hiệp định Hòa bình Paris có kéo dài hay không. Dù sao thì ủy ban Nobel cũng đã trao cho Kissinger vinh dự cao quý nhất… một trong những quyết định gây tranh cãi nhất trong lịch sử giải Nobel.

Hai trong số năm thành viên của Ủy ban Nobel Na Uy – tất cả hiện đã chết – đã từ chức để phản đối.

NGUỒN HÌNH ẢNH,GETTY IMAGES Giải Nobel Hòa bình năm 1973 cho nhà ngoại giao hàng đầu của Hoa Kỳ Henry Kissinger và ông Lê Đức Thọ của Bắc Việt Nam, một trong những giải gây tranh cãi nhất trong lịch sử của giải này, đã được trao khi biết rõ rằng Chiến tranh Việt Nam khó có thể kết thúc sớm, các tài liệu mới được công bố cho thấy, theo Reuters.

 

Các đề cử cho Giải thưởng Hòa bình vẫn được giữ bí mật suốt 50 năm.

Hôm 1 tháng 1, các tài liệu liên quan tới giải thưởng trao cho ông Kissinger và trưởng đoàn đàm phán của Hà Nội, Lê Đức Thọ, được trưng ra theo yêu cầu.

Quyết định ấy đã gây sốc cho nhiều người vào thời điểm đó vì ông Kissinger, lúc đó là cố vấn an ninh quốc gia Hoa Kỳ và là ngoại trưởng dưới thời Tổng thống Richard Nixon, đóng vai trò quan trọng trong chiến lược quân sự của Hoa Kỳ trong giai đoạn cuối của cuộc chiến Việt Nam 1955-1975.

Ông Stein Toennesson, giáo sư tại Viện Nghiên cứu Hòa bình Oslo, người xem xét các tài liệu vừa được tiết lộ, nói với Reuters: “Tôi giờ đây thậm chí còn ngạc nhiên hơn lúc đó rằng ủy ban có thể đưa ra một quyết định tồi tệ như vậy.”

Ông Kissinger và ông Thọ đã đạt được Hiệp định Hòa bình Paris vào tháng 1 năm 1973, theo đó Washington hoàn thành việc rút quân khỏi miền Nam Việt Nam sau khi đã chấm dứt phần lớn các cuộc tấn công và tránh chiến đấu chống lại Cộng sản miền Bắc trước tình hình tinh thần quân đội ngày càng sa sút và các cuộc biểu tình phản chiến lớn ở Mỹ.

Nhưng lệnh ngừng bắn được quy định trong hiệp định đã sớm bị cả miền Bắc và miền Nam Việt Nam phớt lờ, miền Nam từ chối ký thỏa thuận và tuyên bố bị phản bội vì lực lượng của Hà Nội không bị buộc phải rút khỏi miền Nam.

Chiến tranh tiếp diễn ác liệt, lực lượng của miền Bắc nhanh chóng tiến vào miền Nam trong khi miền Nam lúc đó phải chiến đấu không có sự hỗ trợ quan trọng của Hoa Kỳ và bị suy yếu bởi tình trạng hỗn loạn và tham nhũng cấp cao.

Giao tranh chỉ kết thúc vào ngày 30 tháng 4 năm 1975 sau khi các lực lượng Bắc Việt chiếm được thủ đô Sài Gòn của miền Nam, gây ra một cuộc sơ tán hỗn loạn và bẽ bàng của những người Mỹ còn lại và các đồng minh địa phương bằng trực thăng từ sân thượng Tòa đại sứ Hoa Kỳ.

 

Biết rằng giải thưởng có thể không xứng đáng

Các bài báo, được Reuters xem xét, tiết lộ ông Kissinger và ông Thọ được một thành viên của ủy ban Nobel, học giả người Na Uy John Sanness, đề cử vào ngày 29/1/1973 – hai ngày sau khi ký kết hiệp định Paris.

“Lý do của tôi là sự lựa chọn này sẽ nhấn mạnh điều tích cực rằng các cuộc đàm phán đã dẫn đến một thỏa thuận sẽ chấm dứt xung đột vũ trang giữa Bắc Việt Nam và Hoa Kỳ,” Sanness viết trong bức thư đánh máy bằng tiếng Na Uy của mình.

Nhưng ông Sanness, người qua đời năm 1984, nói thêm: “Tôi biết rằng chỉ trong thời gian tới người ta mới hiểu rõ (loại) ý nghĩa mà các hiệp định sẽ có trong thực tế.”

Toennesson nói rằng thư đề cử và các báo cáo được chuẩn bị về ông Kissinger và ông Thọ cho các cuộc thảo luận của ủy ban cho thấy họ “nhận thức đầy đủ” rằng các hiệp định “không có khả năng được giữ vững”.

Ông nói: “Giải thưởng được trao cho Kissinger vì đã đưa Hoa Kỳ ra khỏi Việt Nam… mà không có bất kỳ giải pháp hòa bình nào ở Nam Việt Nam. Ông nói, ông Thọ được đề cử vì ban hội thẩm cảm thấy “không thể trao nó cho một mình Kissinger”.

Ông ấy (Kissinger) cần một đối tác và sau đó họ bổ sung thêm Lê Đức Thọ, người mà họ biết rất ít. Báo cáo về (ông ấy) khá yếu,” Toennesson nói thêm.

Trong số các tài liệu được công bố có bức điện tín gốc mà ông Thọ gửi từ Hà Nội cho biết ông “không thể” nhận Giải thưởng Hòa bình.

Ông Thọ viết: “Khi hiệp định Paris về Việt Nam được tôn trọng, không còn tiếng súng và hòa bình thực sự được thiết lập ở miền Nam Việt Nam, tôi sẽ xem xét việc nhận giải thưởng này”.

Kissinger, trong khi nhận giải thưởng, đã không đến Na Uy để dự buổi lễ và sau đó vào ngày 1/5/1975, một ngày sau khi Sài Gòn sụp đổ, kết thúc chiến tranh, Kissinger đã cố gắng trả lại giải thưởng, thông qua một bức điện của Hoa Kỳ tới ủy ban Nobel, trong đó ông nói rằng “hòa bình mà chúng tôi tìm kiếm thông qua các cuộc đàm phán đã bị đảo lộn bằng vũ lực” .

Ủy ban từ chối nhận lại giải thưởng.

Theo VOA, BBC (12.01.2023)

Durch die weitere Nutzung der Seite stimmst du der Verwendung von Cookies zu. Weitere Informationen

Die Cookie-Einstellungen auf dieser Website sind auf "Cookies zulassen" eingestellt, um das beste Surferlebnis zu ermöglichen. Wenn du diese Website ohne Änderung der Cookie-Einstellungen verwendest oder auf "Akzeptieren" klickst, erklärst du sich damit einverstanden.

Schließen