(The Hill) – 4 cáo trạng hình sự chống Donald Trump liên tục được giật tít từ tháng Tư, khi ông trở thành tổng thống hay cựu tổng thống đầu tiên bị truy tố. Nhưng đằng sau hậu trường, một số Tổng Biện lý các tiểu bang vẫn đang điều tra liệu có đưa ra thêm những cáo buộc liên quan nỗ lực bám víu quyền lực sau khi thất cử 2020 hay không. 

Ít nhất có 4 cơ quan công tố tại những tiểu bang trọng yếu đang điều tra “các đại cử tri giả,” những người tìm cách chứng nhận sai trái rằng Trump đã thắng cử tại tiểu bang của họ vào năm đó. 

Các cuộc điều tra ở những tiểu bang chiến trường này có thể đem lại hậu quả pháp lý cho cựu Tổng thống và các đồng minh của ông, gây ra thêm nhiều rắc rối cho Trump, đặc biệt khi các vụ truy tố liên bang và ở Georgia về nỗ lực đảo ngược kết quả bầu cử đang tiến triển. 

Kế hoạch đại cử tri thay thế do cựu luật sư của ông Trump, John Eastman, dẫn đầu và được các luật sư khác hậu thuẫn, dựa vào cựu Phó Tổng thống Mike Pence chứng nhận một loạt các đại cử tri giả ủng hộ ông Trump ở những tiểu bang chiến địa, thay vì những phiếu đại cử tri thực sự bỏ cho ông Joe Biden.

Vào ngày 6 tháng 1 năm 2021, ngày chứng nhận kết quả bầu cử, Pence từ chối thực hiện kế hoạch trên với lý do, “tuyên thệ ủng hộ và bảo vệ Hiến pháp buộc không cho phép tôi tuyên bố có quyền đơn phương xác định phiếu cử tri đoàn nào được kiểm, và phiếu nào không được kiểm.” Đám đông ủng hộ ông Trump sau đó đã xông vào Điện Capitol, nhằm mục đích ngăn chặn thủ tục kiểm phiếu cử tri đoàn.

Đại cử tri giả họp ở Georgia, Arizona, Michigan, Pennsylvania, New Mexico, Nevada và Wisconsin, tuyên bố vô căn cứ rằng họ là những “cử  tri được bầu hợp pháp” ở tiểu bang của mình.

Tại Georgia, 3 trong 16 đại cử tri giả bị truy tố cùng với ông Donald Trump và các đồng minh trong bản cáo trạng hình sự Tội phạm có Tổ chức của Biện lý quận Fulton Fani Willis (Dân chủ). Một số đại cử tri thay thế khác được biết đã chấp nhận thoả thuận miễn tố.

3 đại cử tri giả, David Shafer – cựu Chủ tịch Đảng Cộng hoà tiểu bang; Shawn Still – đương kim Thượng nghị sĩ tiểu bang; và  Cathleen Latham – viên chức Cộng hoà, lập luận trong hồ sơ toà rằng họ hành động “theo chỉ thị của ông Trump,” cho  thấy những dấu hiệu rạn nứt trong 19 bị cáo bị truy tố trong vụ này.

Một trong những đồng bị cáo với cựu Tổng thống ở Georgia, Kenneth Chesebro, vào tháng trước thoả thuận nhận một tội danh âm mưu đệ tài liệu sai trái. Ông ta được xem là người đã giúp vạch ra kế hoạch đại cử tri thay thế.

Sau thoả thuận nhận tội, luật  sư biện hộ của Chesebro yêu cầu toà điều chỉnh các quy định quản chế để thân chủ đi Nevada, Arizona và Washington, D.C. cho “các cuộc điều tra gian lận bầu cử đang diễn ra.”

“Ông. Chesebro cần có khả năng đi đến các khu vực pháp lý này để gặp luật sư,” hồ sơ viết.

Một số bị cáo bị truy tố ở Georgia, và đang bị điều tra trong vụ đảo ngược bầu cử liên bang là những người đóng vai trò quan trọng trong các kế hoạch đại cử tri hay thế diễn ra trên khắp quốc  gia sau khi Trump thất cử. Cuộc điều tra của các tiểu bang khác có thể được củng cố bằng những bằng chứng được tiết lộ khi các vụ án đó phát triển, trong hồ sơ tòa,  trong thoả thuận nhận tội hay tại phiên toà xét xử.

Theo Politico đầu tiên loan tin vào tuần trước, Tổng Biện lý Nevada Aaron Ford (Dân chủ) đang điều tra 6 nhà hoạt động ở tiểu bang đã họp và ký giấy tờ sai trái tuyên bố họ là đại cử tri thật sự của  Nevada.

Ford cho rằng, các đạo luật của Nevada “không giải quyết trực tiếp” hành vi đại cử tri thay thế, nhưng điều này không cho nghĩa, văn phòng ông sẽ không truy tố. “Không phải tôi nói rằng tôi không thể làm gì,” Ford  chia sẻ với truyền thông địa phương vào tháng 9. “Những gì tôi đã nói, và tôi chính chính xác với ngôn từ của mình, là chúng tôi không có đạo luật nào ở tiểu bang này trực tiếp giải quyết vấn đề.”

Thông tin cụ thể  những tháng sau khi Trump thua cử năm 2020 cho thấy, cựu Tổng thống và các đồng minh thân cận nhất có thể dính líu đến cuộc điều tra của tiểu bang.

Vào ngày 4 tháng 11 năm 2020, 1 ngày sau ngày bầu cử, Chủ tịch Đảng Cộng hoà Nevada Michael McDonald – một trong 6 đại cử tri giả ở đây – tham gia vào cuộc họp điện đàm với Trump, Eric Trump, và Đổng lý Toà Bạch Ốc lúc đó là Mark Meadows, và cựu luật sư tư của ông Trump, Rudy Giuliani, theo biên bản lời khai được Uỷ ban Đặc biệt Hạ viện điều tra bạo động Điện Capitol công bố. “Họ muốn trong tình trạng tấn công,” McDonald sau đó ghi trong một tin nhắn nói về cuộc họp. “Chúng ta sẽ cuộc họp ở phòng chiến tranh trong khoảng 1 tiếng đồng hồ.”

Một đại cử tri giả khác ở Nevada, uỷ viên Uỷ ban Cộng hoà Jim DeGaffenreid, gởi thư điện tử cho Chesebro vào ngày 11 tháng 12 năm 2020, với tiêu đề “KHẨN CẤP – chiến dịch Trump-Pence yêu cầu tôi liên lạc với ông để phối hợp bỏ việc đại cử tri Nevada bỏ phiếu vào ngày 14 tháng 12,” theo báo cáo cuối cùng của Uỷ ban 6/1 đã giải thể.

Kế hoạch sử dụng một nhóm đại cử tri thay thế  ở Nevada bắt đầu sớm nhất 4 ngày trước bầu cử năm 2020, khi DeGraffenreid nhắn tin cho các viên chức Cộng hoà ở những tiểu bang khác rằng, cựu Chánh Thư ký Nevada Barbara Cegavske (Cộng hoà) “có thể làm được rất nhiều việc, nhưng gởi một nhóm đại cử tri Cộng hòa mà rõ ràng họ không thắng phiếu phổ thông không phải là một trong số đó.”

Cuộc điều tra  đại cử tri giả ở Arizona được phát ngôn nhân Văn phòng Tổng biện lý tiểu bang xác nhận đang diễn ra. Cuộc điều tra tại đây có thể chứng minh gây rắc rối tương tự đối với Trump và các đồng minh, đặc biệt đối với Giuliani, người dẫn đầu nỗ lực thuyết phục các viên chức tiểu bang sử dụng đại cử tri thay thế ủng hộ Trump .

Trong lời khai trước Ủy ban 6/1 vào tháng 6 năm 2022, cựu Chủ tịch Hạ viện Rusty Bowers (Cộng hoà) cho hay, ông thường xuyên yêu cầu cựu Thị trưởng New York đưa ra bằng chứng hậu thuẫn những tuyên bố gian lận bầu cử. Nhưng Giuliani không đưa ra được bằng chứng nào. “Theo như tôi nhớ, ông ấy nói, ‘Chúng tôi có nhiều lý thuyết, chỉ không có chứng cớ,” Bowers khai.

Đồng phạm trong cáo trạng Tội phạm có Tổ chức ở Georgia  gần đây thoả thuận nhận 1 tội danh đại hình hỗ trợ và tiếp tay cho những tuyên bố sai trái xuất phát từ những dối trá về bầu cử mà các luật sư khác của ông Trump đã rao bán cho nhà lập pháp Georgia vào tháng 12 năm 2020, Jenna Ellis cũng có mặt trong cuộc họp đó.

Bản thân Trump dường như cũng đóng vai trò tích cực trong những nỗ lực ở Arizona. Khi cựu Thống đốc Doug Ducey (Cộng hoà ) ký xác nhận kết quả bầu cử năm 2020 của tiểu bang thì điện thoại đổ chuông bản nhạc ““Hail to the Chief,” và ngay lập tức ông bấm nút im lặng. Thống đốc sau này thừa nhận, cuộc điện thoại vào lúc đó do ông Trump gọi đến, mặc dù Ducey không chia sẻ bất cứ chi tiết nào về trao đổi giữa họ, ngoài việc cựu Tổng thống không yêu cầu ông không chứng nhận kết quả bầu cử của Arizona.

Sau đó, Trump lên Twitter tuyên bố, “Cộng hòa sẽ ghi nhớ mãi quyết định chứng nhận kết quả bầu cử của Ducey,” và ông ta tái đăng lại ý kiến cho rằng Thống đốc “đã phản bội người dân Arizona,” cộng thêm “Thật như vậy!”

Ở Michigan, 16 người đã đối mặt với cáo buộc tuyên bố sai trái họ là “cử tri được bầu hợp pháp và đủ tiêu chuẩn” của tiểu bang. Phát ngôn nhân Văn phòng Tổng Biện lý Michigan xác nhận cuộc điều tra đang diễn ra, và Văn phòng “có thể đánh giá các cáo buộc bổ sung nếu cần thiết dựa trên bằng chứng hiện có.”

Văn phòng Tổng Biện lý New Mexico cũng cho biết, cuộc điều tra toán đại cử tri thay thế ủng hộ ông Trump ở tiểu bang đang diễn ra.

Văn phòng Tổng Biện lý Pennsylvania từ chối cho hay họ có đang điều tra kế hoạch đại cử tri cử giả của các tiểu bang hay không. Tuy nhiên, Thống đốc Josh Shapiro (Dân chủ) khi còn đương chức cho biết, hành động của các đại cử tri thay thế của Pennsylvania có thể không phạm tội, và tiểu bang sẽ không điều tra họ.

Hương Giang (Theo The Hill)