„Điểm nổi bật nhất của tranh Nguyễn Thái Tuấn là bộ sưu tập những người vô danh không đầu. Hầu hết những tác phẩm này đều không được phổ biến trong nước bởi chúng ám chỉ rõ rệt và thẳng thừng nhằm vào chế độ cai trị.“
Họa sĩ Nguyễn Thái Tuấn (ảnh: Tuấn Khanh)
Sống khép kín, gần như ẩn dật, Nguyễn Thái Tuấn – một trong những tài năng đương đại nổi bật nhất làng hội họa Việt Nam – vừa từ trần ngày 11 Tháng Ba 2023, hưởng dương 58 tuổi.
Nguyên quán Quảng Trị và sống ở Đà Lạt nhiều năm, ông Nguyễn Thái Tuấn tốt nghiệp Đại học Nghệ thuật Huế. Trong nhiều năm, ông chỉ vẽ vì đam mê hơn là chạy theo xu hướng thị trường để bán tranh. Dù vậy, tranh của ông phổ biến nhiều gallery châu Á và thậm chí châu Âu.
Theo báo Tuổi Trẻ, bác sĩ Nguyễn Đình Tuấn, người có giao thiệp nhiều với văn nghệ sĩ Đà Lạt, cho biết: “Lão và vợ sống trong căn nhà tại đường Mạc Đĩnh Chi và không giao tiếp với bất kỳ ai trong nhiều năm nay”. Bác sĩ Tuấn nói thêm: “Anh là người lặng lẽ ghi chép lịch sử Việt Nam đương đại bằng tranh”. Nhà nghiên cứu hội họa Lý Đợi nói Nguyễn Thái Tuấn “là một vì sao lặng lẽ và kiên định của hội hoạ đương thời Việt Nam!”
Hoạ sĩ Nguyễn Thái Tuấn có triển lãm đầu tiên vào năm 2008. Cuối năm 2012, đầu năm 2013, một bộ sưu tập nghệ thuật đương đại của Đông Nam Á được giới thiệu với công chúng ở Ý, tại gallery Primo Marell, trong đó có tranh của Nguyễn Thái Tuấn. Gần nhất, vào Tháng Ba 2022, Nguyễn Thái Tuấn tổ chức triển lãm mang tên Đợi ngày cạn gió, lấy ý tưởng từ bài thơ Những ngày cạn gió của Huy Tưởng.
Điểm nổi bật nhất của tranh Nguyễn Thái Tuấn là bộ sưu tập những người vô danh không đầu. Hầu hết những tác phẩm này đều không được phổ biến trong nước bởi chúng ám chỉ rõ rệt và thẳng thừng nhằm vào chế độ cai trị.
Trước sự ra đi của người bạn mình, nhà thơ Cứ Nguyễn viết:
“Yêu ai cứ bảo rằng yêu/ Ghét ai cứ bảo rằng ghét”. Hắn là như rứa, cực đoan đến khắc nghiệt, thà cô độc cô đơn cô quả một mình chứ không bao giờ sa cạ chén tạc chén thù. Một khi đã ngửi ra mùi dối gian bốc ra từ tâm địa của những kẻ không ra gì, hắn sẵn sàng đóng cửa không tiếp một ai cho dù đó là những kẻ cực kỳ tăm tiếng nhưng sặc mùi cơ hội.
Với hắn trần gian nầy đầy nỗi buồn, buồn tan nát buồn ngơ ngác khi nhìn thấy những điều ngược ngạo, hắn không thể làm chi, chỉ biết câm lặng tự đâm vào tim mình những bức tranh đen chí mạng. Thời tuổi trẻ, hắn đã từng rạch nát cánh tay của mình vì tuyệt vọng. Hắn nói “anh đừng kể với ai vì nó đáng bị như thế. Van Gogh còn tự cắt tai mình huống chi…”
Nguyễn Thái Tuấn ơi! Mai tao sẽ về tiễn mầy đi về nơi sương khói, nơi từng có những buổi chiều cuối năm hai anh em đi hết vòng hồ Xuân Hương và chơi hết một bình rượu, không để làm gì khi mà bóng đêm đang đè xuống thấp. Mai tao sẽ mặc cái áo mầy tặng tao khi từ Australia trở về sau một cú triển lãm thành công dữ dội… Thôi đi bình an nghe Tuấn, vì bạn sẽ không còn phải khắc khoải với cái đất nước bầm dập đau thương nầy nữa… Tạm biệt bạn tôi!”
Một số tranh vẽ của cố họa sĩ Nguyễn Thái Tuấn:
Điểm nổi bật nhất của tranh Nguyễn Thái Tuấn là bộ sưu tập những người vô danh không đầu. Hầu hết những tác phẩm này đều không được phổ biến trong nước bởi chúng ám chỉ rõ rệt và thẳng thừng nhằm vào chế độ cai trị.
Việt Bình
Saigon Nhỏ (12.03.2023)