Seite auswählen

Điều tra của BBC về thảm cảnh 400 lao động VN do công ty TQ đưa sang Serbia

 

Khu ở của người Việt trong công ty của Trung Quốc ở Serbia

DANILO ĆURČIĆ/A11 Chỗ ở của công nhân Việt Nam trong công ty của Trung Quốc ở Serbia

BBC tiếng Serbia ngày 18/11 có bài phóng sự nói về “thảm cảnh” của hàng trăm lao động Việt Nam.

Hộ chiếu bị tịch thu, lạnh, giường không có đệm, căng thẳng và bầu không khí ngột ngạt. Đó là câu chuyện về điều kiện sống và làm việc của hàng trăm người Việt ở thành phố Zrenjanin, Serbia.

Nó đặt ra câu hỏi về quyền lợi của người lao động các nước, cũng như thái độ của các nhà đầu tư nước ngoài đối với người lao động trên đất nước Serbia.

Khoảng 400 công nhân Việt Nam đã đến Serbia vào mùa xuân để tham gia dự án xây dựng nhà máy mới sản xuất lốp ô tô của công ty Linglong thuộc Trung Quốc.

“Kể từ khi chúng tôi đến đây, không có gì tốt đẹp,” một trong số những công nhân Việt Nam nói với đài tuyền hình N1.

“Mọi thứ đều khác với trong hợp đồng chúng tôi đã ký ở Việt Nam – cuộc sống rất tồi tệ, đồ ăn thức uống, thuốc, mọi thứ đều rất tồi tệ,” người công nhân này nói thêm.

Từ đầu năm 2021, Serbia đã cấp hơn 18.000 giấy phép cho lao động nước ngoài do thiếu lao động trong nước, theo số liệu từ Dịch vụ Việc làm Quốc gia.

Hầu hết họ đến một cách có tổ chức, thông qua các cơ quan trung gian hoặc công ty tuyển dụng họ – nhưng do “khoảng cách pháp lý” và sự mâu thuẫn trong các quy định, việc kiểm soát điều kiện sống và làm việc của họ rất hiếm khi được thanh tra Serbia thực thi.

Điều kiện sinh sống của công nhân Việt Nam đã được âm thầm nói đến ở Zrenjanin trong những tháng gần đây, nhưng chỉ đến khi các nhà hoạt động của các tổ chức phi chính phủ “Astra”, “A1” và các nhà báo đến thăm khu trại nơi họ sinh sống, người ta mới nhận thức rõ rằng tình hình rất nghiêm trọng.

Chỉ có hai nhà vệ sinh trong tòa nhà, giường không có đệm, và phân rơi vãi cách nơi ở khoảng chục mét,” thông báo của các tổ chức này cho hay.

Họ cũng cho biết hộ chiếu lao động bị tịch thu ngay khi đến Serbia, điều này “cho thấy khả năng buôn người vì mục đích bóc lột sức lao động.”

Sau đó, nhân viên an ninh tư nhân xuất hiện gần khu trại, chặn các nhà báo và nhà hoạt động tiếp cận công nhân.

Các nhà hoạt động đã cố gắng đưa một trong số những người tố giác ra khỏi nhà máy, nhưng bị các nhân viên an ninh ở đây ngăn chặn, vì vậy một sự cố đã xảy ra hôm thứ Tư (17/11).

Hristina Piskulidis của Astra, một tổ chức chống buôn người, nói với BBC: “Anh ấy hiện được chăm sóc, ở trong chỗ ở an toàn.”

Linglong phủ nhận mọi cáo buộc và nói rằng công nhân Việt Nam không phải do họ tuyển dụng mà là của nhà thầu.

Thủ tướng Serbia, Ana Brnabić, tuyên bố rằng công tác thanh tra lao động đang được tiến hành và đã ra lệnh chuyển công nhân ra khỏi chỗ này để họ có điều kiện tốt hơn.

Lao động Việt ở Serbia

DANILO ĆURČIĆ/A11

Điều gì đang diễn ra ở Zrenjanin?

Một số phương tiện truyền thông Serbia đưa tin hôm thứ Tư (17/11) rằng các công nhân Việt Nam đã được di chuyển khỏi khu trại.

Tuy nhiên, các nhà hoạt động ngay lập tức lên tiếng phủ nhận.

Hristina Piskulidis, người của Astra, tổ chức chống buôn người nói rằng: “Tin giả đó và việc các cơ quan im lặng chỉ là hình thức câu giờ để đưa ra giải pháp thích hợp cho toàn bộ tình hình.”

Cô cũng không biết tình hình sẽ tiếp diễn như thế nào và liệu công nhân có được di dời sớm hay không.

Theo Cảnh sát Zrenjanin, có 402 công nhân Việt Nam trong khu trại, trong đó 35 người cư trú hợp pháp tại Serbia, theo tin của Deutsche Welle. Những người khác đến theo diện thị thực lao động.

Họ làm việc theo hợp đồng với China Energy Engineering Group Tianjin Electric Power Construction Co. LTD, chi nhánh tại Belgrade, do Linglong thuê.

Khi đến Serbia, họ phải giao hộ chiếu cho chủ vì họ được thông báo rằng đây là thông lệ đối với công dân nước ngoài, các nhà hoạt động cho biết.

Văn phòng Công tố cấp cao ở Zrenjanin nói với BBC tiếng Serbia rằng họ đã gửi yêu cầu cảnh sát thu thập thông tin về những nghi ngờ về việc “tồn tại bóc lột lao động và tiềm ẩn buôn người trong nhà máy Linglong”.

“Tôi e rằng mọi thứ đang chỉ dấu rằng có một thỏa thuận nào đó (giữa chính phủ Serbia và công ty), nhưng tôi mong chính phủ chứng minh điều đó là không đúng”, Danilo Ćurčić từ tổ chức “A1” nói với BBC tiếng Serbia.

Lao động Việt ở Serbia

DANILO ĆURČIĆ/A11

Công nhân và công ty nói gì?

Phần lớn công nhân Việt Nam ở đây không biết tiếng Anh nên họ không trả lời phỏng vấn nhiều. Việt Nam hiện chưa có đại sứ quán tại Serbia.

Tuy nhiên, một trong số những người biết tiếng Anh đã nói với các phóng viên hôm thứ Tư.

Người này cho biết, anh đến Serbia cách đây bốn tháng, và mới chỉ được nhận lương một lần.

“Họ giữ hộ chiếu và thị thực của tôi, chúng tôi không thể thay đổi công việc hay đất nước của mình,” người công nhân này nói.

Phía công ty Linglong cho biết hộ chiếu của người lao động được giữ lại chỉ để xin tạm trú, giấy phép lao động và giấy tờ tiêm phòng Covid-19.

Công ty cho biết bất kỳ ai cũng có thể đến lấy lại hộ chiếu bất cứ lúc nào. “Không ai tịch thu hộ chiếu của bất kỳ ai,” họ tuyên bố.

Linglong cũng phủ nhận việc công nhân Việt Nam sống trong điều kiện thiếu thốn. Họ cũng chỉ ra rằng họ trả lương đúng hạn, phù hợp với số giờ làm việc.

Sự việc xảy ra như thế nào?

“Tránh xa chiếc xe ra, tránh xa chiếc xe ra,” một người phụ nữ cầm camera và hét to, trong một video đăng tải trên tài khoản Twitter của người này.

Người ngồi trong xe là một trong số các công nhân, người đã tố giác với báo giới về điều kiện sống của công nhân, đó là lý do tại sao anh ta bị sa thải, theo các nhà hoạt động.

Nhân viên an ninh của công ty chặn đường đi tới xe, và công nhân Việt Nam đang cố gắng đẩy họ để các nhà hoạt động có thể đưa người tố giác ra khỏi nhà máy.

Một trong những nhân viên an ninh hét lên: “Các người có quyền gì mà đưa công nhân đi.” Công nhân Việt Nam sau đó đã đẩy bảo vệ và cho xe đi qua.

Các nhà hoạt động cho biết người tố giác hiện đã an toàn và đang được giải quyết tình trạng pháp lý.

“Một điều hoàn toàn nghịch lý là các nhà hoạt động mang lương thực và viện trợ nhân đạo, cũng như nhà báo không thể tiếp cận mọi người,” Piskulidis nói.

Một người đàn ông không rõ danh tính sau đó đã chặn chiếc xe của đài truyền hình N1.

Ksenija Pavkov, phóng viên của đài N1 có mặt trên xe nói rằng một người đàn ông quốc tịch Trung Quốc ngồi sau tay lái của một chiếc xe khác. Anh ta quay phim và chụp ảnh biển số xe của họ.

Lao động Việt ở Serbia

DANILO ĆURČIĆ/A11

Trong tuyên bố đầu tiên, các tổ chức phi chính phủ nói rằng, ngoài việc quyền lao động bị vi phạm nghiêm trọng, sức khỏe của người lao động cũng bị đe dọa.

Họ nói: “Trong những căn phòng quá đông người ở, có những chiếc giường tầng, không có đệm, nhưng được phủ một tấm chăn bông mỏng.”

“Không có cơ sở hạ tầng và hệ thống thoát nước đầy đủ nên phân tràn ra cách khu trại khoảng chục mét, vô cùng mất an toàn cho sức khỏe của công nhân”, họ nói thêm.

Ngoài ra, họ cũng chỉ ra rằng công nhân ở đây không được cung cấp sưởi, điện và nước uống.

Các nhà hoạt động cũng nói rằng không ai trong số người lao động được ghi ngày bắt đầu làm việc trong hợp đồng.

“Người lao động có nghĩa vụ làm việc 26 ngày một tháng, và nếu vắng mặt một ngày họ sẽ không được trả tiền lương của cả tháng đó,” họ cho biết thêm.

Phản ứng của EU

Viola von Cramon, người Đức, nghị sĩ trong Nghị viện châu Âu, đã phản ứng với tình hình ở Zrenjanin.

Bà nói: “Nếu đó là lao động cưỡng bức, chế độ nô lệ ở Tây Balkan, thì đó là điều bi thảm và chúng ta phải cố gắng ngăn chặn nó.”

“Tôi hy vọng rằng Chính phủ (Serbia) sẽ xem xét điều này một cách nghiêm túc”, bà nói thêm.

Piskulidis vui mừng trước phản ứng EU, cô nói:

“Thật tốt, bởi vì nếu sự việc tăng lên một cấp độ cao hơn thì khả năng cao là những người này sẽ được chăm sóc bằng cách nào đó.”

Công nhân Việt kêu cứu vì khốn khổ tại nhà máy Trung Quốc ở Serbia

 


Công nhân Việt xây nhà máy cho hãng TQ Linglong ở Serbia, 18/11/2021. (AP/Darko Vojinovic)

Hàng trăm công nhân Việt Nam tham gia xây dựng một nhà máy của Trung Quốc ở Serbia đang kêu cứu vì phải sống và làm việc trong các điều kiện tồi tệ, các bản tin của AP, AFP, Euronews và nhiều báo quốc tế cho hay.

Có khoảng 500 công nhân Việt đang phải sống trong các khu nhà tạm không có máy sưởi và nước ấm, họ bị đói khát, không có tiền nong và cũng chẳng được các nhà chức trách địa phương giúp đỡ gì, vẫn theo AP, AFP, Euronews và báo chí quốc tế.

Đó là các công nhân tham gia xây dựng một nhà máy lớn của hãng lốp xe Trung Quốc có tên Shandong Linglong Tyre ở thành phố Zrenjanin, miền bắc của Serbia ở châu Âu, AP, AFP, Euronews và báo chí quốc tế cho biết.

Serbia và Trung Quốc mô tả dự án này là bằng chứng cụ thể về quan hệ đối tác chiến lược giữa hai nước. Song dự án bị giới bảo vệ môi trường đặt ra nhiều câu hỏi vì lo ngại về ô nhiễm do việc sản xuất lốp xe gây ra. Giờ đây, dự án này lại chịu thêm tai tiếng về vấn đề nhân quyền.

Một số nhóm bảo vệ nhân quyền ở Serbia mới đây đưa ra cảnh báo rằng các công nhân Việt có thể là nạn nhân của nạn buôn người hoăc bóc lột nô lệ.

Đứng bên ngoài khu nhà tạm mà các công nhân Việt đang tá túc, ông Miso Zivanov thuộc tổ chức phi chính phủ Zrenjaninska Akcija nói với AP rằng những gì họ nhìn thấy là “một sự vi phạm nhân quyền”.

Ông nói thêm rằng hộ chiếu, giấy tờ tùy thân của các công nhân Việt bị những người chủ Trung Quốc giữ và dù họ đến địa điểm nhà máy từ tháng 5 song mới chỉ được trả lương 1 lần.

AP được các công nhân Việt cho biết họ không được chăm sóc y tế ngay cả khi họ có các triệu chứng giống như nhiễm COVID-19. Các viên quản lý người Trung Quốc chỉ nói với họ là đừng có ra khỏi phòng.

Một công nhân có tên Nguyễn Văn Trí nói người ta hoàn toàn không tôn trọng hợp đồng mà anh đã ký khi còn ở Việt Nam, bao gồm cả chuyện không trả lương. “Chúng tôi gặp vấn đề lớn. Không điện nước, không có lương”, anh nói trong bản tin đăng trên AP và Euronews.

Nguyễn Dũng, một công nhân khác nói với AFP rằng “Chúng tôi sống như trong tù”, và nói thêm rằng thực tế khác hẳn với những gì người ta đã hứa hẹn.

Mới đây, vài trăm công nhân Việt run rẩy đình công trong giá lạnh để phản đối tình trạng sống và làm việc, với kết cục là một số người đã bị sa thải, AP, AFP và các báo nước ngoài tường thuật.

Liên quan đến vụ việc này, hai tổ chức nhân quyền là A11 và ASTRA đã ra một bản báo cáo chung trong đó yêu cầu nhà chức trách Serbia phải “hành động khẩn cấp”, AFP đưa tin.

Hôm 19/11, Tổng thống Serbia Aleksandar Vucic nói chính phủ của ông sẽ cố giúp đỡ các công nhân Việt song sẽ không giải tán các nhà đầu tư nước ngoài vì khó khăn lắm mới đưa được các nhà đầu tư vào Serbia, AP và AFP cho biết.

Nói với AFP và báo chí địa phương, hãng lốp Trung Quốc Shandong Linglong cho hay họ không trực tiếp tuyển dụng các công nhân Việt và đổ lỗi cho nhà thầu phụ Trung Quốc và công ty tuyển người ở Việt Nam.

Sau khi tin tức xuất hiện trên báo chí quốc tế, Shandong Linglong hứa sẽ trả giấy tờ cho các công nhân sau khi dùng các giấy tờ đó để xin giấy phép cư trú và làm việc cho các công nhân.

Về chuyện tiền lương, hãng Trung Quốc nói họ chỉ có nghĩa vụ trả tiền cho các nhà thầu phụ theo số lượng công việc được thực hiện theo hợp đồng. Hãng phủ nhận chuyện các công nhân Việt phải sống trong các điều kiện tồi tệ, AP, AFP và các báo quốc tế tường thuật, tuy nhiên, các hãng tin này nói thêm rằng họ cố gắng phỏng vấn đại diện của Shangdong Linglong nhưng không có hồi đáp.

Công nhân Nguyễn Dũng nói với AFP rằng “Chúng tôi không muốn làm việc cho công ty Trung Quốc. Chúng tôi muốn rời khỏi đây. Xin hãy giúp chúng tôi”.

Vẫn theo tin của AFP, Bộ Ngoại giao Việt Nam nói rằng các cán bộ không hề nhân được báo cáo gì về “bạo lực và quấy rối” tại nhà máy kể trên song cũng nói thêm là bộ đang theo dõi tình hình.

 

    Durch die weitere Nutzung der Seite stimmst du der Verwendung von Cookies zu. Weitere Informationen

    Die Cookie-Einstellungen auf dieser Website sind auf "Cookies zulassen" eingestellt, um das beste Surferlebnis zu ermöglichen. Wenn du diese Website ohne Änderung der Cookie-Einstellungen verwendest oder auf "Akzeptieren" klickst, erklärst du sich damit einverstanden.

    Schließen