Mục lục
Đức Giáo hoàng Leo XIV: Một may mắn cho người Công giáo Đức
Thomas Jansen
VNC chuyển ngữ
8.5.2025
Habemus Papam: Giáo hoàng Leo XIV chào đón các tín đồ vào tối thứ năm. © Reuters
Việc bầu Hồng y Robert Francis Prevost làm giáo hoàng, trước hết, là một bất ngờ lớn: Một người Mỹ làm người đứng đầu Giáo hội Công giáo La Mã từ lâu được coi là không khả thi hơn nhiều so với việc phong chức linh mục cho phụ nữ.
Mặc dù Prevost chắc chắn được coi là ứng cử viên được yêu thích trước khi mật nghị hồng y bắt đầu, nhưng ông là một ứng cử viên của những người trong nội bộ. Cho đến tận phút cuối, có vẻ như vẫn còn nghi ngờ liệu các hồng y từ các quốc gia có truyền thống thù địch với Hoa Kỳ có bỏ qua hộ chiếu Hoa Kỳ của ông hay không, đặc biệt là dưới thời Tổng thống Donald Trump.
Một dấu hiệu của đức tin vào một nước Mỹ tốt đẹp
Do đó, cuộc bầu cử cũng có thể được hiểu là một tín hiệu từ các đại diện hàng đầu của Giáo hội Công giáo gửi đến Trump, một dấu hiệu của đức tin vào một nước Mỹ tốt đẹp. Do đó, quyết định này cũng đại diện cho chiến thắng sau khi qua đời của Đức Phanxicô trước tổng thống Hoa Kỳ và Hội đồng Giám mục Hoa Kỳ, bao gồm cả những đối thủ lớn nhất của ông.
Prevost là một trong số ít nhân vật lãnh đạo của nhà thờ vẫn trung thành với Đức Phanxicô. Tuy nhiên, các hồng y đã bầu một người đàn ông được mô tả là “người Mỹ không giống người Mỹ nhất” có thể tưởng tượng được. Điều này cũng được hỗ trợ bởi lý lịch của ông, bao gồm thời gian làm giám mục ở Peru và người đứng đầu Dòng Augustinian ở Rome.
Không phải Francis thứ hai
Đối với Giáo hội Công giáo ở Đức, cuộc bầu cử khó có thể tốt hơn. Prevost được coi là người ở Vatican gần đây đã đóng góp đáng kể vào việc xoa dịu xung đột giữa phần lớn các giám mục Đức có tư tưởng cải cách và Vatican. Với ông là Giáo hoàng, nhiều thứ sẽ trở nên dễ dàng hơn. Mặc dù Prevost không có khả năng chấp thuận mọi cải cách của “Con đường Công đồng”. Nhưng ông được coi là người có giải pháp thực dụng.
Prevost không phải là Francis thứ hai. Ông đã thể hiện rõ điều này trong lần xuất hiện đầu tiên. Không giống như Francis, ông đã đeo một chiếc khăn choàng có in hình chân dung của bốn nhà truyền giáo trong lần xuất hiện đầu tiên, giống như Benedict XVI và John Paul II. Nhưng trong bài phát biểu ngắn đầu tiên của mình, ông đã không để lại nghi ngờ gì về việc ông cảm thấy cam kết mạnh mẽ như thế nào đối với di sản của người tiền nhiệm.
Về mặt này, việc ông được bầu không có gì bất ngờ. Trước mật nghị, rõ ràng là phần lớn các hồng y thích một tu sĩ theo phong cách của Francis khi làm giáo hoàng. Cuộc chiến giữa các hồng y bảo thủ và cấp tiến, đặc điểm đặc trưng của rất nhiều cuộc bầu cử giáo hoàng, đã không rõ ràng trước mật nghị này.
Mặc dù Prevost nhấn mạnh tính liên tục với Francis, ông cũng mang đến một điều mà Francis còn thiếu: kinh nghiệm lãnh đạo các bộ máy hành chính toàn cầu. Là cựu bề trên của một dòng tu nam lớn và là người đứng đầu Bộ Giám mục Vatican, một loại bộ phận nhân sự dành cho các nhà lãnh đạo nhà thờ, ông sở hữu chuyên môn mà một giám mục địa phương không có.
Giáo hội Công giáo rất cần điều này sau ba vị giáo hoàng không đặc biệt quan tâm đến bộ máy lãnh đạo. Chỉ bằng cách này, những cải cách bền vững trong Giáo hội Công giáo mới có thể thực hiện được.
Chú thích:
Habemus Papam: tiếng latin, có nghĩa chúng ta có một đức giáo hoàng mới.
Der „Synodale Weg“: “Con đường Công đồng” là một thuật ngữ của Giáo hội Công giáo ở Đức. Thuật ngữ này đề cập đến một quá trình trong đó các giám mục, linh mục, giáo dân và những tín đồ khác thảo luận và cùng nhau đưa ra quyết định về các vấn đề và cải cách quan trọng trong Giáo hội. Mục đích là làm cho nhà thờ ở Đức trở nên hiện đại và phù hợp với tương lai hơn.
Ý nghĩa của việc tân Giáo hoàng là người Mỹ
Nguồn: The Economist, “What it means to have an American on the throne of St Peter”, 08/03/2025
Biên dịch: Viên Đăng Huy
Nghiên Cứu Quốc Tế
Cuối cùng thì Donald Trump đã không được chọn làm Giáo hoàng, dù ông từng nói đùa như vậy. Nhưng vào ngày 8 tháng 5, các hồng y của Giáo hội Công giáo La Mã đã bầu một người Mỹ, phá vỡ điều cấm kỵ về việc đồng nhất một siêu cường quốc địa chính trị với một quyền lực tinh thần.
Khó có khả năng tổng thống Mỹ sẽ vui mừng với việc Hồng y Robert Prevost được chọn. Vị Giáo hoàng mới đã gửi đi thông điệp đầu tiên về ý định của mình khi chọn tên hiệu là Leo XIV: một sự tôn kính đối với vị Giáo hoàng cuối cùng mang tên này, người trị vì từ năm 1878 đến 1903. Giáo hoàng Leo XIII là một người có tư tưởng tiến bộ theo tiêu chuẩn thời đại của ông. Nổi tiếng với những nỗ lực hòa nhập với thế giới hiện đại, ông là cha đẻ của học thuyết xã hội Công giáo và là tác giả của một thông điệp quan trọng, Rerum Novarum (Tân sự).
Nhưng các hồng y cũng bỏ phiếu cho sự thống nhất và thỏa hiệp. Giáo hoàng Leo nổi tiếng là người kín đáo và dè dặt. Ông không phải là một người cấp tiến. Những hồng y bầu chọn ông đã gạt bỏ những ứng viên thân cận hơn với phe tự do trong Giáo hội, và thay vào đó quyết định chọn một người mà họ tin rằng có thể thu hẹp được hố sâu ngăn cách giữa những người cấp tiến và những người bảo thủ trong Công giáo.
Phát biểu mạnh mẽ và lưu loát bằng tiếng Ý từ ban công trung tâm của Vương cung thánh đường Thánh Phêrô, vị Giáo hoàng mới 69 tuổi đã bắt đầu bài phát biểu đầu tiên của mình với tư cách là Giáo hoàng bằng những lời “Bình an cho tất cả anh chị em”. Lặp đi lặp lại trong bài phát biểu sau đó, Đức Leo XIV với làn da rám nắng và đeo kính đã nhắc đến khái niệm hòa bình, đi kèm với các khái niệm công lý, bác ái và, trong một trường hợp, một Giáo hội “mở cửa cho tất cả mọi người”.
Trong số những câu hỏi cấp bách nhất mà các hồng y cử tri phải trả lời là liệu, trong một thời điểm đầy biến động của tình hình quốc tế, họ có muốn một vị Giáo hoàng sẵn sàng sử dụng uy quyền đạo đức của Giáo hoàng theo cách mà người tiền nhiệm của ông đã làm hay không, để thách thức các nguyên tắc của cánh hữu dân túy mới, đặc biệt là về vấn đề di cư. Khi bầu chọn Đức Leo XVI, người đã trích dẫn Đức Francis trong bài phát biểu đầu tiên của mình, họ đã chọn một sự tiếp nối đáng kể với cách tiếp cận của vị Giáo hoàng quá cố. Việc chọn một người Mỹ có tư tưởng toàn cầu khác thường như vậy dường như là một hành động chống đối trực tiếp ông Trump và chủ nghĩa dân tộc cực đoan của ông ta. Trên X, một nền tảng truyền thông xã hội, khi đó Hồng y Prevost đã chỉ trích Phó Tổng thống J.D. Vance về quan điểm của ông đối với vấn đề nhập cư. Ông cũng đã đăng lại một bài đăng lên án thái độ của tổng thống đối với Kilmar Abrego Garcia, người đã bị trục xuất từ Mỹ về El Salvador.
Vị Giáo hoàng người Mỹ chia sẻ những lo ngại về môi trường của người tiền nhiệm và ủng hộ việc phân quyền Giáo hội mà Giáo hoàng Francis đã khuyến khích (trong giới hạn chặt chẽ). “Quyền thống trị thiên nhiên” – nhiệm vụ mà Chúa đã trao cho nhân loại – không nên trở thành “bạo ngược”, ngài đã nói tại một hội thảo ở Rome năm ngoái. Nó phải là một “mối quan hệ tương hỗ”.
Nhưng Đức Leo XIV kiên quyết phản đối việc phụ nữ được phong chức thánh làm phó tế, chứ đừng nói đến linh mục. Và ông có khả năng sẽ không chào đón những người đồng tính như người tiền nhiệm của mình. Trong một bài phát biểu năm 2012 trước các giám mục, ông bày tỏ sự tiếc nuối về việc cổ xúy “sự thông cảm đối với những niềm tin và hành vi trái với phúc âm”, trích dẫn ví dụ như “lối sống đồng tính” và “các gia đình thay thế bao gồm các cặp đồng giới và con nuôi của họ”.
Mật nghị một lần nữa xác nhận câu nói “người vào mật nghị là hồng y, người ra là giáo hoàng”. Pietro Parolin, Quốc vụ khanh của Đức Francis, là ứng cử viên sáng giá nhất theo đánh giá của giới cá cược. Kết quả cũng trái ngược với những dự đoán về một cuộc bầu cử kéo dài. Giáo hoàng Leo đã được chọn ở kỳ bỏ phiếu thứ tư một ngày sau khi mật nghị khai mạc. Ngài trở thành người thứ 267 ngồi trên ngai thánh Phêrô vào thời điểm khủng hoảng và thay đổi. Nhưng trong suốt hai thiên niên kỷ tồn tại, các Giáo hoàng đã chứng kiến rất nhiều điều tương tự.