Thái độ gần đây của Rupert Murdoch, ông trùm truyền thông có sức ảnh hưởng lớn trong xã hội lẫn chính trường Mỹ, cho thấy nhiều điều…
Giới truyền thông Mỹ đã “rung chuyển” sau khi tờ New York Post số ra ngày 22 Tháng Bảy 2022 đưa ra một “cáo trạng” gay gắt về việc ông Trump thất bại trong việc ngăn chặn cuộc tấn công vào Điện Capitol ngày 6 Tháng Một 2021. Bài xã luận, ký tên “Ban biên tập (“Post Editorial Board”) trên tờ lá cải New York Post do Murdoch sở hữu từ năm 1976, viết:
“Khi những người theo dõi ông ta xông vào Điện Capitol, kêu gọi treo cổ Phó Tổng thống, thì Tổng thống Donald Trump ngồi trong phòng ăn riêng, xem TV, không làm gì cả. Trong ba giờ, bảy phút”. Bài báo viết thêm rằng, trọng tâm duy nhất của Trump là ngăn chặn việc chuyển giao quyền lực một cách hòa bình. “Về nguyên tắc, về tính cách, Trump đã chứng tỏ ông không xứng đáng trở lại vị trí nguyên thủ của đất nước này một lần nữa”.
Wall Street Journal, một tờ báo khác của Murdoch, cũng đưa ra bài bình luận gay gắt tương tự, khi nói những bằng chứng trước Ủy ban Hạ viện ngày 6 Tháng Một là lời nhắc nhở rằng “Trump đã phản bội những người ủng hộ mình”. Bài báo, cũng ký tên Ban biên tập (The Editorial Board), viết rằng Trump đã tuyên thệ bảo vệ Hiến pháp, có nghĩa phải có nghĩa vụ bảo vệ Điện Capitol khỏi đám đông mà chính ông ta lôi kéo đến; tuy nhiên, dù biết họ được trang bị vũ khí nhưng…
“Ông ấy đã từ chối. Ông ấy đã không gọi quân đội đến giúp. Ông ấy đã không gọi [Mike] Pence để xem ông phó tổng thống có an toàn không. Thay vào đó, ông ấy nhồi thêm sự tức giận cho đám đông và để bạo loạn bùng phát.” Và Wall Street Journal viết tiếp, Trump đã “không hề tỏ ra hối tiếc”, rằng “cá tính con người ông cuối cùng đã lộ rõ trong cuộc khủng hoảng này”, và cuối cùng khi Pence hoàn thành nhiệm vụ thì “Trump thất bại một cách tuyệt đối”.
Trước đó, trong bài viết khác, Wall Street Journal đã “bắn phá” Donald Trump bằng những chỉ trích gay gắt và nặng nề, đồng thời nhấn mạnh với độc giả rằng mùa bầu cử 2024 không cần có Trump.
“Hãy nhìn về phía trước, sân chơi 2024 đầy nghẹt người. Các bạn có Thống đốc Florida Ron DeSantis, cựu Ngoại trưởng Mike Pompeo, cựu đại sứ LHQ Nikki Haley… danh sách vẫn còn tiếp tục. Tất cả ứng viên này đều thuộc thành phần bảo thủ với đường lối chính trị bảo thủ… Thế thì hãy hủy đăng ký nhận email hàng ngày của Trump mà nội dung chỉ để xin tiền. Sau đó, hãy chọn ra một nhân vật mà các bạn yêu thích từ thành phần mới gồm những chính trị gia bảo thủ. Hãy hướng đến năm 2022, 2024 và một kỷ nguyên mới. Hãy làm cho nước Mỹ lành mạnh trở lại”.
Ngoài những bài viết của “ban biên tập”, những bỉnh bút, như Michael Goodwin của New York Post hoặc Peggy Noonan của Wall Street Journal, cũng bắt đầu tỏ “thái độ” với Trump… Tín hiệu thay đổi quan điểm của Rupert Murdoch cũng thể hiện trên hãng truyền thông quyền lực nhất của ông, Fox News. Hôm thứ Sáu 22 Tháng Bảy, Fox News đã không phát sóng buổi vận động của Trump ở Arizona mà phát chương trình phỏng vấn Ron DeSantis, Thống đốc Florida, người được xem là ứng cử viên tiềm tàng cho đường đua tổng thống 2024.
Các nhà quan sát tin rằng Rupert Murdoch, 91 tuổi, dường như đã quá chán ngán những lời nói dối của Trump, đặc biệt khi Trump vẫn lặp đi lặp lại rằng cuộc bầu cử năm 2020 bị đánh cắp. Các cơ quan truyền thông của Murdoch đã đối mặt những hậu quả pháp lý khi lặp lại lời nói dối của Trump. Một thẩm phán ở Delaware gần đây cho biết Fox Corp có thể bị Dominion Voting Systems kiện vì phát tán các thuyết âm mưu liên quan cuộc bầu cử năm 2020. Cả Rupert Murdoch lẫn con trai ông (Lachlan) đều có tên trong vụ kiện $1.6 tỷ, với những cáo buộc hành động “ác ý thực sự” (“actual malice”) trong việc cho phép Fox News phát đi lời nói dối vô căn cứ rằng cuộc bầu cử bị gian lận.
Mối quan hệ giữa Murdoch và Trump từ lâu được xây dựng trên nền tảng lợi dụng nhau. Ba mươi năm trước, Trump sử dụng tờ New York Post làm vũ khí trong cuộc chiến ly hôn của ông với Ivana Trump (người vợ đầu tiên của ông vừa qua đời). Theo Roger Stone, đồng minh thân cận của Trump, ông Trump từng đánh giá trang Page Six của New York Post là “rất quan trọng đối với tầm vóc đang lên của ông ở New York City cũng như đối với những nỗ lực xây dựng thương hiệu của ông”.
Một năm trước khi Trump đắc cử, năm 2015, tờ The New York Times cho biết Murdoch đã xem thường Trump đến mức gọi ông là “một tên rởm”. Sau khi Trump chế nhạo thượng nghị sĩ và cựu ứng cử viên tổng thống của Đảng Cộng hòa John McCain, Murdoch viết trên Twitter: “Khi nào thì Donald Trump ngưng làm xấu mặt bạn bè mình, huống hồ cả nước Mỹ?” Wall Street Journal cũng từng gọi Trump là một “thảm họa”… Tuy nhiên, khi Trump đắc cử vào năm 2016, Rupert Murdoch đổi giọng và dùng hệ thống truyền thông của mình ủng hộ Trump hết cỡ.
Với Rupert Murdoch lúc đó, việc xây dựng và thắt chặt quan hệ với Donald Trump là lợi nhiều hơn hại. Murdoch không cần thông qua trợ lý tổng thống vẫn có thể gặp được Trump. Có lần Trump còn gọi Murdoch để trấn an rằng Fox News sẽ không bị ảnh hưởng bởi thỏa thuận bán hãng phim 20th Century Fox cho Disney. Jared Kushner và Ivanka Trump từng đi nghỉ trên du thuyền của Murdoch…
Bây giờ tại sao Rupert Murdoch “tráo trở” thay lòng đổi dạ? Như Joe Pompeo viết trên Vanity Fair số ngày 22 Tháng Sáu, ông trùm truyền thông Rupert Murdoch là “một gã thực dụng”. Rupert Murdoch hơn ai hết biết cách “coi bói chính trị”. Lăn lộn nhiều năm, quen biết đủ tai to mặt lớn, Rupert Murdoch thuộc lòng sân khấu chính trị Mỹ như lòng bàn tay. Ông biết điểm mạnh và điểm yếu của từng người.
Ông hẳn đã có thể nhìn thấy lá bài Trump không còn giá trị như những người ủng hộ ông Trump hằng tưởng và mong chờ. Nước Mỹ không còn cần ông Trump vẫn có thể “sống”. “Hãy hướng đến năm 2022, 2024 và một kỷ nguyên mới. Hãy làm cho nước Mỹ lành mạnh trở lại” – như bài viết dẫn ở trên của Wall Street Journal.